του John Naughton *
Είναι ενδιαφέρον πώς διάφορες χρονιές αποκτούν ιστορική σημασία: το 1789 (η Γαλλική Επανάσταση), το 1914 (το ξέσπασμα του Πρώτου Παγκοσμίου Πολέμου), το 1917 (η Οκτωβριανή Επανάσταση), το 1929 (το κραχ στη Γουολ Στριτ), το 1983 (η αρχή του Διαδικτύου), το 1993 (η μετατροπή του Διαδικτύου στο νευρικό σύστημα του πλανήτη χάρις στο πρόγραμμα περιήγησης Mosaic). Και φυσικά το 2016, η χρονιά του Brexit και του Τραμπ, τις επιπτώσεις των οποίων ακόμη δεν μπορούμε να ξέρουμε.
Και το 2007; Ήταν η χρονιά που η Σλοβενία υιοθέτησε το ευρώ, η Βουλγαρία και η Ρουμανία εντάχθηκαν στην ΕΕ, πέθανε ο Κουρτ Βόνεγκατ, στη Βρετανία απαγορεύτηκε το κάπνισμα στους δημόσιους χώρους, ένας φοιτητής σκότωσε 32 ανθρώπους και τραυμάτισε άλλους 17 στο Πανεπιστήμιο της Βιρτζίνια, πέθανε ο Λουτσιάνο Παβαρότι και δολοφονήθηκε η Μπεναζίρ Μπούτο. Α, ναι, και ο Στιβ Τζομπς λανσάρισε το Apple iPhone.
Κι αυτός, υποπτεύομαι, είναι ο βασικός – ίσως ο μόνος – λόγος που το 2007 θα θεωρηθεί κομβική χρονιά: επειδή έδειξε πώς θα εξελισσόταν το Διαδίκτυο. Δεν το κατάλαβαν πολλοί τότε. Στο κάτω-κάτω, η Apple ήταν ένας εισβολέας σε μια ώριμη παγκόσμια αγορά όπου κυριαρχούσαν εταιρείες σαν τη Nokia, τη Motorola, τη Sony και την Blackberry. Σε αυτόν τον κόσμο, το iPhone έμοιαζε λίγο περίεργο: ούτε την μπαταρία του δεν μπορούσες να αλλάξεις! Ήταν όμως μια πραγματικά επαναστατική συσκευή, καθώς αποδείκνυε ότι τα τηλέφωνα θα ισοδυναμούσαν πλέον με φορητούς δικτυωμένους υπολογιστές.
Το iPhone ήταν το πρώτο πραγματικό smartphone και άλλαξε τον κόσμο επειδή άλλαξε τον τρόπο με τον οποίο οι άνθρωποι συνδέονταν με το Internet: οι επιτραπέζιοι και φορητοί υπολογιστές δεν αποτελούσαν πια τις μόνες πύλες εισόδου. Τα επόμενα δέκα χρόνια, άλλα 5 δισεκατομμύρια άνθρωποι θα αποκτήσουν σύνδεση στο Διαδίκτυο και σχεδόν όλοι θα το κάνουν μέσω κινητού τηλεφώνου. Αυτό σημαίνει ότι οι άνθρωποι θα είναι online στο μεγαλύτερο μέρος της ζωής τους. Και η σύνδεσή τους θα γίνεται με τη βοήθεια κλειστών, καλά ελεγχόμενων συσκευών, γεγονός που δείχνει και εδραιώνει τη δύναμη των εταιρειών που κατασκευάζουν τις συσκευές.
Όσο περισσότερο το σκέφτεται κανείς, τόσο πιο σημαντική χρονιά αποδεικνύεται το 2007. Το επισημαίνει και ο Τόμας Φρίντμαν στο καινούργιο του βιβλίο με τίτλο «Ευχαριστούμε που Αργήσατε: Ο Οδηγός ενός Αισιόδοξου για Ευημερία στην Εποχή των Επιταχύνσεων». Όπως σημειώνει ο συγγραφέας, το 2007 ήταν η χρονιά που ουσιαστικά απογειώθηκαν το Facebook και το Twitter, που εγκαινιάστηκε το Amazon Kindle, που συνελήφθη η ιδέα του Airbnb, που η ΙΒΜ άρχισε να κατασκευάζει τον υπολογιστή Watson (ο οποίος θα συναγωνιζόταν δύο πρωταθλητές ενός διάσημου τηλεοπτικού διαγωνισμού γνώσεων στην Αμερική), που αποκαλύφθηκε το σύστημα Android (το οποίο θα έκανε το smartphone προσιτό στις μάζες).
Ο Φρίντμαν θυμάται καλά το 2007 επειδή ήταν η χρονιά που κυκλοφόρησε η τελευταία έκδοση του βιβλίου του «Ο κόσμος είναι επίπεδος». Το 2010 κάθισε να γράψει ένα άλλο βιβλίο και άρχισε να περιεργάζεται την πρώτη έκδοση του «Ο κόσμος είναι επίπεδος» για να θυμηθεί τι σκεπτόταν το 2004. Όπως κοίταζε τον πίνακα περιεχομένων, ανακάλυψε ότι το Facebook δεν υπήρχε. «Πράγματι», θυμάται σήμερα, «όταν έγραφα το 2004 ότι ο κόσμος είναι επίπεδος, το Facebook δεν υπήρχε καν, το Twitter ήταν ακόμη ένας ήχος, το σύννεφο ήταν ακόμη στον ουρανό, το 4G ήταν χώρος στάθμευσης, το LinkedIn ήταν κάτι άγνωστο και το Skype για τους περισσότερους ανθρώπους ήταν ένα τυπογραφικό λάθος».
Όταν όλες αυτές οι τεχνολογικές αλλαγές συνδυαστούν με την παγκοσμιοποίηση και την κλιματική αλλαγή, το αποτέλεσμα είναι μια τέλεια θύελλα (ο Φρίντμαν το αποκαλεί «κυκλώνα») που πολλοί βρίσκουν τρομακτική. Κι έτσι φτάνουμε στο 2016. «Ο Τραμπ και οι οπαδοί του Brexit», γράφει, «διέκριναν την αγωνία πολλών ανθρώπων και υποσχέθηκαν να κτίσουν ένα τείχος που θα σταματήσει αυτόν τον άνεμο αλλαγής. Διαφωνώ. Πιστεύω ότι η πρόκληση είναι να βρούμε το μάτι του κυκλώνα».
Και για να το βρούμε, καταλήγει, πρέπει να επαναπροσδιορίσουμε την πολιτική, τη γεωπολιτική, τον χώρο εργασίας, την ηθική και την έννοια της κοινότητας.
* Ο John Naughton είναι Ιρλανδός πανεπιστημιακός, δημοσιογράφος και συγγραφέας.
Πηγή: The Guardian, ΑΠΕ-ΜΠΕ
στο 