Η πλειοψηφία των ευρωβουλευτών ζήτησαν από την Επιτροπή, με ψήφισμα που υιοθέτησαν την Τετάρτη 9 Μαρτίου, να μην ανανεώσει τη συμφωνία για την καταπολέμηση του λαθρεμπορίου τσιγάρων και της παραποίησης προϊόντων καπνού με την Philip Morris International (PMI), η οποία λήγει τον Ιούλιο του 2016. Αντ’ αυτού, ζήτησαν από την ΕΕ να επικεντρωθεί στα διαθέσιμα διεθνή νομοθετικά μέσα για την καταπολέμηση του λαθρεμπορίου.
Οι ευρωβουλευτές εκφράζουν σοβαρές αμφιβολίες για την αποτελεσματικότητα της συμφωνίας στη μείωση του λαθρεμπορίου, καθώς ένα κύμα παράνομων “φθηνών λευκών” τσιγάρων συμπλήρωσε αυτό το κενό.
Βάσει αυτών των συμφωνιών, οι τέσσερις μεγαλύτερες καπνοβιομηχανίες συμφώνησαν να καταβάλουν από κοινού στην ΕΕ και τα κράτη μέλη της το συνολικό ποσό των 2,15 δισ. δολαρίων προκειμένου να αποσυρθούν οι νομικές διαδικασίες εναντίον τους για την απώλεια εσόδων από τη μη είσπραξη δασμών λόγω του λαθρεμπορίου τσιγάρων. Συμφώνησαν επίσης να συμβάλουν ενεργά στην καταπολέμηση του λαθρεμπορίου και της παραποίησης των προϊόντων καπνού.
Οι ευρωβουλευτές σημειώνουν ότι το λαθρεμπόριο προϊόντων καπνού, και ιδίως η λαθραία διακίνηση και παραποίηση τσιγάρων, προκαλεί απώλειες εσόδων στην ΕΕ και τα κράτη μέλη της (σε επίπεδο δασμών, ΦΠΑ και ειδικών φόρων κατανάλωσης) που υπερβαίνουν τα 10 δισεκατομμύρια ευρώ ετησίως.
Εκφράζουν επίσης τη βαθιά ανησυχία τους για το γεγονός ότι ο προϋπολογισμός της Ευρωπαϊκής Υπηρεσίας Καταπολέμησης της Απάτης (OLAF) χρηματοδοτείται εν μέρει από ετήσιες πληρωμές από τη βιομηχανία καπνού, όπως αναφέρεται στις συμφωνίες για τον καπνό, δεδομένου ότι αυτό θα μπορούσε να οδηγήσει σε σύγκρουση συμφερόντων.
Οι ευρωβουλευτές επισημαίνουν ότι η ευρωπαϊκή οδηγία του 2014 για τον καπνό (η οποία θα αρχίσει να εφαρμόζεται το 2019) προβλέπει την παροχή ενός αποτελεσματικού συνόλου εργαλείων, όπως αυτό του διαλειτουργικού συστήματος εντοπισμού και παρακολούθησης των τσιγάρων σε πανευρωπαϊκό επίπεδο, και ζητούν από την Επιτροπή να εστιάσει τις προσπάθειές της στην εφαρμογή της εν λόγω οδηγίας.
Τα κράτη μέλη θα πρέπει επίσης να επικυρώσουν το πρωτόκολλο του ΠΟΥ για τη Σύμβαση πλαίσιο για τον έλεγχο του καπνού, η οποία προβλέπει τα ίδια σε διεθνές επίπεδο.
Στο εγκριθέν ψήφισμα τονίζεται ότι “τα συμβαλλόμενα μέρη του ΠΟΕ πρέπει να δρουν για να προστατεύσουν τις πολιτικές τους για τη δημόσια υγεία από εμπορικά και άλλα κεκτημένα συμφέροντα της καπνοβιομηχανίας”, και “οι υποχρεώσεις που ανατίθενται σε ένα συμβαλλόμενο μέρος δεν υλοποιούνται από την καπνοβιομηχανία ούτε ανατίθενται σε αυτήν”.
Για να γεφυρώσουν το χρονικό χάσμα έως ότου τεθεί σε πλήρη εφαρμογή η οδηγία για τα προϊόντα καπνού, οι ευρωβουλευτές ζητούν από την Επιτροπή να παρουσιάσει πρόσθετους κανόνες για τα φθηνά, λευκά τσιγάρα, να εντοπίσει και να παρακολουθήσει τα προϊόντα καπνού της PMI και να ασκήσει προσφυγές κατά της όποιας παραποίησης των προϊόντων της εταιρίας.
Το ψήφισμα υιοθετήθηκε με 414 ψήφους υπέρ, 214 κατά και 66 αποχές.
Ιστορικό
Τα κράτη μέλη της ΕΕ και η Ευρωπαϊκή Επιτροπή συνήψαν συμφωνίες με τις εξής καπνοβιομηχανίες: Philip Morris International (PMI) το 2004, Japan Tobacco το 2007, British American Tobacco (BAT) το 2010 και Imperial Tobacco το 2010. Οι τέσσερις αυτές εταιρίες συμφώνησαν να καταβάλουν στην ΕΕ και τα κράτη μέλη της το συνολικό ποσό των 2,15 δισ. δολαρίων με αντάλλαγμα την απόσυρση των νομικών διαδικασιών εναντίον τους, αναφορικά με την απώλεια δασμών που προκλήθηκε από το παράνομο εμπόριο τσιγάρων (η ΡΜΙ συμφώνησε να καταβάλει το ποσό των 1,25 δισ. δολαρίων σε διάστημα 12 ετών).
Οι καπνοβιομηχανίες δεσμεύθηκαν επίσης να διασφαλίσουν τη νόμιμη διακίνηση των προϊόντων τους, προμηθεύοντας την αγορά μόνο με τις ποσότητες που νομίμως τους ζητούνται, φροντίζοντας να πωλούν μόνο σε νόμιμους πελάτες και εφαρμόζοντας ένα σύστημα παρακολούθησης που βοηθά τις αρχές επιβολής του νόμου να εντοπίζουν τα τσιγάρα που διακινούνται παράνομα.