Τα τρία μαθήματα που μπορεί να λάβει η Ευρωζώνη από την κρίση στην Ελλάδα σκιαγραφεί η Goldman Sachs, εκτιμώντας ότι η εφαρμογή του προγράμματος σαφώς θα επαναφέρει σποραδικά τις εντάσεις μεταξύ των δύο πλευρών, χωρίς όμως να φθάσουν οι σχέσεις σε «σημείο βρασμού».
Στην τελευταία 10σέλιδη ανάλυση υπό τον τίτλο «Lessons from the Greek crisis» (μαθήματα από την ελληνική κρίση), που σας παρουσιάζει το www.bankingnews.gr, η Goldman Sachs θεωρεί ότι ο δρόμος προς τα εμπρός φαίνεται να είναι «ανώμαλος».
Η Ελλάδα πηγαίνει στις κάλπες και πάλι.
Οι Έλληνες ψηφοφόροι θα εκλέξουν νέα Βουλή στις 20 Σεπτεμβρίου, με τις πιο πρόσφατες δημοσκοπήσεις να δείχνουν ντέρμπι μεταξύ ΣΥΡΙΖΑ και Νέας Δημοκρατίας.
Και τα δύο κόμματα έχουν δηλώσει ότι θα συνεργαστούν με τους πιστωτές, αλλά μένει να δούμε το βαθμό στον οποίο η νέα ελληνική κυβέρνηση θα αναλάβει πρωτοβουλίες για την εφαρμογή του προγράμματος.
Σε πιο ρεαλιστική βάση ο δρόμος προς τα εμπρός φαίνεται να είναι «ανώμαλος», ενώ η εφαρμογή του προγράμματος σαφώς θα επαναφέρει σποραδικά τις εντάσεις μεταξύ των δύο πλευρών, χωρίς όμως να φθάσουν οι σχέσεις σε «σημείο βρασμού», καθώς οι μνήμες για πιθανό Grexit είναι ακόμη νωπές.
Η Goldman Sachs βλέπει δύο σενάρια που θα μπορούσαν να προκαλέσουν «ρήγματα» μεταξύ των δύο πλευρών, τα οποία θα μπορούσαν να οδηγήσουν σε επανεμφάνιση των εντάσεων.
Αυτά είναι:
– Πρώτον, η περαιτέρω επιδείνωση της οικονομικής κατάστασης στην Ελλάδα θα μπορούσε να οδηγήσει σε νέα «αντίσταση» στην εφαρμογή του προγράμματος μεταξύ του ελληνικού εκλογικού σώματος
– Δεύτερον, η νέα ελληνική κυβέρνηση είναι πιθανό να αναμένει ένα σαφές μήνυμα από τους πιστωτές σχετικά με την ελάφρυνση του χρέους.
Όμως, οι πιστωτές μπορεί να είναι απρόθυμοι να δώσουν αυτό το σήμα πολύ νωρίς, φοβούμενοι ότι θα υπονομεύσει την όρεξη της ελληνικής κυβέρνησης για μεταρρυθμίσεις.
Επιπλέον, εκεί μπορεί να υπάρχουν διαφωνίες μεταξύ της ελληνικής κυβέρνησης και των πιστωτών της για την ουσία των προσπαθειών που αναλαμβάνονται.
Γενικά μαθήματα από την ελληνική κρίση
(1) Το ευρώ παραμένει δημοφιλές
Σε κανένα σημείο κατά τη διάρκεια των δύσκολων διαπραγματεύσεων καμία ελληνική κυβέρνηση δεν υποστήρισε ανοιχτά την έξοδο από τη νομισματική ένωση.
Ενώ τέτοια δέσμευση για την παραμονή στην ΟΝΕ δεν μπορεί εύκολα να βρεθεί σε άλλη χώρα που παιρνά παρόμοιες καταστάσεις, η ελληνική εμπειρία δείχνει ότι το εμπόδιο για ένα «διαζύγιο» μπορεί να είναι υψηλό, όταν οι κίνδυνοι που περιβάλλουν ένα τέτοιο αποτέλεσμα γίνονται σαφείς.
(2) Η βέλτιστη δημοσιονομική προσαρμογή και η πολιτική πραγματικότητα της ΟΝΕ
Η σοβαρή δημοσιονομική προσαρμογή από το 2010 συνέβαλε σημαντικά στη συρρίκνωση της ελληνικής οικονομίας.
Τούτου λεχθέντος, μια πιο μετριοπαθή φορολογική εξυγίανση θα σήμαινε την ανάγκη για μεγαλύτερα προγράμματα, και (τελικά) υψηλότερες αποσβέσεις για τους πιστωτές.
Λόγω της ανάγκης για κοινοβουλευτικές εγκρίσεις, η δυνατότητα να επιλέξουν μια λιγότερο σκληρή πορεία εξυγίανσης είναι περιορισμένη, τουλάχιστον για ορισμένες χώρες.
Αυτοί οι πολιτικοί περιορισμοί θα παραμείνουν δεσμευτικές για τις κυβερνήσεις.
(3) Η περαιτέρω πολιτική ολοκλήρωση καιτη σημασία της εμπιστοσύνης
Ο ισχυρισμός της κυβέρνησης του ΣΥΡΙΖΑ, που είχε μια δημοκρατική εντολή, να επαναδιαπραγματευτεί τους όρους της οικονομικής διάσωσης της Ελλάδας, υπογράμμισε τη δυνατότητα για ένα αναδρομικό βέτο έναντι των συμφωνιών που έχουν επιτευχθεί από προηγούμενες κυβερνήσεις.
Κατ ‘επέκταση, η αξιοπιστία οποιασδήποτε συμφωνίας μεταξύ μιας ευάλωτης χώρας και των πιστωτών της, περιορίζεται στο γεγονός ότι η δημοκρατική νομιμότητα ανήκει στο εθνικό επίπεδο, περιορίζοντας τις δυνατότητες για περαιτέρω ολοκλήρωση σε ολόκληρη τη ζώνη.