Νωρίτερα αυτή την εβδομάδα, οι Ιάπωνες τηλεθεατές πήραν μια γεύση από ένα πιθανώς επαναστατικό μαραφέτι του Matsue College of Technology, που ξεχωρίζει με ταχύτητα τα κλειστά μύδια, σε εκείνα που έχουν μέσα ζωντανό μαλάκιο, από εκείνα που δεν έχουν.
Παρακολούθησαν αμέσως μετά έναν άνθρωπο που κάνει τη διαλογή, ο οποίος κάνει επιδέξια το ίδιο πράγματα με ρυθμό μόλις 90 κιλών μυδιών την ημέρα και του οποίου τη δουλειά αυτή η μηχανή φαίνεται πως προορίζεται να αντικαταστήσει. Σε άλλα μέρη του κόσμου, αυτή η αντίθεση θα φαινόταν άκαρδη ή πολιτικά φορτισμένη. Στην Ιαπωνία, είναι σχεδόν εορταστική.
Η μεγάλη σπαζοκεφαλιά για τους επενδυτές –και εντεινόμενη ανησυχία των αποκαλούμενων sellside αναλυτών που προσπαθούν να πείσουν τους πελάτες να αποφύγουν underweight θέσεις στην Ιαπωνία- είναι το αν η αγορά μετοχών προσφέρει ασφαλές ποντάρισμα στην επιδείνωση της έλλειψης εργατικού δυναμικού στην Ιαπωνία και στη δέσμευση για άνοδο στους μισθούς, που μέχρι στιγμής έχει σταθεί όλο λόγια.
Δεν μπορούν να αγνοηθούν οι πρακτικές επιπτώσεις της σύσφιξης της αγοράς εργασίας ή το πώς αυτή οδηγεί τη συμπεριφορά των εταιριών στην τρίτη μεγαλύτερη οικονομία του κόσμου. Από μικρά εστιατόρια μέχρι γιγαντιαίους ομίλους, οι εταιρίες παλεύουν να προσαρμοστούν σε έναν κόσμο όπου δεν μπορούν να προσλάβουν αξιόπιστα τους ανθρώπους που χρειάζονται.
Μέχρι στιγμής, ένα από τα πιο απλά επενδυτικά στοιχήματα στην έλλειψη προσωπικού ήταν να θεωρηθεί η Ιαπωνία διακεκριμένος καινοτόμος και πελάτης τεχνολογιών που εξοικονομούν ανθρώπινη εργασία –μια λογική που οδήγησε την Nikko Asset Management να ξεκινήσει ένα ρομποτικό fund ενεργής διαχείρισης το 2015 και που έχει κάνει εταιρίες αυτοματισμού όπως η Fanuc και η Keyence, βασικά συστατικά του μοντέλου ιαπωνικού χαρτοφυλακίου των στρατηγικών αναλυτών.
Η ισχύς αυτού του μοτίβου, εξηγεί ο Nicholas Smith, στρατηγικός αναλυτής στην CLSA, μόνο να αυξηθεί μπορεί. Έρευνες που δείχνουν πως το 14% των αμερικανικών θέσεων εργασίας θα μπορούσαν να είναι ευάλωτες στη μηχανοργάνωση, επισημαίνει, είναι «θείο δώρο» για την Ιαπωνία ως φυσικό καινοτόμο στη ρομποτική και ως χώρα όπου το 55% των εισηγμένων εταιριών έχουν ταμειακές ροές και μπορούν να ξοδέψουν σε κεφαλαιουχικές δαπάνες για εξοικονόμηση ανθρώπινου δυναμικού.
Τα δημογραφικά στοιχεία της Ιαπωνίας, αναφέρει ο κ. Smith, «δείχνουν ένα κρίσιμο, αθέμιτο όφελος για την Ιαπωνία: ενώ η κυβέρνηση του προέδρου Τραμπ είναι αναγκασμένη να παλέψει για να διαφυλάξει θέσεις εργασίας και να τις κρατήσει στη χώρα, η ιαπωνική κυβέρνηση δίνει με ενθουσιασμό όσα κεφάλαια και στήριξη μπορεί στις τεχνολογίες που εξοικονομούν εργασία».
Σε μια ακόμη πιο αισιόδοξη ανάγνωση, το μοτίβο της έλλειψης εργαζομένων μπορεί να επεκταθεί πολύ πέραν των ρομπότ. Την Παρασκευή, το Υπουργείο Εργασίας θα δημοσιεύσει την πιο πρόσφατη αναλογία θέσεων εργασίας ανά αιτούντα εργασία, η οποία άγγιξε το Δεκέμβριο το υψηλό 25ετίας του 1,36 και αναμένεται να συνεχίσει να αυξάνεται στη διάρκεια αυτού του έτους.
Για τους πτυχιούχους που αναζητούν εργασία, η αναλογία είναι ήδη υψηλότερη, στο 1,43. Άλλοι δείκτες γίνονται όλο και πιο σημαντικοί για την αγορά: στα τέλη Φεβρουαρίου, η ιαπωνική στατιστική υπηρεσία αποκάλυψε ότι ο ρυθμός αλλαγής θέσεων εργασίας το 2016 ξεπέρασε τα τρία εκατομμύρια για πρώτη φορά από το 2009, με επαγγελματίες που βρίσκονται στο μέσο της σταδιοδρομίας τους και εργάζονται full time, να αντιστοιχούν σε ακόμη μεγαλύτερο μέρος αυτού του αριθμού.
Για όσους παραξενεύτηκαν από την αποτυχία της πιο σφικτής αγοράς εργασίας να τονώσει τους μισθούς των μέσων εργαζομένων, αυτό το τελευταίο νούμερο είναι κρίσιμης σημασίας αν συνεχίσει να ενισχύεται. Η αδράνεια και η έλλειψη ρευστότητας στην αγορά εργασίας της Ιαπωνίας (που επιδεινώνεται από το γεγονός ότι δεν μεταφέρονται οι συντάξεις) έχουν προστατεύσει τις εταιρίες από τις συνήθεις επιπτώσεις της προσφοράς και της ζήτησης.
Παρά τις δυσκολίες που μπορεί να αντιμετωπίζουν από την πρόσληψη νέων φουρνιών πτυχιούχων, οι εταιρίες δεν έρχονται αντιμέτωπες με την απειλή μαζικών αποχωρήσεων. Οποιαδήποτε ένδειξη πως αυτή η προστασία διαβρώνεται, τονίζουν οι αναλυτές, είναι μη-επενδύσιμη, ιδιαίτερα εκεί όπου υπάρχει μόχλευση.
Αγαπημένο καλάθι έχει σταθεί μια σειρά οκτώ εταιριών πρόσληψης και επάνδρωσης, μεγάλης και μικρής κεφαλαιοποίησης, όλες με σχετικά σταθερά πάγια κόστη, αλλά με την ονομαστική αξία των ανθρώπων που έχουν στα βιβλία τους να αυξάνεται.
Ως εκ τούτου παραμένουν εξαιρετικά αδιάσειστοι λόγοι, σημειώνει ο Peter Eadon-Clarke, στρατηγικός αναλυτής στην Macquarie για την Ιαπωνία, για το ότι οι μισθοί των κανονικών εργαζομένων θα μπορούσαν να μην αντιδράσουν στον πληθωρισμό για περισσότερο καιρό απ’ ότι αναμένουν κάποιοι.
Η χαμηλή απασχόληση και οι υψηλές αναλογίες θέσεων/αιτούντων, αποκρύπτουν την πραγματικότητα ενός μη αποδοτικού εταιρικού τομέα όπου οι τάξεις των κανονικών και δύσκολο να απολυθούν εργαζομένων, είναι στην ουσία μεγάλες δεξαμενές «υποαξιοποιημένης» εργασίας.
Υπάρχει, με άλλα λόγια, περισσότερη τεμπελιά στο σύστημα, απ’ ότι θεωρεί η αισιόδοξη επιχειρηματολογία για άνοδο μισθών. Αλλά, αν ακόμη κι αυτή η δομή εντέλει αποδειχθεί ευάλωτη στις πιέσεις της σφικτής αγοράς εργασίας, προσθέτει, τότε η κατάσταση θα αφήσει ρομπότ και προσλήψεις «στο ράφι» και θα μπει σε αναθέρμανση της οικονομίας –τη γη της επαγγελίας για τους βετεράνους στις επενδύσεις στην Ιαπωνία.
Αν τα ιαπωνικά νοικοκυριά ανακτήσουν έστω και λίγη από την εμπιστοσύνη τους στις μελλοντικές αυξήσεις μισθών, μπορεί αρχικά να αυξήσουν τη ζήτηση για αγαθά πολυτελείας όπως τα μύδια, ακόμη και για τον διαλογέα μαλακίων του Matsue.
Σε περίπτωση που ακολουθήσει πραγματικό momentum, λένε οι στρατηγικοί αναλυτές, οι εργολάβοι κατοικιών θα είναι ο πρώτος τομέας που θα αναπτυχθεί από αυτή την αναθέρμανση.
Πηγή: Financial Times, Euro2day.gr