Αναρωτιέμαι, τι συνέβη στον Βλαντιμίρ Πούτιν, τον μετρ; Είχα σταματήσει να μετράω τα σχόλια που παρουσίαζαν τον Ρώσο πρόεδρο ως τολμηρή, αποφασιστική αιχμή σε ένα σωρό ασθενικών, αμφιταλαντευόμενων ηγετών στις ανεπτυγμένες δημοκρατίες του κόσμου.
Η υπερβολή ήταν πάντα ακριβώς αυτή. Τώρα παίρνουμε μια γεύση από την πραγματική ευπάθεια της Ρωσίας.
Από κάθε άποψη, ο κ. Πούτιν έχει χάσει ένα μέρος της λάμψης του. Η στρατιωτική μανούβρα της Μόσχας στη Συρία χαιρετήθηκε ευρέως ως κίνηση που «άλλαξε τα δεδομένα» -το είδος του τολμηρού ανοίγματος στο σκάκι που ο Αμερικανός πρόεδρος Μπαράκ Ομπάμα δεν θα διακινδύνευε ποτέ.
Με την παραχώρηση δυνάμεων, ο Ρώσος ηγέτης τοποθέτησε τον εαυτό του στο κέντρο κάθε διεθνούς προσπάθειας να σταματήσει ο εμφύλιος πόλεμος. Έδωσε τέλος στις δυτικές απαιτήσεις για βίαιη απομάκρυνση του Μπασάρ αλ Άσαντ.
Εξορισμένος από την ευγενική διπλωματική κοινωνία μετά την εισβολή στην Ουκρανία, η συνοφρυωμένη φιγούρα βγήκε ξαφνικά από τις σκιές, για να επιστρέψει στο τραπέζι των κορυφαίων.
Τηλεοπτικές εικόνες στιλπνών ρωσικών πολεμικών αεροσκαφών και βυθισμένων υποβρυχίων που ρίχνουν «βροχή πυρών» σε Σύρους αντάρτες «γυάλισε» το image του προέδρου, ως ηγέτη μιας μεγάλης πατριωτικής αναγέννησης.
Ποιος είπε πως η Ρωσία δεν είναι πια υπερδύναμη; Έχουμε κοντή μνήμη. Πριν από λίγο καιρό, το κοινό στη Δύση θεώρησε πως οι πύραυλοι που άστραφταν στον ουρανό ήταν η δύναμη της Αμερικής να αλλάξει τον ρου της ιστορίας. Θυμάστε τη Βαγδάτη την άνοιξη του 2003;
Η «λεοντοποίηση» του κ. Πούτιν ήρθε πριν οι τρομοκράτες που συνδέονται με το αυτοτιτλοφορούμενο Ισλαμικό Κράτος βάλουν τη βόμβα που σκότωσε σχεδόν 220 Ρώσους τουρίστες σε μια πτήση προς τη χώρα τους από το αιγυπτιακό θέρετρο Sharm el-Sheikh.
Οι φόνοι θεωρήθηκαν αντίποινα για τη συριακή παρέμβαση της Μόσχας. Και ήταν πριν από την κατάρριψη ενός ρωσικού τζετ από τουρκικά πολεμικά αεροσκάφη αυτή την εβδομάδα, το οποίο λέγεται πως είχε αλλάξει πορεία και κατευθυνόταν προς τα συριακά σύνορα στον τουρκικό εναέριο χώρο.
Και ήταν πριν Ουκρανοί σαμποτέρ -με ή χωρίς να έχουν συνεννοηθεί με το Κρεμλίνο- που έσβησαν τα φώτα στην Κριμαία η οποία βρίσκεται υπό ρωσική κατοχή, με την ανατίναξη των γραμμών παροχής ρεύματος.
Αυτό που κάποιοι είχαν φανταστεί ως νίκη του κ. Πούτιν στην Ουκρανία έχει εξελιχθεί σε βάλτο. Εκείνος μπορεί να ισχυρίζεται πως απέτρεψε αυτή τη χώρα από το να πέσει στα δίχτυα της Δύσης, αν και αυτή η πιθανότητα πάντα μεγαλοποιούνταν.
Η προσάρτηση της Κριμαίας, όμως, είναι ένα δαπανηρό βάρος. Το ίδιο επίσης και οι φιλορωσικοί θύλακες στην ανατολική Ουκρανία. Από την πλευρά τους, οι ευρωπαϊκές κυβερνήσεις εξέπληξαν τους εαυτούς τους με την αποφασιστικότητα με την οποία έχουν διατηρήσει τις οικονομικές κυρώσεις που επιφέρουν πραγματικό κόστος στη Μόσχα.
Ακόμη και χωρίς τις αμερικανικές και ευρωπαϊκές κυρώσεις, η ρωσική οικονομία θα αντιμετώπιζε σοβαρά προβλήματα. Η κατάρρευση των τιμών του πετρελαίου και του αερίου έχει αποκαλύψει την αποτυχία του κ. Πούτιν στο να εκσυγχρονίσει ή να διαφοροποιήσει τις πηγές της παραγωγής του κράτους.
Η οικονομία συρρικνώνεται και το βιοτικό επίπεδο πέφτει. Η φυγή κεφαλαίων κάνει τα συναλλαγματικά διαθέσιμα να στερεύουν και οι ξένοι επενδυτές μένουν μακριά. Κάποιοι λένε πως τα χειρότερα έχουν περάσει. Λίγοι περιμένουν μια σημαντική ανάκαμψη.
Τίποτε από αυτά δεν υπονοεί πως ο κ. Πούτιν απειλείται. Στην πατρίδα του, ο κατηγορηματικός εθνικισμός πουλάει. Η δημοτικότητά του παραμένει κάπου στα επίπεδα της στρατόσφαιρας.
Ο κ. Ομπάμα, η Άνγκελα Μέρκελ της Γερμανίας ή σχεδόν κάθε άλλος ηγέτης που θα μπορούσατε να σκεφτείτε, ευχαρίστως θα αντάλλασσε το ποσοστό της δημοτικότητάς του με εκείνο του Ρώσου προέδρου. Ούτε πρόκειται οι πρόσφατες αναποδιές να μειώσουν την ικανότητά του να κάνει «θόρυβο», είτε στην Ουκρανία, είτε στη Συρία.
Οι ενδείξεις λένε πως τόσο η Μόσχα όσο και η Άγκυρα επιθυμούν να αποφύγουν την κλιμάκωση μετά την κατάρριψη του ρωσικού τζετ, αλλά θα ήταν λάθος να αποκλείσει κανείς μια ακόμη έκρηξη.
Οι επικαλυπτόμενες στρατιωτικές επιχειρήσεις ανάμεσα στη Ρωσία και τις δυτικές δυνάμεις προσφέρουν ένα μόνιμο κίνδυνο μιας «κατά λάθος» αντιπαράθεσης.
Επομένως ποια θα έπρεπε να είναι η επόμενη κίνηση της Δύσης; Η πρώτη απάντηση είναι πως θα έπρεπε να προσπαθήσει να καρπωθεί από τα προβλήματα του κ. Πούτιν, με τη βαθύτερη εμπλοκή με τη Μόσχα στην προσπάθεια μιας κατάπαυσης πυρός και έπειτα κάποιου είδους πολιτικού πλαισίου για τη Συρία.
Η δεύτερη είναι πως η Ουάσινγκτον, το Βερολίνο και το Παρίσι πρέπει να αποφύγουν τις ανεπίσημες συζητήσεις για τακτοποίηση και αποκατάσταση των σχέσεων. Για να δανειστώ μια φράση από τη μακαρίτισσα τη Μάργκαρετ Θάτσερ, αυτοί δεν είναι καιροί για αμφιταλάντευση.
Η τρίτη, επακόλουθη της δεύτερης, είναι πως η Δύση θα πρέπει να υιοθετήσει αυτό που οι διπλωμάτες αποκαλούν «αυστηρά μηχανιστική προσέγγιση» των σχέσεων με τη Μόσχα.
Η ανάγκη για συντονισμό στρατιωτικών επιχειρήσεων στη Συρία μιλάει από μόνη της. Αν ο κ. Πούτιν είναι διατεθειμένος να σφυρηλατήσει μια πραγματική συνεργασία κατά του Ισλαμικού Κράτους, η Δύση θα πρέπει να ανταποκριθεί ενθαρρυντικά.
Δεν θα μπορέσει ποτέ να ισχύσει μια επίλυση που θα αντέξει στον χρόνο όσο ο κ. Άσαντ παραμένει στην εξουσία, αλλά η λεγόμενη μετριοπαθής αντιπολίτευση που θεωρείται από την Ουάσινγκτον και άλλους πως περιμένει έτοιμη να κυβερνήσει, είναι σε μεγάλο βαθμό μια μυθοπλασία.
Μια πολιτική μετάβαση θα απαιτούσε χρόνο να σφυρηλατήσει μια βιώσιμη εναλλακτική, αλλά και τη συγκατάθεση και της Ρωσίας και του Ιράν.
Το ασυγχώρητο λάθος θα ήταν η Δύση να δεχθεί μια διασταύρωση Συρίας και Ουκρανίας. Ο κ. Πούτιν θα θέλει να ανταλλάξει τη συνεργασία του στο θέμα της Συρίας με παραχωρήσεις από την πλευρά της Δύσης στο ζήτημα της Ουκρανίας. Αυτός ο τρόπος θα φέρει προβλήματα.
Οι Ευρωπαίοι ηγέτες που θα μπουν στον πειρασμό να χαλαρώσουν τις κυρώσεις θα πρέπει να θυμηθούν πως ξεχώρισαν με επιτυχία τη συμφωνία με το Ιράν για τα πυρηνικά από τη διαμάχη για την Ουκρανία. Και κανείς δεν θα έπρεπε να ξεχάσει πως η Ρωσία -τόσο όσο και η Δύση- έχει συμφέρον από την ήττα του βίαιου Ισλαμικού Κράτους.
Η Συρία τούς έχει φέρει όλους σε δύσκολη θέση. Οι ΗΠΑ και η Ευρώπη δεν διάβασαν σωστά τη διαμάχη, σχεδόν από την αρχή. Ο κ. Πούτιν, αποφασιστικός και ικανός στη στρατηγική, έχει βγει ανεπαρκής στη χάραξη στρατηγικής.
Αν μια συμφωνία εξακολουθεί να είναι πιθανή, τότε όλοι θα πρέπει να είναι έτοιμοι να αδράξουν τη στιγμή, αλλά κανείς δεν θα πρέπει να φανταστεί πως ο Ρώσος πρόεδρος έχει εγκαταλείψει τη ρεβανσιστική του κοσμοθεωρία.
Πηγή: FT, Euro2day.gr
στο 