Όταν η Γαλλία αισθάνεται την ανάγκη να κάνει κήρυγμα στην Γερμανία για το ότι πρέπει να σέβεται την ανεξαρτησία της κεντρικής τράπεζας, θα έπρεπε να είναι ξεκάθαρο ότι κάτι πηγαίνει πολύ λάθος αναφέρουν οι Financial Times.
Αυτή την εβδομάδα, μια ένθερμη υπεράσπιση της αυτονομίας της Ευρωπαϊκής Κεντρικής Τράπεζας, από τον πρόεδρο της Bundesbank, Γιενς Βάιντμαν, ακολουθήθηκε από παρέμβαση του Γάλλου υπουργού Οικονομικών, Μισέλ Σαπέν.
Ο κ. Σαπέν ανέφερε ότι η Γερμανία πρέπει να σταματήσει να πιέζει την ΕΚΤ να πάρει πίσω τις πολιτικές φθηνού χρήματος και αντίθετα να θυμηθεί το μάθημα περί σεβασμού της ανεξαρτησίας της κεντρικής τράπεζας που είχε δώσει προηγουμένως στη Γαλλία.
Τόσο ο κ. Βάιντμαν όσο και ο κ. Σαπέν έχουν απολύτως δίκιο. Κάποιος μπορεί να διαφωνεί με τις πολιτικές εύκολου χρήματος της ΕΚΤ: ο κ. Βάιντμαν έχει διατυπώσει συχνά τις επιφυλάξεις του. Αλλά η εκστρατεία που διεξάγεται αυτή την στιγμή στην Γερμανία για να αναγκαστεί η ΕΚΤ να αλλάξει πορεία είναι μια ξεκάθαρη παραβίαση της αρχής της ανεξαρτησίας της κεντρικής τράπεζας και πολύ πιθανότατα αντιπαραγωγική.
Στο παρελθόν, το γερμανικό υπουργείο Οικονομικών είχε επικρίνει λανθασμένα και τον μηχανισμό «απευθείας νομισματικών συναλλαγών» (OMT) της ΕΚΤ για την σταθεροποίηση των αγορών κρατικού χρέους της ευρωζώνης και το πρόγραμμα αγοράς τίτλων μέσω ποσοτικής χαλάρωσης (QE).
Αλλά τώρα οι επιθέσεις είναι πιο απεγνωσμένες. Την περασμένη εβδομάδα ο Βόλφγκανγκ Σόιμπλε, ο υπουργός Οικονομικών της Γερμανίας, κατηγόρησε εν μέρει τον Μάριο Ντράγκι, τον διοικητή της ΕΚΤ, για την άνοδο του γερμανικού ακροδεξιού κόμματος Εναλλακτική για την Γερμανία (AfD). Μια ομάδα συντηρητικών Γερμανών πολιτών, με την στήριξη των εμπορικών τραπεζών, ηγούνται μιας εξέγερσης των αποταμιευτών κατά των τελευταίων κινήσεων της ΕΚΤ να σπρώξει τα επιτόκια κάτω από το μηδέν.
Είναι δίχως αμφιβολία ενοχλητικό για τους αποταμιευτές να βλέπουν τις πληρωμές τόκων να μηδενίζονται ή να γίνονται ακόμα και αρνητικοί, αν και κάποιοι θα έχουν ωφεληθεί από την άνοδο στις τιμές των στοιχείων ενεργητικού που προκάλεσε το QE.
Αλλά δεν υπάρχει τίποτα στην εντολή της ΕΚΤ που να δείχνει ότι πρέπει να διασφαλίζει στους αποταμιευτές πραγματικές αποδόσεις. Θα ήταν παράλογο για μια κεντρική τράπεζα να κρατάει τα επιτόκια πάνω από το μηδέν, οδηγώντας την οικονομία σε αρνητικό σπιράλ αποπληθωρισμού και ύφεση, μόνο για να διατηρήσει το εισόδημα μιας συγκεκριμένης κατηγορίας του πληθυσμού.
Οι παρεμβάσεις του κ. Σόιμπλε δεν είναι απλά εσφαλμένες επί τις αρχής αλλά και πρακτικά αναποτελεσματικές. Ενώ είναι καθόλα αποδεκτό για υπουργούς να συζητούν την νομισματική πολιτική με κεντρικούς τραπεζίτες, οι συζητήσεις αυτές γίνονται καλύτερα κατ’ ιδίαν και όχι δημόσια. Από την στιγμή που οι κεντρικοί τραπεζίτες αντιμετωπίζουν ορθώς την αξιοπιστία και την ανεξαρτησία ως ένα από τα πιο ισχυρά εργαλεία τους, θα κάνουν τα πάντα για να δείξουν πως αντιστέκονται στις πολιτικές πιέσεις.
Όταν σχεδιαζόταν η ΕΚΤ την δεκαετία του 1990, οι Γερμανοί υπουργοί επέμεναν να εγγραφεί στο καταστατικό λειτουργίας της τράπεζας η ανεξαρτησία των δραστηριοτήτων της ώστε να πείσουν τους ψηφοφόρους τους ότι ο νέος θεσμός θα είναι πιο κοντά στην τεχνοκρατική Bundesbank παρά στην πολιτικοποιημένη Banque de France.
Είναι αλήθεια πως η ανεξαρτησία των κεντρικών τραπεζών είναι σήμερα ένα πιο ευαίσθητο ζήτημα από ότι ήταν τότε, δεδομένων των έκτακτων μέτρων που έχουν ληφθεί για να αντιμετωπιστεί η παγκόσμια χρηματοπιστωτική κρίση. Με τις απευθείας αγορές στοιχείων ενεργητικού, οι κεντρικές τράπεζες κατέστησαν ασαφή την διαχωριστική γραμμή ανάμεσα στην δημοσιονομική και την νομισματική πολιτική, δημιουργώντας εύλογα ερωτήματα για την λογοδοσία.
Η εισαγωγή της άμεσης χρηματοδότησης μέσω ρίψεων «χρήματος από το ελικόπτερο» θα δημιουργούσε περισσότερες προκλήσεις. Η ΕΚΤ δεν είναι μόνη. Η Fed των ΗΠΑ έχει μπει στο στόχαστρο διάφορων κύκλων του Καπιτωλίου.
Ωστόσο οι κεντρικές τράπεζες πρέπει να κρατήσουν την θέση τους. Η δουλειά τους έχει γίνει πιο δύσκολη και πιο πειραματική λόγω των προκλήσεων που αντιμετωπίζουν οι οικονομίες μετά την κρίση. Τα συμφέροντα των διάφορων λόμπι δεν πρέπει να τις αποτρέψουν από το να δράσουν όπως αυτές πιστεύουν.
Πηγή: Financial Times, Euro2day.gr