Η διαμάχη στη διάσκεψη για την ασφάλεια στο Μόναχο έβαλε σε αντιπαράθεση τον αδίστακτο κυνισμό της Ρωσίας του Βλαντιμίρ Πούτιν έναντι της αγανακτισμένης αδυναμίας μιας διχασμένης ατλαντικής κοινότητας. Το αποτέλεσμα δεν αμφισβητήθηκε ούτε για μια στιγμή. Η Συρία θα ήταν ο χαμένος.
Ο Ντμίτρι Μεντβέντεφ, ο Ρώσος πρωθυπουργός, διαβεβαίωσε την ομάδα που συγκεντρώθηκε πως μοναδικός στόχος της Μόσχας είναι η προώθηση της ειρήνης και της ασφάλειας, με την ήττα των ισλαμιστών τρομοκρατών. Οι παγκόσμιοι ηγέτες, σημείωσε, θα έπρεπε να ξαναβρούν τη δέσμευσή τους στην «ανθρωπότητα». Και όλα αυτά ενώ ρωσικές βόμβες έπεφταν σε νοσοκομεία και σχολεία στη βόρεια συριακή επαρχία του Χαλεπίου. Με το απειλητικό βλέμμα του κ. Πούτιν ξέρουμε πού βρισκόμαστε. Ο απαλός συγκαλυμμένος λόγος του χαριτωμένου κ. Μεντβέντεφ είναι πραγματικά ανατριχιαστικός.
Η υπόσχεση για κατάπαυση πυρός είναι απίθανο να σταματήσει τους σκοτωμούς αμάχων στο Χαλέπι. Προκειμένου πράγματι να εφαρμοστεί μια εκεχειρία, θα πρέπει το συριακό καθεστώς και ο Ρώσος υποστηρικτής του να επιτύχουν τους εδαφικούς τους στόχους. Όσο για την απαίτηση της Δύσης για απομάκρυνση του Μπασάρ αλ Άσαντ, του Σύρου προέδρου, αυτό θα απαιτούσε τώρα μια στρατιωτική σύγκρουση των Ηνωμένων Πολιτειών με τη Ρωσία.
Ο Μπαράκ Ομπάμα δεν προτίθεται να πάει σε πόλεμο. Το στενό περιβάλλον του Αμερικανού προέδρου επισημαίνει πως εκείνος παραμένει αμετακίνητος απέναντι στις αυξανόμενες φωνές που απαιτούν στιβαρή παρέμβαση. Η ρεπουμπλικανική δεξιά τον κατηγορεί πως παραδίδει την αμερικανική ηγεσία. Από τη φιλελεύθερη πλευρά του δικού του δημοκρατικού κόμματος κατηγορείται πως παίζει σε πείσμα μιας ανθρωπιστικής καταστροφής.
Σίγουρα, απαντά ο κ. Ομπάμα, η Συρία βρίσκεται στην κόλαση, αλλά ακόμη κι αν αυτό ήταν δυνατό, δεν είναι ο ρόλος των Ηνωμένων Πολιτειών να σβήσει τις φωτιές. Το κατά πόσον αυτό αποτελεί απλά έναν αυστηρό υπολογισμό των γεγονότων στο πεδίο ή είναι μια συναισθηματική προσκόλληση στην προεκλογική υπόσχεσή του να δώσει τέλος στους πολέμους της Αμερικής στη Μέση Ανατολή, μόνο ο κ. Ομπάμα το γνωρίζει.
Είτε ισχύει το ένα είτε το άλλο, η Ουάσινγκτον έχει ελάχιστη επιρροή. Ο Τζον Κέρι, ο ακούραστος υπουργός Εξωτερικών των ΗΠΑ, ήταν παντού και πουθενά στο Μόναχο -ακατάπαυστος στις προσπάθειές του να δημιουργήσει ένα είδος εκεχειρίας αλλά χωρίς να έχει φόβητρο ή κίνητρα για να επηρεάσει τη Μόσχα. Κατά το περασμένο έτος, η εκτίμηση στην Ουάσινγκτον ήταν πως οι ρωσικές δυνάμεις στη Συρία όδευαν προς ένα αδιέξοδο. Όλοι πληρώνουν αυτόν τον λάθος υπολογισμό.
Η επανάληψη λαθών του παρελθόντος -μια ζώνη «ασφαλείας» ίσως ήταν πιθανή πριν από ένα ή δύο χρόνια και οι Ηνωμένες Πολιτείες θα μπορούσαν να είχαν κάνει περισσότερα για να στηρίξουν την πλέον εξαφανισμένη «μετριοπαθή» αντιπολίτευση- δεν πρόκειται να βγάλει κανέναν από το χάλι. Τα διακυβεύματα έχουν κλιμακωθεί. Η αντιπαράθεση μεταξύ του κ. Πούτιν και του Τούρκου προέδρου Ρετζέπ Ταγίπ Ερντογάν μπορεί ακόμη να καταλήξει σε έκρηξη. Ο τσάρος ξανά σε πόλεμο με τον σουλτάνο είναι μια ανησυχητική σκέψη.
Η Ρωσία και το Ιράν έχουν έναν απλό στόχο -να εδραιώσουν το αλεβίτικο καθεστώς στη Δαμασκό ως τη μοναδική εναλλακτική στους ισλαμιστές τρομοκράτες. Η άλλη πλευρά έχει μια πληθώρα φιλοδοξιών και προτεραιοτήτων, κάποιες σε σύγκρουση μεταξύ τους. Η Ουάσινγκτον θεωρεί βασικό της ενδιαφέρον την ήττα του Ισλαμικού Κράτους. Και πάλι, αν και οι ΗΠΑ βλέπουν τους Κούρδους της Συρίας ως συμμάχους στον αγώνα κατά των τρομοκρατών, ο κ. Ερντογάν τούς βομβαρδίζει από φόβο ότι, με την υποστήριξη της Ρωσίας, θα εγκαθιδρύσουν ένα υποτιθέμενο κουρδικό κράτος στα νότια σύνορα της Τουρκίας.
Η Σαουδική Αραβία δεν θα σταθεί ιδιαίτερα στην ήττα του Ισλαμικού Κράτους, μέχρι ο κ. Άσαντ, που στηρίζεται από το Ιράν, να απομακρυνθεί και οι σουνιτικές φυλές του βόρειου Ιράκ να εξασφαλίσουν μια αυτόνομη διοίκηση από τη σιιτική κυβέρνηση στη Βαγδάτη. Οι Ηνωμένες Πολιτείες έχουν υπογράψει μια συμφωνία για τα πυρηνικά. Ο σύμμαχός τους στο Ριάντ βλέπει την Τεχεράνη ως απειλή για την ύπαρξή του. Κανείς δεν μπορεί να πει πώς θα ήταν μια Συρία χωρίς τον κ. Άσαντ.
Η Ευρώπη δεν είναι σε καλύτερη κατάσταση. Συγχυσμένες από μια έξοδο των Σύρων προσφύγων, οι κυβερνήσεις της παραπονιούνται για την απουσία αμερικανικής ηγεσίας και κατηγορούν τον κ. Πούτιν πως αποσταθεροποιεί την Ε.Ε. Η Μόσχα γνωρίζει καλά ότι οι άμαχοι που εκτοπίζονται από το Χαλέπι ενδεχομένως θα ακολουθήσουν τους υπόλοιπους προς τη Δύση μέσω του Αιγαίου. Ωστόσο, μη ζητάτε συνέπεια από τους Ευρωπαίους. Παρότι κατηγορούν τον κ. Πούτιν πως επιθυμεί τη διάλυση της Ε.Ε., φλερτάρουν με χαλάρωση των κυρώσεων.
Η ευρωπαϊκή αλληλεγγύη πάντα ήταν υπερτιμημένη. Αυτό που χάνεται τώρα, εντούτοις, είναι ακόμη και η βασική αντίληψη της συλλογικής ιδιοτέλειας. Η Άνγκελα Μέρκελ, η Γερμανίδα καγκελάριος, έχει αναγκαστεί να εγκαταλείψει τις προσπάθειες για μια κοινή ευρωπαϊκή θέση, ώστε να αναχαιτιστεί η ροή των προσφύγων. Τα πρώην κομμουνιστικά καθεστώτα της ανατολικής Ευρώπης θέλουν οι δυτικοί γείτονές τους να τους προστατεύσουν από τον ρεβανσισμό του κ. Πούτιν, ενώ απαρνιούνται οποιαδήποτε ευθύνη για τους πρόσφυγες.
Η Ιταλία τακτοποιεί παλιούς λογαριασμούς με την κ. Μέρκελ, καθυστερώντας τη χρηματοδότηση που έχει υποσχεθεί στην Τουρκία για το θέμα των προσφύγων. Ο Ντέιβιντ Κάμερον τζογάρει με ένα δημοψήφισμα που θα μπορούσε να οδηγήσει τη Βρετανία εκτός ΕΕ. Χαμηλόφωνα, η Γαλλία στηρίζει την ανυπόμονη έκκληση της Ιταλίας για χαλάρωση των κυρώσεων που επιβλήθηκαν στη Ρωσία μετά την εισβολή στην Ουκρανία. Έτσι, οι Ευρωπαίοι συνεργούν με τον κ. Πούτιν ως αιτία της αδυναμίας τους.
Εάν θεωρεί τις Ηνωμένες Πολιτείες ανίσχυρες να δώσουν τέλος στον πόλεμο στη Συρία, η διάλυση της Ευρώπης θα έπρεπε να ανησυχεί τον κ. Ομπάμα. Η ΕΕ, θα έπρεπε να του θυμίζει η ιστορία, πάντα στεκόταν ενωμένη από την «κόλλα» της αμερικανικής εγγύησης για ασφάλεια. Μπορεί η Ευρώπη να είναι ένας εξοργιστικός σύμμαχος, αλλά η συνεργασία είναι καθοριστική για τα αμερικανικά συμφέροντα.
Αυτό ίσως είναι το μεγάλο λάθος του κ. Ομπάμα. Ο υπολογισμός του υπέρ και κατά μιας παρέμβασης στη Συρία έχει οδηγήσει σε μια περιορισμένη οπτική του εθνικού συμφέροντος. Η συλλογική υποχώρηση της ατλαντικής κοινότητας στο Μόναχο κρύβει ένα διαφορετικό μήνυμα. Δεν μπορεί να υπάρξει μια τακτοποιημένη οριοθέτηση μεταξύ των γεγονότων στη Συρία και της στρατηγικής απειλής από τον κ. Πούτιν.
Πηγή: Financial Times, Euro2day.gr