FT: Κόντρα Ντράγκι με τα «γεράκια» της ΕΚΤ για το QE

Θέμα συζήτησης είναι το αν η ΕΚΤ θα δηλώσει αυτή την εβδομάδα πως η οικονομία έχει ανακάμψει αρκετά, ώστε να δοθεί τέλος στην ποσοτική χαλάρωση την επόμενη χρονιά -μια ανακοίνωση που θα επηρέαζε τις αγορές συναλλάγματος και θα μπορούσε να διαμορφώσει τις προσδοκίες για τα επιτόκια.

Από τη μια μεριά του debate της Πέμπτης είναι ο Μάριο Ντράγκι, ο πρόεδρος της ΕΚΤ, που θα ήθελε να κρατήσει λίγο περιθώριο για ελιγμούς. Από την άλλη, είναι οι πιο επιθετικοί φορείς χάραξης πολιτικής, κυρίως από τη Γερμανία, που εδώ και καιρό αισθάνονται άβολα για την ακραία χαλαρή νομισματική πολιτική της τράπεζας και ανυπομονούν η ΕΚΤ να ρίξει επιτέλους την αυλαία στο QE.

Τα «γεράκια» αποδέχονται πως το διοικητικό συμβούλιο της ΕΚΤ δεν μπορεί να αποκλείσει εντελώς την αγορά περισσότερων ομολόγων. «Ξέρουμε πως δεν μπορείτε να κλειδώσετε την πόρτα», τόνισε άτομο από το περιβάλλον των διαβουλεύσεων. «Αλλά υπάρχουν πολλοί από το συμβούλιο που θέλουν να βγει έξω το μήνυμα πως η πόρτα δεν είναι ούτε κατά διάνοια όσο ανοικτή ήταν κάποτε».

Το θεμελιώδες επιχείρημα που προβάλλουν τα «γεράκια» -μεταξύ των οποίων ο Γενς Βάιντμαν, πρόεδρος της Bundesbank, και ο Κλάας Νοτ, διοικητής της κεντρικής τράπεζας της Ολλανδίας- είναι πως η ανάκαμψη της ευρωζώνης είναι πλέον τόσο καλά παγιωμένη, που το QE δεν είναι απλά ξεκάθαρη επιτυχία αλλά έχει χάσει και τον κύριο λόγο της ύπαρξής του: να τονώσει μια κατά τα άλλα αδύναμη οικονομία.

Από τη στιγμή που ο κ. Ντράγκι και οι συνάδελφοί του ξεκίνησαν το αμφιλεγόμενο πρόγραμμα το 2015, η ανεργία στην ευρωζώνη έχει υποχωρήσει από 11,3% σε 9,1% και η ανάπτυξη πλέον ξεπερνά τον ρυθμό των Ηνωμένων Πολιτειών. Το QE έχει φανεί επιτυχές στον στόχο του για ελαφριά πτωτική πίεση στα επιτόκια αγοράς μέσω γιγαντιαίων αγορών κυβερνητικών και εταιρικών ομολόγων. Η πίστωση έχει γίνει φθηνότερη και πιο άφθονη, ακόμη και στα πιο αδύναμα σημεία της περιοχής του κοινού νομίσματος.

Παρότι ο πληθωρισμός της ευρωζώνης παραμένει αδύναμος στο 1,5%, ο κ. Ντράγκι δήλωσε φέτος πως η ΕΚΤ είχε νικήσει την απειλή ενός φαύλου κύκλου μειούμενων τιμών και μόνιμα αδύναμης ζήτησης.

«Το QE λειτουργεί. Έχει δημιουργήσει περισσότερη παραγωγή, περισσότερες θέσεις εργασίας και περισσότερο πληθωρισμό», τόνισε ο Richard Barwell, οικονομολόγος στην BNP Paribas Investment Partners.

Οι συνθήκες είναι πλέον τόσο καλές, που κανένα από τα 25 μέλη του συμβουλίου δεν είναι πιθανό να διαφωνήσει την Πέμπτη, όταν ο Πέτερ Πράετ, ο ανώτατος οικονομολόγος της ΕΚΤ, θα σκιαγραφήσει σχέδια για ελάττωση του μεγέθους των μηνιαίων αγορών ομολόγων την επόμενη χρονιά, από 60 δισ. ευρώ αυτή τη στιγμή, κάπου μεταξύ 40 με 20 δισ. ευρώ.

Το μέγεθος αυτής της μείωσης θα μπορούσε να καθορίσει το πόσο καιρό σχεδιάζει η ΕΚΤ να κρατήσει το QE σε ισχύ. Πολλοί οικονομολόγοι αναμένουν πλέον ότι αντί να αγοράζει ομόλογα αξίας 40 δισ. τον μήνα για άλλους έξι μήνες, για παράδειγμα, η τράπεζα ίσως επιλέξει να αγοράζει λιγότερα ομόλογα για μεγαλύτερο διάστημα -συνεχίζοντας έτσι τις αγορές περιουσιακών στοιχείων μέχρι τον Σεπτέμβριο ή ακόμη και το Δεκέμβριο του επόμενου χρόνου.

Αλλά παρότι διαμορφώνεται συναίνεση γύρω από τέτοιου είδους προτάσεις, το συμβούλιο εξακολουθεί να είναι διχασμένο για το πόσο ισχυρό θα πρέπει να είναι το μήνυμα που θα στείλει, ώστε η ανακοίνωση της Πέμπτης να σηματοδοτήσει την τελευταία παρέμβαση της ΕΚΤ στις αγορές ομολόγων της ευρωζώνης.

Ο κ. Ντράγκι έχει υποστηρικτές όπως ο Ιγκνάτσιο Βίσκο, ο διοικητής της Τράπεζας της Ιταλίας, που επιχειρηματολογούν πως η κεντρική τράπεζα χρειάζεται να έχει περισσότερη ευελιξία για να αγοράσει περισσότερο χρέος.

Αυτή η ομάδα γνωρίζει απόλυτα ότι τα ρίσκα παραμένουν, παρά την αισθητή βελτίωση στην οικονομία της ευρωζώνης. Η πολιτική αστάθεια στην Ισπανία και οι εκλογές στην Ιταλία νωρίς την επόμενη χρονιά, θα μπορούσαν να εκτροχιάσουν την αισιοδοξία των επενδυτών. Το ευρώ θα μπορούσε επίσης να συνεχίσει να ισχυροποιείται παρά την πιθανότητα τόσο η Fed όσο και η Τράπεζα της Αγγλίας να αυξήσουν τα επιτόκια, πριν η ΕΚΤ δώσει τέλος στο QE. Ένα ισχυρότερο κοινό νόμισμα θα πίεζε πτωτικά τις τιμές των εισαγωγών, καθιστώντας δυσκολότερο για την ΕΚΤ να πετύχει τον στόχο της για τον πληθωρισμό, χαμηλότερα αλλά κοντά στο 2%.

«Όσο πιο κοντά οδηγείται η ΕΚΤ στον απόλυτο τερματισμό του QE, τόσο η αγορά θα εστιάζει σε άνοδο των επιτοκίων», προσθέτει ο Ken Wattret, οικονομολόγος στην TS Lombard, μια ερευνητική εταιρία. «Αν αυτό οδηγήσει σε περισσότερη δύναμη για το νόμισμα, όπως φαίνεται πιθανό, τότε η πτωτική πίεση στον βασικό πληθωρισμό δημιουργεί πονοκέφαλο για την ΕΚΤ».

Αλλά η επιμονή στο πρόγραμμα δημιουργεί πρακτικά προβλήματα από μόνη της. Κάποιοι οικονομολόγοι πιστεύουν πως το κύριο πρόβλημα που αντιμετωπίζει η ΕΚΤ είναι η έλλειψη προς αγορά ομολόγων. Η τράπεζα είναι πιθανό να ανακοινώσει την αγορά ομολόγων 240 με 300 δισ. ευρώ στη διάρκεια του 2018. Εκτός κι αν αλλάξει ο σχεδιασμός του QE, θα δυσκολευτεί να αγοράσει περισσότερα από αυτά -ένας λόγος για τον οποίο η ανάκαμψη της ευρωζώνης ενδέχεται να έχει έρθει ακριβώς στην ώρα της.

«Η αγορά νιώθει άνετα με λιγότερο QE τώρα, γιατί η οικονομία είναι σε καλή κατάσταση», τόνισε ο κ. Barwell. «Θα ένιωθε λιγότερο άνετα με την ιδέα πως δεν μπορεί να υπάρξει πολύ περισσότερο QE, ακόμη και στην περίπτωση που η οικονομία δεν θα ήταν σε καλή κατάσταση».