Πριν από λίγες μόλις εβδομάδες, η προσπάθεια της Άνγκελα Μέρκελ για επανεκλογή φαινόταν να απειλείται σοβαρά από το «φαινόμενο Σουλτς», με τους Σοσιαλδημοκράτες της Γερμανίας να εμφανίζουν καλές επιδόσεις στις δημοσκοπήσεις, μετά την επιλογή του χαρισματικού Μάρτιν Σουλτς ως υποψηφίου τους για την καγκελαρία. Τώρα, μετά την ήττα του SPD σε μια σειρά τοπικών εκλογών, οι σχολιαστές αρχίζουν να μιλούν για την «κατάρα Σουλτς».
Η ήττα του κόμματος στη Βόρεια Ρηνανία-Βεστφαλία -την πατρίδα του κ. Σουλτς και μιας πολιτείας στην οποία ηγείται το SPD κατά τα 45 από τα τελευταία 50 χρόνια- αποτελεί ένα βαρύ πλήγμα για την αξιοπιστία του. Πράγματι, η ψηφοφορία έδειξε την απογοήτευση με την πολιτειακή κυβέρνηση -στην οποία επιρρίφθηκε η ευθύνη για τα προβλήματα στην παιδεία, για την κίνηση και για τον τρόπο με τον οποίον επέτρεψε στον άνθρωπο πίσω από τη χριστουγεννιάτικη επίθεση στο Βερολίνο να ξεφύγει από τα ‘δίκτυα’ της. Όμως τόσο ο κ. Σουλτς όσο και η κα Μέρκελ έριξαν το βάρος τους στις προεκλογικές εκστρατείες των κομμάτων τους, καθιστώντας τις εκλογές αυτές ένα σημαντικό τεστ ενόψει των εκλογών του Σεπτεμβρίου για την Bundestag.
Φαίνεται πως το μήνυμα του SPD για κοινωνική δικαιοσύνη έχει περιορισμένη απήχηση. Με τη Γερμανία να ηγείται της οικονομικής ανάκαμψης της ευρωζώνης και με τα δημόσια οικονομικά της να είναι εξαιρετικά εύρωστα, οι ψηφοφόροι ανησυχούν περισσότερο για την τρομοκρατία, το Ισλάμ και την εθνική ταυτότητα -αν και φαίνεται να έχουν συγχωρέσει την κα Μέρκελ για την απόφασή της να δεχθεί στη χώρα περισσότερους από 1 εκατ. πρόσφυγες/μετανάστες, μια εισροή που έναν χρόνο πριν έμοιαζε να θέτει υπό αμφισβήτηση το πολιτικό της μέλλον.
Η κα Μέρκελ έχει εμμείνει στην απόφαση αυτή, όμως η ίδια και το κόμμα της, το CDU, έχουν προσπαθήσει πολύ να απαντήσουν στις ανησυχίες για την ασφάλεια και να εξουδετερώσουν την ελκυστικότητα της ακροδεξιάς -κινούμενοι για παράδειγμα ώστε να επιταχύνουν την απέλαση αυτών των οποίων απορρίφθηκε η αίτηση ασύλου και να περιορίσουν τη χρήση της μπούργκας.
Καθώς απομένουν τέσσερις μήνες για τις εκλογές, είναι ακόμα πολύ νωρίς να προβλεφθεί το αποτέλεσμά τους. Ωστόσο, το SPD, όπως και άλλα παραδοσιακά ευρωπαϊκά κόμματα της αριστεράς, φαίνεται να κινδυνεύει με ηχηρή ήττα στις εκλογές. Η εγχώρια θέση της κας Μέρκελ φαίνεται πιο διασφαλισμένη απ’ ό,τι ήταν από τότε που ξεκίνησε η μεταναστευτική κρίση.
Αυτό επ’ ουδενί δεν μειώνει το εύρος των προκλήσεων που έχει να αντιμετωπίσει στην Ευρώπη, για να χαρτογραφήσει μια νέα πορεία για την ΕΕ εν μέσω ενός σκηνικού πολιτικής αστάθειας στην Ιταλία, αυξανόμενου εθνικισμού στην ανατολική Ευρώπη και δημιουργίας προβλημάτων από τη Ρωσία στην Ουκρανία -για να μην αναφερθεί το το διαρκές ερώτημα του πώς θα βελτιωθεί η διακυβέρνηση της ευρωζώνης και δεν θα καταρρεύσει η Ελλάδα.
Ωστόσο, η διαφορά τώρα είναι πως η άφιξη του Εμανουέλ Μακρόν στο Μέγαρο των Ηλυσίων Πεδίων δημιουργεί μια πραγματική ευκαιρία ώστε αξιόπιστες, κεντρώες γαλλικές και γερμανικές κυβερνήσεις να ανανεώσουν τη συνεργασία τους στην καρδιά της Ευρώπης και να προχωρήσουν με πραγματική ενέργεια το έργο της μεταρρύθμισης.
Οι ιδέες του κ. Μακρόν για τη μεταρρύθμιση της ευρωζώνης θα τύχουν σημαντικής αντίστασης στη Γερμανία, όπου η ιδέα ενός υπουργού Οικονομικών της ευρωζώνης ή της έκδοσης ευρωομολόγου εξακολουθούν να αποτελούν «ανάθεμα». Είναι πολύ νωρίς ακόμα για να υπάρξει κάποια ουσιαστική συζήτηση ή να γίνει σκληρό «παζάρι» μεταξύ των δύο χωρών, δεδομένων των πολιτικών περιορισμών.
Αντιθέτως, ο Γάλλος πρόεδρος ήταν έτοιμος να αξιοποιήσει την πρώτη του επίσκεψη στο Βερολίνο χθες Δευτέρα για να ζητήσει να υπάρξουν ενέργειες για την προστασία της ευρωπαϊκής βιομηχανίας από τον χαμηλού κόστους ανταγωνισμό. Και όποιος και αν επικρατήσει τον Σεπτέμβριο, θα είναι πολύ δύσκολο ο Γερμανός/η Γερμανίδα καγκελάριος να κάνει οποιαδήποτε υποχώρηση, προτού η Γαλλία δείξει πως είναι προσηλωμένη στις οικονομικές και δημοσιονομικές μεταρρυθμίσεις.
Ωστόσο, η κ. Μέρκελ θα πρέπει να προσέξει, κατά τη διάρκεια της προεκλογικής εκστρατείας, να μη θέσει μια υπερβολικά αυστηρή γραμμή για τη μεταρρύθμιση της ευρωζώνης. Ο Γάλλος πρόεδρος θα παραμείνει υπό έντονη πολιτική πίεση στη Γαλλία και αν υπάρξει οτιδήποτε που μπορεί να πει ή να κάνει για να αμβλύνει αυτή την πίεση, η κ. Μέρκελ θα πρέπει να το πει ή να το κάνει.
Άλλωστε, μια συνεργασία με τον κ. Μακρόν αποτελεί την καλύτερη πιθανότητα που έχει υπάρξει εδώ και χρόνια για να διευθετηθούν τα ενδημικά προβλήματα της ΕΕ και να δοθεί στο μπλοκ μια νέα προοπτική ζωής.
Πηγή: Financial Times, Euro2day.gr