Μια ανεμοδαρμένη γέφυρα δεν είναι η φυσιολογική ιδέα που έχει ένας έφηβος όταν ψάχνει πού να περάσει το βράδυ της Παρασκευής. Αλλά η Justine Dieulafait και οι φίλοι της έχουν αναλάβει αποστολή: να βοηθήσουν την ακροδεξιά υποψήφια Μαρίν Λεπέν να κερδίσει στις γαλλικές προεδρικές εκλογές.
Καθώς προχωρά η κίνηση στο λιμάνι του Σεν Μαλό στη Βρετάνη, η 18χρονη και άλλοι 15 νέοι «πατριώτες» ξετυλίγουν ένα γιγαντιαίο πανό: «Η νεολαία με τη Μαρίν». Για εφέ, ανάβουν κόκκινες, λευκές και μπλε φωτοβολίδες, ενθαρρύνοντας τα αυτοκίνητα να πατήσουν τις κόρνες τους σε ένδειξη υποστήριξης: «Οι νέοι επαναστατούν», δηλώνει η δεσποινίδα Dieulafait.
«Είχαμε 50 χρόνια Δεξιάς και Αριστεράς και δείτε τα εκατομμύρια από εμάς που είναι άνεργοι, ζουν στη φτώχεια, χωρίς σταθερή δουλειά και σπίτι (…) είναι καιρός για αλλαγή στο σύστημα, είναι καιρός για τη Μαρίν».
Σε μια απροσδόκητη εκλογική αναμέτρηση στη Γαλλία, με τους υποψηφίους του συστήματος να περιθωριοποιούνται και αντάρτες περιλαμβανομένης της κ. Λεπέν να οδηγούνται στις κάλπες, η δεσποινίς Dieulafait και οι φίλοι της ενσαρκώνουν ένα ακόμη φαινόμενο: τη δύναμη της ψήφου των νέων, που σπρώχνει το Εθνικό Μέτωπο προς το καλύτερο αποτέλεσμα στην ιστορία του.
Το κόμμα είναι το πιο δημοφιλές στη Γαλλία, με τους νέους ηλικίας 18-24 να αντιστοιχούν στο 39% των συνολικών του ψήφων, σύμφωνα με πρόσφατη δημοσκόπηση της Ifop. Αυτό έναντι 21% για τον κεντρώο υποψήφιο Εμανουέλ Μακρόν και 9% για τον κεντροδεξιό αντίπαλό του, τον Φρανσουά Φιγιόν.
Τόσο αυξημένο επίπεδο στήριξης από τους νέους προς ένα ακροδεξιό, λαϊκίστικο κόμμα φαίνεται πως αντιβαίνει στις πρόσφατες τάσεις που έχουμε δει αλλού. Στη Βρετανία πέρυσι, οι νέοι κινητοποιήθηκαν ενάντια στο Brexit προκειμένου να υπερασπιστούν το κοσμοπολίτικο όραμα της χώρας. Στις Ηνωμένες Πολιτείες, ο Ντόναλντ Τραμπ με την αντιμεταναστευτική και κατά της παγκοσμιοποίησης στάση του σημείωσε φτωχές επιδόσεις στην ψήφο των νέων.
Στη Γαλλία, αντιθέτως, οι νέοι επιστρατεύονται υπέρ ενός κόμματος που έχει συγκρίνει τους μουσουλμάνους που προσεύχονται στον δρόμο με την κατοχή της Γαλλίας από τους ναζί και που έχει υποσχεθεί να αγωνιστεί κατά του ελεύθερου εμπορίου και της μετανάστευσης.
Η άνοδος στη στήριξη τα τελευταία χρόνια είναι δραματική: το 2012, η υποστήριξη στο Εθνικό Μέτωπο από τους νέους ήταν μόλις 18%. Έχει εξελιχθεί σε έναν ακόμη «μπαλαντέρ» σε μια απρόβλεπτη κούρσα, στην οποία ένα σκάνδαλο υπεξαίρεσης έχει πλήξει σοβαρά τον κεντροδεξιό Φρανσουά Φιγιόν, που νωρίτερα προηγούνταν, ενώ ο 39χρονος ανεξάρτητος Εμανουέλ Μακρόν, που δεν έχει ξαναβάλει υποψηφιότητα, έρχεται πρώτος στις δημοσκοπήσεις.
Η απογοήτευση των νέων ανθρώπων από την έλλειψη θέσεων εργασίας και από τις περιορισμένες οικονομικές προοπτικές είναι σημαντικό κομμάτι της ελκυστικότητας του Εθνικού Μετώπου. «Είμαστε μια γενιά που κινδυνεύει να ζει σε χειρότερη κατάσταση σε σχέση με τους γονείς μας», τονίζει η Dominique από την ομάδα στη γέφυρα, που είναι 21 ετών και παλεύει να βρει μια δουλειά. Υπό τη σοσιαλιστική κυβέρνηση του Φρανσουά Ολάντ η ανεργία έχει παραμείνει σε πεισματικά υψηλά επίπεδα, δύο φορές υψηλότερα από το επίπεδο της Βρετανίας και της Γερμανίας.
Η ανεργία στους νέους είναι στο 25% -από 18% το 2008. Ο Joël Gombin, Γάλλος πολιτικός επιστήμονας και αναλυτής δεδομένων, υπογραμμίζει ότι η οικονομική κατάσταση έχει επιδεινωθεί ιδιαίτερα για τους νέους σε αγροτικές περιοχές και για εκείνους που εγκαταλείπουν πρόωρα το σχολείο -δύο χαρακτηριστικά που συχνά συσχετίζονται με την υποστήριξη στο Εθνικό Μέτωπο. «Για έναν αυξανόμενο αριθμό λιγότερο μορφωμένων νέων ανθρώπων στη Γαλλία σχεδόν αποτελεί βεβαιότητα το γεγονός ότι θα περάσουν μεγάλο μέρος της ζωής τους σε επισφαλή οικονομική κατάσταση», εξηγεί.
Ένας δεύτερος λόγος για τη στήριξη του Εθνικού Μετώπου από τους νέους, είναι ότι δεν θυμούνται το αγρίως ξενοφοβικό κόμμα όπως ήταν στη δεκαετία του 1970. Μεταξύ των ψηφοφόρων που είναι μεγαλύτεροι από 65 ετών και οι οποίοι θυμούνται, η στήριξη στο Εθνικό Μέτωπο είναι μόνο 17%.
Την τελευταία δεκαετία, και ιδιαίτερα από το 2011 και μετά υπό την ηγεσία της κ. Λεπέν, το κόμμα έχει προσπαθήσει να αναμορφώσει την εικόνα του. Τα στελέχη του μιλούν πλέον για «μετανάστευση» και όχι για «μετανάστες, για παράδειγμα, και αντιτίθενται στο «ριζοσπαστικό Ισλάμ» και όχι στο «Ισλάμ», ενώ τα θέματα επάνω στα οποία τοποθετείται το κόμμα έχουν διευρυνθεί πέραν της ασφάλειας και της μετανάστευσης και περιλαμβάνουν ένα μήνυμα κατά της παγκοσμιοποίησης που εστιάζει στην οικονομία. Η δεσποινίδα Dieulafait ήταν μόλις 12 ετών, όταν η κ. Λεπέν ανέλαβε τα ηνία του κόμματος. Το «νέο Εθνικό Μέτωπο» είναι το μόνο που γνωρίζει.
«Ήταν άλλη εποχή τότε, το 1970 (…) Το κόμμα του σήμερα εστιάζει στα ζητήματα του σήμερα -είναι οι θέσεις εργασίας, η στέγαση και η αποκατάσταση της γαλλικής κυριαρχίας και κουλτούρας». Η Christèle Marchand-Lagier, ειδικός στο Εθνικό Μέτωπο στο Πανεπιστήμιο της Αβινιόν, εξηγεί ότι οι περισσότεροι νέοι ψηφοφόροι του Εθνικού Μετώπου δεν γνωρίζουν τις λεπτομέρειες του προγράμματός του, αλλά θέλουν απλά να καταψηφίσουν το σύστημα. «Είναι αρνητική ψήφος», παρατηρεί.
Αλλά είναι σαφές ότι το Εθνικό Μέτωπο προσαρμόζει επιδέξια το μήνυμά του στους νέους ψηφοφόρους. Το κόμμα έχει την πιο ισχυρή παρουσία στα social media στη Γαλλία, για παράδειγμα. Δύο από τα υψηλότερα στελέχη του κόμματος, οι David Rachline και Marion Maréchal-Le Pen, δεν είναι ούτε 30 ετών. Αυτό που δεν είναι ακόμη σαφές, είναι το πόση από αυτή την υποστήριξη θα καταφέρει το κόμμα να αποκρυσταλλώσει σε ψήφους, δεδομένης της παραδοσιακά χαμηλής συμμετοχής των νέων ανθρώπων στις εκλογές.
Στις τελευταίες προεδρικές εκλογές στη Γαλλία, το 28% των νέων ηλικίας 18-24 απείχε στον δεύτερο γύρο, δηλαδή πάνω από τον εθνικό μέσο όρο στο 20%. Ωστόσο αυτή τη φορά, η ομάδα στη γέφυρα τουλάχιστον φαινόταν αποφασισμένη να ακουστεί. Η Dominique επισημαίνει: «Λένε πως πρέπει να υποφέρουμε σιωπηρά -αλλά θα υψώσουμε το ανάστημά μας και θα ληφθούμε υπόψη».
Πηγή: Financial Times, Euro2day.gr