Η ανησυχία για το πόσο κάτω του μηδενός μπορεί η Ευρωπαϊκή Κεντρική Τράπεζα να κατεβάσει τα επιτόκια, χωρίς να συντρίψει τις τράπεζες της περιοχής, αναμένεται να παίξει σημαντικό ρόλο στις συζητήσεις των φορέων χάραξης πολιτικής για περαιτέρω νομισματική χαλάρωση, με κορυφαίους αξιωματούχους να εξετάζουν μια αλλαγή στον τρόπο που καθορίζουν τα κόστη δανεισμού αναφέρουν οι FT.
Το δύσκολο περιβάλλον των αρνητικών επιτοκίων έγινε φανερό τις τελευταίες εβδομάδες, όταν οι μετοχές των ευρωπαϊκών τραπεζών έπεσαν λόγω φόβων πως τα αρνητικά επιτόκια έχουν ροκανίσει την κερδοφορία τους. Ο Βίτορ Κονστάντσιο, ο αντιπρόεδρος της ΕΚΤ, έδωσε την Παρασκευή τη σαφέστερη μέχρι στιγμής ένδειξη πως οι κεντρικοί τραπεζίτες της ευρωζώνης εξετάζουν σοβαρά μια προσαρμογή στο καθεστώς επιτοκίων τους, προκειμένου να προστατεύσουν τις τράπεζες από τον αντίκτυπο των αρνητικών επιτοκίων.
Ο κ. Κονστάντσιο ανέφερε ότι η ΕΚΤ θα μπορούσε να περικόψει τα επιτόκια με τέτοιο τρόπο ώστε να αμβλύνει τον «άμεσο αντίκτυπο» στις τράπεζες που έχουν μέχρι στιγμής προστατεύσει τους πελάτες τους από το κόστος της πολιτικής αυτής, η οποία έχει επιβληθεί στα αποθεματικά που έχουν κατατεθεί στις κεντρικές τράπεζες. Επικαλέστηκε τον δρόμο που χάραξαν η ιαπωνική και άλλες κεντρικές τράπεζες, εισάγοντας ένα κλιμακωτό σύστημα, το οποίο προστατεύει ένα μέρος των καταθέσεων των τραπεζών από το κόστος των αρνητικών επιτοκίων.
Η κεντρική τράπεζα είναι σχεδόν σίγουρο πως θα κάνει κάτι κατά την επόμενη συνεδρίαση στις 10 Μαρτίου, με τα αδύναμα νούμερα του δείκτη PMI που δημοσιεύθηκαν τη Δευτέρα να αποτελούν την πιο πρόσφατη ένδειξη πως η ανάκαμψη της ευρωζώνης απειλείται από την αδύναμη παγκόσμια ζήτηση και τις υποτονικές πιέσεις στις τιμές.
Άλλη μια μείωση 10 μονάδων βάσης στο επιτόκιο καταθέσεων, πλέον στο -0,3%, έχει προεξοφληθεί. Κάποιοι παρατηρητές της ΕΚΤ αναμένουν μια πιο απότομη μείωση 20 μονάδων βάσης. Στην πραγματικότητα, η ΕΚΤ θα αυξήσει την εισφορά που χρεώνει στις καταθέσεις των τραπεζών.
Αλλά αυτό θα μπορούσε απλά να προκαλέσει περισσότερο πόνο στις τράπεζες. Έρευνα της Τράπεζας Διεθνών Διακανονισμών, της τράπεζας των κεντρικών τραπεζιτών με έδρα τη Βασιλεία, υπονοεί πως η διάβρωση της κερδοφορίας των τραπεζών γίνεται όλο και πιο έντονη, όσο περισσότερο βρίσκονται σε ισχύ τα αρνητικά επιτόκια.
Η συζήτηση γι’ αυτό το κλιμακωτό σύστημα δεν θα καταλήξει κάπου μέχρι που θα πλησιάζει η συνεδρίαση του Μαρτίου.
Ενώ ο κ. Κονστάντσιο, ο παλαιότερος αξιωματούχος της ΕΚΤ, έχει εκφράσει ανησυχίες σχετικά με την υγεία των τραπεζών, το αφεντικό του, ο Μάριο Ντράγκι, έχει υιοθετήσει σκληρότερη άποψη.
Ο κ. Ντράγκι ανέφερε τον Ιανουάριο πως η εντολή της κεντρικής του τράπεζας είναι «να φτάσει σε μια σταθερότητα τιμών» μόλις κάτω του 2%, πολύ υψηλότερα από το 0,4% αυτού του έτους μέχρι τον Ιανουάριο. «Δεν είναι ακριβώς μια εντολή για προστασία της κερδοφορίας των τραπεζών, ή ακόμη περισσότερο της κερδοφορίας των ασφαλιστικών εταιριών», τόνισε ο πρόεδρος της ΕΚΤ, αν και πρόσθεσε πως η κεντρική τράπεζα γνωρίζει τις συνέπειες της πολιτικής της στην υγεία των τραπεζών.
Κάποια μέλη του διοικητικού συμβουλίου περιμένουν μέχρι η κεντρική τράπεζα να αποκαλύψει δύο ζωτικής σημασίας πληροφορίες, πριν αποφασίσουν το πώς θα ψηφίσουν για τα αρνητικά επιτόκια.
Η πρώτη πληροφορία που ερευνάται είναι οι οικονομικές προβλέψεις, οι οποίες θα δείξουν το περιθώριο βάσει του οποίου η κεντρική τράπεζα αναμένει πλέον να έχει απόκλιση από τον στόχο της για τον πληθωρισμό. Η δεύτερη είναι μια αξιολόγηση του συνολικού αντίκτυπου, όχι μόνο των αρνητικών επιτοκίων αλλά και της ποσοτικής χαλάρωσης στους ισολογισμούς των τραπεζών. Αν και τα αρνητικά επιτόκια ασκούν πίεση στα περιθώρια, κάποιοι αξιωματούχοι επιχειρηματολογούν πως οι ισολογισμοί των τραπεζών έχουν ωφεληθεί από τις αγορές κυβερνητικών, κυρίως, ομολόγων από την ΕΚΤ, στο πλαίσιο της ποσοτικής χαλάρωσης.
Η επιλογή κλιμακωτού επιτοκίου καταθέσεων θα αφήσει επίσης την ΕΚΤ εκτεθειμένη σε επικρίσεις πως εμπλέκεται σε νομισματικούς πολέμους, στην προσπάθεια να ξεπεράσει σε εξυπνάδα άλλες κεντρικές τράπεζες αξιοποιώντας μειώσεις στο επιτόκιο αποκλειστικά για να αποδυναμώσει το ευρώ.
Στο παρελθόν, η ΕΚΤ έχει αναφέρει πως τα αρνητικά επιτόκια συμπληρώνουν το πρόγραμμα αγοράς ομολόγων, πιέζοντας τις τράπεζες να αφήσουν τα ασφαλή στοιχήματα και να αναλάβουν περισσότερα ρίσκα ώστε να αντισταθμίσουν τις ζημίες στα περιθώρια κέρδους τους και τις χαμηλότερες αποδόσεις από το χρέος που διακρατούν. Το επιχείρημα υπέρ αυτής της λεγόμενης «επίδρασης για εξισορρόπηση χαρτοφυλακίου» θα αποδυναμωνόταν αν οι καταθέσεις των τραπεζών προστατεύονταν από τα αρνητικά επιτόκια στο πλαίσιο ενός κλιμακωτού συστήματος.
«Υπάρχει μια σειρά επιλογών για την ΕΚΤ, αλλά ίσως ένα από τα βασικά στοιχεία είναι πως αφήνουν τους πάντες με την εντύπωση ότι ακόμη μπορούν να κάνουν περισσότερα αν χρειαστεί», υπογράμμισε ο Nick Matthews, οικονομολόγος στη Nomura. «Η δεκτικότητα σε ένα κλιμακωτό σύστημα επιτοκίων καταθέσεων θα ήταν ένας τρόπος να επικοινωνήσουν πως το διοικητικό συμβούλιο θα μπορούσε να συνεχίσει να κόβει κι άλλο, ενώ περιορίζει ένα μέρος του αντίκτυπου στον τραπεζικό τομέα».
Πηγή: Financial Times, Euro2day.gr