Ο Αχμέτ Νταβούτογλου παραιτήθηκε από πρωθυπουργός της Τουρκίας μετά από μια συνάντηση με τον Τούρκο πρόεδρο Ταγίπ Ερντογάν που δεν κατόρθωσε να γεφυρώσει το σχίσμα μεταξύ των δύο ανδρών αναφέρουν οι Financial Times.
Ο κ. Νταβούτογλου, ο οποίος είχε επιλεγεί ως διάδοχος του κ. Ερντογάν όταν ο τελευταίος έγινε πρόεδρος το 2014, δέχθηκε επιθέσεις για την αρνητική του στάση στα σχέδια του Τούρκου προέδρου να ενισχύσει τον ρόλο του, ενώ δεν είχε ισχυρή βάση εντός του κυβερνώντος κόμματος ΑΚP.
Τι οδήγησε τον κ. Νταβούτογλου στην παραίτηση;
Με απλά λόγια, ο κ. Νταβούτογλου έχασε σε μια πάλη για την εξουσία με τον κ. Ερντογάν. Ο πρωθυπουργός απέκλεισε να διεκδικήσει την ηγεσία του AKP σε έκτακτο συνέδριο που θα διεξαχθεί αργότερα αυτόν τον μήνα.
Ο κ. Νταβούτογλου ήταν το θύμα μιας συντονισμένης προσπάθειας των υποστηρικτών του κ. Ερντογάν εντός του AKP – το κόμμα που είχε ιδρύσει μαζί με άλλους ο κ. Ερντογάν και το οποίο συνεχίζει να ελέγχει με σιδερένια πυγμή – για την αντικατάσταση του υπέρ κάποιου πιο δημοφιλούς και που θα επηρεάζεται πιο εύκολα από τον πρόεδρο.
Γιατί έγινε τώρα;
Μετά από φθορά μηνών από τον στενό έλεγχο του πρόεδρου στην συνταγματικά κατοχυρωμένη ανεξαρτησία του και την σφαγή από τις εφημερίδες και τα κανάλια που είναι φιλικά προσκείμενα στο AKP, η θέση του κ. Νταβούτογλου αποδυναμώθηκε σημαντικά την Παρασκευή όταν το AKP, χωρίς την παρουσία του, ψήφισε υπέρ του να του αφαιρεθεί η εξουσία να επιλέγει τοπικούς ηγέτες.
Xωρίς την εξουσία αυτή, ο κ. Νταβούτογλου δεν είχε τη δυνατότητα να επηρεάσει στελέχη του κόμματος και να κερδίσει στήριξη κατά του κ. Ερντογάν. Ενώ οι λεπτομέρειες της 90λεπτης συζήτησης με τον κ. Ερντογάν δεν δημοσιοποιήθηκαν, το αποτέλεσμα ήταν ξεκάθαρο: ο κ. Νταβούτογλου άφησε το προεδρικό μέγαρο την Τετάρτη βέβαιος πως δεν μπορούσε να συνεχίσει ως ο ηγέτης του AKP και κατά συνέπεια και της χώρας.
Δεν επέλεξε ο κ. Ερντογάν τον κ. Νταβούτογλου;
Ναι, αλλά αυτό που δίνει ο κ. Ερντογάν μπορεί να το πάρει πίσω, αυτό είναι το μάθημα από την ίντριγκα αυτής της εβδομάδας.
Ως πρωθυπουργός, ο κ. Νταβούτογλου αναμενόταν να εργαστεί για την ενίσχυση της προεδρίας, πέρα από τον εθιμοτυπικό ρόλο που προβλέπει το Σύνταγμα. Αν και θα φαινόταν ανεξάρτητος, θα έπαιρνε αποφάσεις σε συνεννόηση με τον κ. Ερντογάν σε θέματα όπως η επιλογή του κεντρικού τραπεζίτη, οι διαπραγματεύσεις με την Ε.Ε. και η δίωξη επικριτών και πολιτικών αντιπάλων.
Αντίθετα, δρούσε συχνά αυτοβούλως, χωρίς να έχει συνεννοηθεί με τον πιο ισχυρό άνδρα στην Τουρκία. Αυτό έκανε και στην διαπραγμάτευση της προσφυγικής συμφωνίας με την Γερμανίδα καγκελάριο, Άγκελα Μέρκελ, η οποία προβλέπει την απελευθέρωση των θεωρήσεων για τους Τούρκους πολίτες στην ζώνη Σένγκεν.
Αλλά αν ο κ. Νταβούτογλου πίστεψε ότι η συμφωνία αυτή, η οποία βρήκε θερμή υποδοχή από τους Τούρκους και τους Ευρωπαίους ηγέτες, θα του προσέφερε πολιτική κάλυψη, έκανε μεγάλο λάθος.
Κατά ειρωνικό τρόπο, το τέλος της πρωθυπουργίας του κ. Νταβούτογλου ήρθε μόλις το μεγαλύτερο επίτευγμα του πέρασε το κύριο εμπόδιο – η συμφωνία για τις θεωρήσεις εγκρίθηκε την Τετάρτη από την Κομισιόν, ανοίγοντας το δρόμο για την ψήφιση της στο Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο.
Τι θα γίνει τώρα με την συμφωνία για το μεταναστευτικό;
Τα πράγματα δεν έχουν ξεκαθαρίσει ακόμα. Από την αρχή ήταν ένα εγχείρημα που ανέλαβε ο κ. Νταβούτογλου και η ομάδα του. Οι Ευρωπαίοι ηγέτες ξεκαθάρισαν σε πολλές περιπτώσεις πως ήταν ο βασικός τους συνομιλητής.
Σε πρόσφατη επίσκεψη του σε κατασκήνωση προσφύγων, ο κ. Νταβούτογλου ευχήθηκε χρόνια πολλά στον Ντόναλντ Τουσκ, τον πρόεδρο του Ευρωπαϊκού Συμβουλίου και αποκάλυψε πως ανταλλάζει συχνά μηνύματα με την κα. Μέρκελ. Δεν έγινε καμία αναφορά στον κ. Ερντογάν.
Η Ε.Ε. πρέπει να πληρώσει υψηλό τίμημα για να αντιμετωπίσει την μεταναστευτική κρίση. Αναλυτές, μεταξύ των οποίων και ο Σινάν Ουλγκέν, πρώην διπλωμάτης, λένε πως το μέλλον της συμφωνίας εξαρτάται τώρα από την στάση του κ. Ερντογάν.
Ένα από τα εμπόδια που απομένουν για να εγκρίνει η Ε.Ε. την συμφωνία είναι η μεταρρύθμιση της αντιτρομοκρατικής νομοθεσίας στην Τουρκία, ώστε να περιοριστεί η κατάχρηση της. Τους τελευταίους μήνες, ο κ. Ερντογάν κινήθηκε στην αντίθετη κατεύθυνση, χρησιμοποιώντας την για να φιμώσει ακαδημαϊκούς και δημοσιογράφους και για να ανοίξει τον δρόμο σε διώξεις πολιτικών αντιπάλων του κουρδικού κόμματος για σχέσεις με την τρομοκρατία.
Αντιστοιχεί η καρατόμηση Νταβούτογλου σε πραξικόπημα;
Αν και τα τοπικά μέσα και αναλυτές που τάσσονται κατά του AKP την έχουν αποκαλέσει προεδρικό πραξικόπημα, η απάντηση είναι όχι. Ήταν ένα ζήτημα ισορροπίας δυνάμεων εντός του AKP για την θέση ενός άνδρα που ο ιδρυτής του κόμματος δεν ήθελε να παραμείνει στην πρωθυπουργία.
Τι γίνεται τώρα με την οικονομία;
Η λίρα έχει υποχωρήσει 2,7% από την Τετάρτη, όταν κυκλοφόρησαν δημοσιεύματα για την αποχώρηση του κ. Νταβούτογλου και 4,5% από τη Δευτέρα. Οι τουρκικές μετοχές έχουν δεχθεί επίσης χτύπημα, καταγράφοντας πτώση 2,9% τις τελευταίες δύο ημέρες και 7,8% για την εβδομάδα. Οι επενδυτές είναι ανήσυχοι για την πολιτική αβεβαιότητα σε μια οικονομία 720 δισ. δολαρίων με υψηλό πληθωρισμό, μεγάλο εξωτερικό χρέος, ένα πενταετή πόλεμο στα σύνορα της με την Συρία και βίαιες συγκρούσεις στις μεγάλες πόλεις της.
Μια επίμονη ανησυχία αφορά την ανεξαρτησία της κεντρικής τράπεζας. Ο κ. Ερντογάν και ο κ. Νταβούτογλου είχαν συγκρουστεί για την πρόσφατη επιλογή του κ. Μουράτ Τσετίνκαγια ως διοικητή της τράπεζας. Ο κ. Ερντογάν έχει κάνει σαφές τι αναμένει από την κεντρική τράπεζα: μείωση επιτοκίων και τόνωση της ανάπτυξης.
Εξέφρασε δημόσια την οργή του όταν ο προηγούμενος κυβερνήτης αρνήθηκε να το κάνει. Την Πέμτπη συναντήθηκε με τον κ. Τσετίνκαγια.
Πηγή: Financial Times, Euro2day.gr
στο 