Φρανσουά Φιγιόν: H ρεβάνς του «Mister Nobody»

Ο άνθρωπος που ο Νικολά Σαρκοζί αποκαλούσε σε ιδιωτικές συζητήσεις «κακομοίρη», ο πολιτικός στον οποίο δεν πόνταρε κανείς ως και πριν από λίγες ημέρες, συνέτριψε τους αντιπάλους του στον πρώτο γύρο των primaires της γαλλικής κεντροδεξιάς σε μια από εκείνες τις θεαματικές ανατροπές που κάνουν τόσο γοητευτική την πολιτική. Με 44,1% των ψήφων, και ενώ πριν από δεκαπέντε ημέρες οι δημοσκοπήσεις δεν του έδιναν πάνω από 11%, ο Φρανσουά Φιγιόν ανέτρεψε όλα τα προγνωστικά και είναι ο πιθανότερος υποψήφιος της γαλλικής κεντροδεξιάς για την προεδρία.

Κανείς δεν το είχε προβλέψει. Ούτε οι δημοσκόποι, ούτε οι δημοσιογράφοι, ούτε βέβαια όλοι εκείνοι που χλεύαζαν στα μέσα κοινωνικής δικτύωσης την εικόνα του δαρμένου σκυλιού που παρουσίαζε συχνά ο πρώην πρωθυπουργός. Η τρελή κούρσα του Φιγιόν στις δημοσκοπήσεις (πάνω από τριάντα μονάδες σε δεκαπέντε ημέρες) έχει κάτι το μεταφυσικό γι’αυτόν τον πιστό καθολικό.

Κι όμως, ο μεγάλος νικητής είναι ένας άνθρωπος με σάρκα και οστά. Πρωθυπουργός του Νικολά Σαρκοζί επί πέντε χρόνια, κατάλαβε τι απέρριψαν οι Γάλλοι το 2002. Η απόπειρά του να αναλάβει τον έλεγχο του κόμματος στέφθηκε βέβαια από αποτυχία, καθώς έχασε από τον Ζαν-Φρανσουά Κοπέ, γεγονός που ευνόησε την επιστροφή του Νικολά Σαρκοζί. Όμως δεν το έβαλε κάτω. Και δικαιώθηκε.

Πνευματικό παιδί του Φιλίπ Σεγκέν, ο Φιγιόν έκανε το 2005 την επιλογή του πραγματισμού. Δεν τον ήθελε ο Ντομινίκ ντε Βιλπέν στην κυβέρνησή του; Αποφασίζει να συνταχθεί με το ανερχόμενο αστέρι της Δεξιάς, τον Νικολά Σαρκοζί. Οι διαφορές τους είναι μεγάλες. Ο πρώτος έχει την εικόνα ενός ανθρώπου από καλή οικογένεια, είναι ήρεμος και προσέχει όταν μιλάει. Ο δεύτερος μοιράζει προσβολές και απειλές και μετατρέπει κάθε τηλεοπτική του εμφάνιση σε ένα πραγματικό φεστιβάλ. Αυτοί οι τόσο διαφορετικοί χαρακτήρες, όμως, αποδείχθηκαν συμπληρωματικοί. Ο Φρανσουά Φιγιόν εργαζόταν στα παρασκήνια και συνέτασσε το πρόγραμμα. Σε αντάλλαγμα για τις υπηρεσίες του, ο Σαρκοζί τού υποσχέθηκε το Ματινιόν, μια καταξίωση για κάποιον που είχε πίσω του μια μακρά υπουργική θητεία.

Όταν καταλάγιασε όμως το θριαμβευτικό κλίμα μετά την εκλογή του Σαρκοζί στην προεδρία, το 2007, ήρθαν στην επιφάνεια οι εντάσεις. Ο Φιγιόν κατάλαβε γρήγορα τα όρια του ρόλου του. Αντίθετα με τον Ζακ Σιράκ, ο Σαρκοζί δεν είχε πρόθεση να παραχωρήσει εξουσίες στον πρωθυπουργό του. Ηταν ένας «υπερπρόεδρος», διαχειριζόταν ο ίδιος όλες τις υποθέσεις, επικοινωνούσε απευθείας με τους υπουργούς χωρίς να χρειάζεται τη μεσολάβηση του πρωθυπουργού.

Ο Φιγιόν προσαρμόστηκε στην πραγματικότητα. Δεν χώνεψε ποτέ όμως τον χαρακτηρισμό του «συνεργάτη» (collaborateur) που του πέταξε στις 27 Αυγούστου 2007 ο νέος πρόεδρος της Δημοκρατίας στη διάρκεια ενός γεύματος με τον Τύπο. Και τον επόμενο μήνα πήρε την εκδίκησή του λέγοντας δημοσίως ότι ηγείται ενός χρεοκοπημένου κράτους. «Ποιος νομίζει ότι είναι;» είπε έξαλλος ο πρόεδρος στους συμβούλους του.

Αυτό που ενοχλούσε περισσότερο τον Φιγιόν ήταν ότι συνεχώς αποδοκιμαζόταν. Ηδη από το καλοκαίρι του 2007, η πρότασή του να επεκταθεί η ελάχιστη υπηρεσία σε όλες τις δημόσιες θέσεις είχε απορριφθεί. Η μόνη του παρηγοριά ήταν ότι περνούσε τον Σαρκοζί στις δημοσκοπήσεις, κάτι πρωτοφανές στην Πέμπτη Δημοκρατία για έναν πρόεδρο που ξεκινά τη θητεία του.

Παρά τις διαφορές τους, και παρόλο που ο Σαρκοζί εξέταζε για ένα διάστημα την πιθανότητα να τοποθετήσει στην πρωθυπουργία τον Ζαν-Λουι Μπορλού, ο Φιγιόν παρέμεινε στη θέση του για όλη την πενταετία. Αφού ο Σαρκοζί αποφάσιζε για όλα και ο Φιγιόν δεν παραπονιόταν δημοσίως, γιατί να μην τον κρατήσει; Αυτό δεν εμπόδιζε βέβαια τον πρόεδρο να μιλά ιδιωτικά για τη «δειλία» του πρωθυπουργού του και να τον χαρακτηρίζει «υποκριτή».

Ο Φιγιόν σώπαινε, αλλά έβγαινε από το Ματινιόν κουρέλι. Αυτός ο λάτρης του βάδην και των ράλι αισθανόταν τέτοιους πόνους στην πλάτη που δεν μπορούσε να κουνηθεί. Κι όταν έβαλε πλώρη για την αρχηγία του κόμματος, έπαθε ένα ατύχημα με το σκούτερ στην Ιταλία, για να καθηλωθεί στη συνέχεια στο κρεβάτι με πέτρα στα νεφρά. «Φιγιόν, ο loser», έλεγαν οι αντίπαλοί του. Σίγουρος για τη νίκη του, δεν συνειδητοποίησε ότι ο δεξιός λόγος του Κοπέ γοήτευε τα στελέχη του κόμματος. Και το βράδυ των εκλογών η ψυχρολουσία ήταν μεγάλη. Υστερα από πολλές αμφισβητήσεις και αντιπαραθέσεις, ο Φιγιόν αναγνώρισε την ήττα του.

Οι υποστηρικτές του άρχισαν να αναρωτιούνται: κι αν ο Σαρκοζί έχει δίκιο; Μήπως από τον άνθρωπό τους έλειπε η μαχητικότητα; Ο Φιγιόν απέκτησε ένα καινούργιο παρατσούκλι: «Φιγιόν κουράγιο». Και άρχισε να απομονώνεται. Το 2013 έκανε μια ακατανόητη δήλωση: ανάμεσα στην Αριστερά και το Εθνικό Μέτωπο, είπε, «πρέπει να ψηφίσουμε τους λιγότερο δογματικούς». Κι όμως, ο άνθρωπος αυτός υποστήριζε πάντα τη συγκρότηση ενός ρεπουμπλικανικού μετώπου απέναντι στην ακροδεξιά.

Παρά τις κακοτυχίες του, όμως, και τις διαδοχικές του ήττες και εξευτελισμούς, ο Φιγιόν δεν δίστασε προς γενική κατάπληξη να δηλώσει τον Μάιο του 2013 την υποψηφιότητά του για τις primaires. Και εργάστηκε σκληρά για την προετοιμασία του προγράμματός του. Ενός προγράμματος πολύ πιο δεξιού σε σχέση με τους συνυποψηφίους του (διευκόλυνση των απολύσεων, θέσπιση ανωτάτου ορίου στα επιδόματα ανεργίας, κατάργηση του 35ώρου, μείωση κατά 500.000 του αριθμού των δημοσίων υπαλλήλων), αλλά και πολύ πιο συντηρητικού στα κοινωνικά θέματα (ψήφιση νόμου κατά των μπουρκίνι, επανεπεξεργασία του νόμου για τον γάμο των ομοφυλοφίλων, κατάργηση της δυνατότητας των ομοφυλοφίλων να υιοθετούν παιδιά).

Στα διεθνή θέματα, ο Φιγιόν θέλει σύσφιγξη των σχέσεων με τον Πούτιν και βελτίωση των σχέσεων με το Ιράν. Οσο για τα ζητήματα της ταυτότητας, τόσο αγαπητά στη Δεξιά, είναι αποφασισμένος να εφαρμόσει την αφαίρεση της υπηκοότητας για τους τρομοκράτες που αναγκάστηκε να εγκαταλείψει ο Φρανσουά Ολάντ.

Επί δύο χρόνια, μιλούσε στο κενό. Αλλά τις τελευταίες ημέρες της προεκλογικής του εκστρατείας οι αδυναμίες του μετατράπηκαν σε δύναμη. Είναι μόνος; Οι εκλογείς εκτιμούν τους διεκδικητές που είναι γεμάτοι με ουλές. Οι Σαρκοζί και Ζιπέ είναι σίγουροι για τον δεύτερο γύρο; Στην κοινή γνώμη αρέσει όλο και περισσότερο να ταράζει το σύστημα. Βοήθησαν χωρίς αμφιβολία και οι πολύ μετρημένες του παρουσίες στην τηλεόραση.

Πάνω απ’όλα όμως, οι θέσεις του τον ανέδειξαν σε μια καλή εναλλακτική λύση έναντι του Σαρκοζί που είχε πολλές αντιπάθειες. Είναι εξίσου δεξιός με το παλιό του αφεντικό, αλλά έχει περισσότερη φινέτσα. Ο Σαρκοζί μιλά για τους Γαλάτες και προτείνει διπλή μερίδα τηγανητές πατάτες στα παιδιά που δεν τρώνε χοιρινό; Εκείνος βγάζει ένα βιβλίο με τίτλο «Πώς θα νικήσουμε τον ισλαμικό ολοκληρωτισμό».

Από το σημείο αυτό βέβαια μέχρι τον θρίαμβό του υπήρχε μια απόσταση που ούτε ο ίδιος δεν ονειρευόταν ότι θα κάλυπτε. Στα 62 του χρόνια, ο άνθρωπος που έρχεται από την Κόλαση μπορεί βασίμως να ονειρευτεί ότι θα βρεθεί στον Παράδεισο.

* Η Βανέσα Σνεντέρ είναι Γαλλίδα δημοσιογράφος και συγγραφέας

Πηγή: Le Monde/ ΑΠΕ-ΜΠΕ