Επίκαιρη αφορμή: η «συμφωνία συνεργασίας» ανάμεσα στην Ευρωπαϊκή Επιτροπή και την καπνοβιομηχανία Phillip Morris International (PMI) για την καταπολέμηση του λαθρεμπορίου και την παραποίηση προϊόντων καπνού, η οποία λήγει τον Ιούλιο και ενδέχεται να ανανεωθεί.
Τώρα όμως το Κοινοβούλιο, με ψήφισμά που υιοθέτησε την περασμένη εβδομάδα, καλεί την Κομισιόν να μην ανανεώσει τη συμφωνία- όχι βέβαια γιατί οι ευρωβουλευτές είναι υπέρ του λαθρεμπορίου, αλλά γιατί θεωρούν ότι στην πραγματικότητα οι μεγάλες επιχειρήσεις του κλάδου είναι απρόθυμες να συνεργαστούν. Αντ΄αυτού, το Κοινοβούλιο προτείνει να εφαρμοστεί πλήρως η ευρωπαϊκή οδηγία του 2014 για τα προϊόντα καπνού, που προβλέπει αυστηρό νομικό πλαίσιο και εισαγγελική παρέμβαση, αν χρειαστεί, στις επιχειρήσεις του κλάδου.
Ο γερμανός ευρωβουλευτής Καρλ Χάιντς Φλόρεντς, ο οποίος θεωρείται ευνοϊκά διακείμενος στην επιχειρηματικότητα, υιοθετεί μία ιδιαίτερα αυστηρή στάση απέναντι στην καπνοβιομηχανία. Ο ίδιος δηλώνει χαρακτηριστικά στην Deutsche Welle: «Αυτό που βλέπω τα τελευταία είκοσι χρόνια, είναι ότι δεν μπορώ να εμπιστεύομαι μόνο τις υποσχέσεις της καπνοβιομηχανίας. Η καπνοβιομηχανία πρέπει να έχει σαφείς και δεσμευτικές οδηγίες και πρέπει να γνωρίζει ότι αν αυτές οι οδηγίες δεν υλοποιηθούν, θα υπάρχουν νομικές συνέπειες…».
2,5 δις ευρώ για μία «αυτορρύθμιση»;
Πού οφείλεται η δυσπιστία του Καλρ Χάιντς Φλόρεντς, αλλά και της πλειοψηφίας των ευρωβουλευτών; Ανάμεσα στο 2004 και στο 2010 η Κομισιόν είχε συνάψει «συμφωνίες συνεργασίας» με τέσσερεις από τις μεγαλύτερες καπνοβιομηχανίες διεθνώς, ώστε να καταπολεμήσει το λαθρεμπόριο τσιγάρων, χωρίς να καταφεύγει σε δικαστικά μέσα. Η κεντρική ιδέα των συμφωνιών ήταν ότι οι καπνοβιομηχανίες θα πληρώσουν, εν είδη συμβιβασμού, συνολικά 2,15 δισεκατομμύρια ευρώ στην ΕΕ, η οποία από την πλευρά της αποσύρει τα όποια ένδικα μέσα είχε δρομολογήσει εναντίον τους. Επιπλέον, οι καπνοβιομηχανίες είχαν υποσχεθεί μία «αυτορρύθμιση» του κλάδου, δεσμευόμενες ότι θα καταπολεμήσουν παράνομα κυκλώματα και επιπλέον να θεσπίσουν οι ίδιες ένα σύστημα σήμανσης και παρακολούθησης των προϊόντων τους, ώστε να εντοπίζονται οι λαθροχειρίες.
Ο Καρλ Χάιντς Φλόρεντς υποστηρίζει ότι η συμφωνία αυτή δεν λειτούργησε όπως αναμενόταν. «Διαθέτουμε σήμερα μία νέα οδηγία για τα προϊόντα καπνού, η οποία ρυθμίζει το νομικό πλαίσιο για την παρακολούθηση των προϊόντων» λέει ο γερμανός ευρωβουλευτής. «Η ευρωπαϊκή υπηρεσία για την καταπολέμηση της απάτης (OLAF) και οι αρμόδιοι εισαγγελείς διαθέτουν το νομικό οπλοστάσιο για να εξακριβώσουν από πού προέρχονται τα λαθραία τσιγάρα κι έτσι μπορούμε να εντοπίσουμε και να τιμωρήσουμε τους υπεύθυνους. Δεν θέλουμε να γίνεται αυτό που συνέβαινε μέχρι σήμερα, δηλαδή η καπνοβιομηχανία να καταβάλλει δισεκατομμύρια στην Ευρώπη και στη συνέχεια η Ευρώπη να παρακολουθεί άπραγη, χωρίς να επιβάλλει κυρώσεις, τη διακίνηση λαθραίων τσιγάρων. Κατ΄αυτόν τον τρόπο χάνονται κρατικά έσοδα δισεκατομμυρίων».
Σχετικές μελέτες δείχνουν ότι η ΕΕ μπορεί να ωφελείται από την πληρωμή των 2,5 δις ευρώ, τα οποία εν μέρει διοχετεύονται και στον προϋπολογισμό της OLAF, αλλά την ίδια στιγμή χάνει έσοδα 10 δις ετησίως από το λαθρεμπόριο τσιγάρων, καθώς δεν εισπράττει τους σχετικούς δασμούς. Επιπλέον, πολλοί ευρωβουλευτές επικρίνουν το γεγονός ότι συνεχίζεται η διακίνηση φθηνών, λευκών τσιγάρων, των αποκαλούμενων «cheap whites», που έχουν κατασκευαστεί με χαμηλό κόστος και κυκλοφορούν λαθραία από μεσάζοντες, οι οποίοι εκμεταλλεύονται σημαντικά κενά στη διεθνή νομοθεσία. Ο Μάνφρεντ Βεμπερ, επικεφαλής της Κ.Ο. του Ευρωπαϊκού Λαϊκού Κόμματος, της μεγαλύτερης πολιτικής ομάδας του Κοινοβουλίου, δηλώνει ότι, όποια και αν είναι η μελλοντική ρύθμιση για τις καπνοβιομηχανίες, πρέπει να εκπληρώνει δύο προαπαιτούμενα. «Είναι σαφές ότι και στο μέλλον οι καπνοβιομηχανίες πρέπει να συνεισφέρουν το δικό τους μερίδιο, ώστε να καταβάλλονται τα φορολογικά έσοδα. Και είναι επίσης σαφές ότι οι καπνοβιομηχανίες πρέπει να συμβάλουν στην καταπολέμηση του λαθρεμπορίου τσιγάρων», επισημαίνει.
«Συγχωροχάρτι» η συμφωνία των 2,15 δισεκατομμυρίων;
Μάλιστα ο ευρωβουλευτής Καρλ Χάιντς Φλόρεντς εκτιμά ότι οιπληρωμές της καπνοβιομηχανίας λειτουργούσαν λίγο-πολύ ως «συγχωροχάρτι» για την αναποτελεσματική αντίδραση απέναντι στα κυκλώματα λαθρεμπορίου. Συνοψίζοντας, επισημαίνει ότι «σήμερα έχουμε το νομικό οπλοστάσιο για να πούμε ξεκάθαρα: ‘αυτά τα τσιγάρα έχουν ύποπτη προέλευση, εδώ πρέπει να επέμβει ο εισαγγελέας και να επιβάλει κυρώσειςʼ.
Όπως ο κάθε οδηγός που περνάει με κόκκινο πληρώνει πρόστιμο, και μάλιστα τσουχτερό, έτσι θέλουμε να υπάρχουν συνέπειες και για την καπνοβιομηχανία. Αυτό το σύγχρονο εμπόριο συγχωροχαρτιών ανήκει στο παρελθόν, ευτυχώς».
Πηγή: DW