Τα Ηνωμένα Έθνη εκφράζουν την αισιοδοξία ότι η διχοτόμηση της Κύπρου μπορεί σύντομα να αποτελεί παρελθόν. Ένα αποφασιστικό βήμα προς αυτήν τη κατεύθυνση μπορεί να γίνει την προσεχή εβδομάδα στο Μοντ Πελερίν της Ελβετίας, εκτιμούν εκπρόσωποι του OHE που θα λάβουν μέρος της διαπραγματεύσεις για το κυπριακό μεταξύ 7 και 11 Νοεμβρίου. Η συγκυρία για λύση φαίνεται ευνοϊκή. Δύο μετριοπαθείς ηγέτες, ο κύπριος πρόεδρος Νίκος Αναστασιάδης και ο τουρκοκύπριος ηγέτης Μουσταφά Ακιντζί, εργάζονται τα τελευταία 2,5 χρόνια για αυτόν τον σκοπό έχοντας επιτύχει προσεγγίσεις.
Ωστόσο, το όλο ζήτημα περιλαμβάνει ένα «αγκάθι» για τις Βρυξέλλες. Η Κύπρος είναι μέλος της ΕΕ από το 2004. Εάν Αναστασιάδης και Ακιντζί κατορθώσουν να καταλήξουν σε συμφωνία, η ΕΕ θα καλείτο σύντομα να υποδεχθεί ένα ομοσπονδιακό κράτος με όλα τα προβλήματα και τις εκκρεμότητές του. Και εμμέσως ενδέχεται και η Άγκυρα να αποκτούσε «φωνή» στις Βρυξέλλες. Για όσο διάστημα μένει άλυτο το κυπριακό το ευρωπαϊκό δίκαιο ισχύει μόνο στο ελληνοκυπριακό τμήμα. Ως γνωστόν, ο τουρκοκυπριακός βορράς της μεγαλονήσου αναγνωρίζεται μόνον από την Τουρκία, η οποία διατηρεί εκεί στρατεύματα κατοχής.
Κύπρος όπως… Βαλονία;
Η επιδιωκόμενη λύση προβλέπει χονδρικά την αναδιάρθρωση της διχοτομημένης από το 1974 Κύπρου σε ομοσπονδία με δύο ομόσπονδα κρατίδια. Καθοριστικό σημείο συνιστά ότι καμία απόφαση δεν θα λαμβάνεται σε ομοσπονδιακό επίπεδο εάν δεν έχει εγκριθεί προηγουμένως ξεχωριστά από τις δύο ομόσπονδες κρατικές οντότητες. Ως εκ τούτου, η ΕΕ ενδέχεται να βρεθεί αντιμέτωπη με σοβαρά προβλήματα σε περίπτωση που, για παράδειγμα, οι Τουρκοκύπριοι έκαναν χρήση του δικαιώματος βέτο που θα αποκτούσαν, εξυπηρετώντας συμφέροντα του τούρκου προέδρου Ταγίπ Ερντογάν. Η Τουρκία είναι εγγυήτρια δύναμη των Τουρκοκυπρίων, οι οποίοι επιθυμούν να διατηρήσει ή Άγκυρα αυτό το στάτους. «Μετά τις εμπειρίες με τη Βαλονία και τις τελευταίες εξελίξεις στην Τουρκία δεν θέλω καν να σκεφτώ τι θα μπορούσε να σημαίνει αυτό για την ΕΕ», σχολιάζει ευρωπαίος διπλωμάτης που υπηρέτησε επί σειρά ετών στην Κύπρο.
Η γαλλόφωνη βελγική περιφέρεια μπλόκαρε τον Οκτώβριο επί εβδομάδες την υπογραφή της εμπορικής συμφωνίας μεταξύ ΕΕ και Καναδά (CETA), ασκώντας βέτο στις σχετικές διαπραγματεύσεις εντός του Βελγίου. Η εμπλοκή αυτή άρθηκε μόνο έπειτα από νέες διαπραγματεύσεις και τροποποιήσεις που ικανοποιούσαν τους εκπροσώπους της Βαλονίας.
Σε περίπτωση επίλυσης του κυπριακού ενδέχεται για πρώτη φορά ένα κράτος εκτός ΕΕ -η Τουρκία- να έχει λόγο στις ευρωπαϊκές αποφάσεις μέσω του βέτο της τουρκοκυπριακής κοινότητας. Το πώς θα μπορούσε αυτό το ζήτημα να διευθετηθεί θεσμικά παραμένει ένα αίνιγμα που δεν προσπαθεί να λύσει κανείς, λέγεται από διπλωματικές πηγές στη Λευκωσία. Πολλοί διπλωμάτες δεν είναι βέβαιοι ότι το πρόβλημα έχει γίνει αντιληπτό στην πλήρη του διάσταση. Η ΕΕ εκπροσωπείται μόνο με παρατηρητές στις ενδοκυπριακές συνομιλίες.
Η λύση του κυπριακού διαφαίνεται μεν, αλλά όχι στο άμεσο μέλλον. Ένα από τα προβλήματα που πρέπει να επιλυθούν είναι το ζήτημα των εγγυήσεων. Η τουρκοκυπριακή πλευρά ζητεί να παραμείνει η Τουρκία εγγυήτρια δύναμη, σημείο στο οποίο επιμένει και η Άγκυρα. Οι ελληνοκυπριακή πλευρά το απορρίπτει αυστηρά, με το επιχείρημα ότι δεν χρειάζονται εγγυητές εντός ΕΕ.
Πηγή: DW