της Sophia Kuby (*)
Κάθε πολίτης που ενδιαφέρεται για τις συζητήσεις και τις ψηφοφορίες στο Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο μπορεί να παρακολουθήσει live στο Διαδίκτυο τις ολομέλειες, τις συνεδριάσεις των επιτροπών και τις συνεντεύξεις Τύπου. Με μια πρόσφατη απόφασή του, όμως, το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο έθεσε όρια σε αυτά που μπορεί να δουν οι πολίτες.
Η καθιέρωση ενός live-stream πριν από μερικά χρόνια ήταν ένα πραγματικό βήμα προς περισσότερη δημοκρατική συμμετοχή και διαφάνεια. Από οποιοδήποτε σημείο του πλανήτη, πολίτες, Μη Κυβερνητικές Οργανώσεις και άλλοι ενδιαφερόμενοι μπορούσαν να ενημερωθούν για το κοινοβουλευτικό έργο των εκλεγμένων ευρωβουλευτών. Σε μια δημοκρατική κοινωνία, οι πολίτες πρέπει να μπορούν να παρακολουθούν τη δημοκρατική διαδικασία και, εφόσον το επιθυμούν, να έρχονται σε επαφή με τους εκλεγμένους αντιπροσώπους τους.
Υστερα από μια ταραγμένη χρονιά όπου το Brexit κλόνισε τα θεμέλια του ευρωπαϊκού σχεδίου και ο πρόεδρος Τραμπ απέδειξε ότι ολόκληρο το πολιτικό κατεστημένο μπορεί να παρακαμφθεί, το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο μοιάζει να έχει καταληφθεί από νευρικότητα.
Τον περασμένο Ιανουάριο, το σώμα τροποποίησε τη διάταξη 165, έναν από τους κανόνες της εσωτερικής του λειτουργίας. Ο κανόνας αυτός επιτρέπει στον ασκούντα χρέη προέδρου να επαναφέρει στην τάξη όποιο μέλος του σώματος εμποδίζει την ομαλή διεξαγωγή της συζήτησης. Εάν το μέλος αυτό εξακολουθήσει την ίδια συμπεριφορά, ο πρόεδρος μπορεί να του στερήσει το δικαίωμα λόγου στην υπόλοιπη διάρκεια της συνεδρίασης. Τα προνόμια αυτά του προέδρου δεν είναι ασυνήθιστα και, εφόσον ασκούνται με σωφροσύνη, εγγυώνται την ορθή διεξαγωγή των συνεδριάσεων του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου.
Οι πρόσφατες αλλαγές της διάταξης 165 είναι όμως πιο ανησυχητικές. Ο πρόεδρος, εκτός από τις προαναφερθείσες εξουσίες, μπορεί και να διακόψει τη ζωντανή αναμετάδοση μιας συνεδρίασης σε περίπτωση που ένας βουλευτής επιδείξει ρατσιστική, δυσφημιστική ή ξενόφοβη συμπεριφορά. Επιπλέον, ο πρόεδρος μπορεί να διατάξει να σβηστούν από τα πρακτικά τα σχετικά σχόλια.
Με την τροπολογία αυτή, το Κοινοβούλιο θεσπίζει όχι μόνο νέες εξουσίες για τον πρόεδρο, αλλά και μια νέα κατηγορία προσβολής: τη δυσφημιστική, ρατσιστική ή ξενόφοβη γλώσσα ή συμπεριφορά.
Δημιουργούνται έτσι ορισμένα ερωτήματα. Πρώτον: τι ακριβώς σημαίνει αυτό το τελευταίο; Ο όρος «ξενοφοβία», για παράδειγμα, έχει διευρυνθεί τελευταία και σημαίνει πολλά πράγματα που θα έπρεπε να επιτρέπονται σε μια δημοκρατική συζήτηση. Θα μπορούν οι ευρωβουλευτές να συζητούν στο εξής την προστασία των ευρωπαϊκών συνόρων ή την επιβολή ποσοστώσεων που δεν αρμόζουν σε ένα ελεύθερο δημοκρατικό σύστημα;
Όπως έχουμε δει και με τους όρους «ισλαμοφοβία» ή «ομοφοβία», η ξενοφοβία χρησιμοποιείται συχνά όταν διατυπώνεται μια άποψη με την οποία οι άλλοι δεν συμφωνούν. Παρόλο που η δυσφημιστική και ρατσιστική συμπεριφορά είναι πιο εύκολο να προσδιοριστεί, το πραγματικό ερώτημα που πρέπει να θέσουμε είναι: ένα κοινοβούλιο που έχει χάσει την εμπιστοσύνη των πολιτών του πρέπει να τους προστατεύει από μια τέτοια συμπεριφορά;
Ολοι συμφωνούμε ότι αυτή η συμπεριφορά είναι ανεπιθύμητη και δυσάρεστη. Το θέμα όμως δεν είναι αυτό. Το κοινοβούλιο θέλει να διακόπτει το live stream και να διαγράφει τέτοια σχόλια από τα ηλεκτρονικά αρχεία. Αυτό το μέτρο δεν εμποδίζει έναν βουλευτή να χρησιμοποιήσει «δυσφημιστική, ρατσιστική ή ξενόφοβη» γλώσσα. Εμποδίζει τους πολίτες να την παρακολουθήσουν. Σε μια δημοκρατική κοινωνία, όμως, πρέπει να επιτρέπουμε σε κάθε πολίτη να διαμορφώνει γνώμη γι’αυτά που βλέπει και ακούει. Το ότι το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο κρίνει απαραίτητο να προστατεύσει τους πολίτες από αυτή τη γλώσσα δείχνει την ανεπάρκεια των δημοκρατικών μας θεσμών.
Η νέα διάταξη 165 αποτελεί ψήφο δυσπιστίας προς τα 500 εκατομμύρια πολίτες της ΕΕ και αποτελεί ένα ακόμη ανησυχητικό μέτρο: η καλύτερη απάντηση στον κακό πολιτικό λόγο είναι ακόμη περισσότερος λόγος.
(*) Η Σοφία Κούμπι είναι διευθύντρια της οργάνωσης ADF International, που εδρεύει στις Βρυξέλλες και υπερασπίζεται την ελεύθερη έκφραση
Πηγή: Euractiv – ΑΠΕ
στο 