Το καλοκαίρι του 2012, στην αποκορύφωση της ευρωκρίσης, ο πρόεδρος της ΕΚΤ Μάριο Ντράγκι υποσχόταν ότι «θα κάνει τα πάντα για τη διάσωση του ευρώ», ανεξαρτήτως κόστους.
Η δήλωση “Whatever it takes” καθησύχασε τις χρηματαγορές και στη συνέχεια η Φρανκφούρτη άρχισε να μειώνει το βασικό επιτόκιο φθάνοντάς το την περασμένη άνοιξη στο μηδέν. Ένα χρόνο νωρίτερα, την άνοιξη του 2015, η ΕΚΤ ξεκίνησε το πρόγραμμα ποσοτικής χαλάρωσης QE, στο πλαίσιο του οποίο τυπώνει χρήμα και αγοράζει μαζικά δημόσια και ιδιωτικά ομόλογα.
Όπως αναμένονταν, ο Μάριο Ντράγκι εμφανίζεται ικανοποιημένος από την νομισματική του πολιτική, μιας και οι πιστώσεις και η οικονομική ανάπτυξη αυξήθηκαν, και μάλιστα σε εξαιρετικά επίπεδα. Όποιος όμως παρατηρήσει με προσοχή την κατάσταση θα διαπιστώσει ότι δεν συντρέχει λόγος αισιοδοξίας. Γιατί; Η μείωση του πληθωρισμού στο 0,5% οφείλεται κυρίως στην αύξηση της τιμής των τροφίμων και του πετρελαίου, στην οποία η νομισματική πολιτική δεν έχει παρά ελάχιστη επιρροή. Παράλληλα χορηγούνται νέα δάνεια σε τράπεζες και επιχειρήσεις «ζόμπι», ενώ την ίδια στιγμή οι οικονομίες της ευρωζώνης καταγράφουν αναιμική ανάπτυξη.
Η νομισματική πολιτική δίνει αντικίνητρα για μεταρρυθμίσεις
Δεν είναι λίγοι ωστόσο εκείνοι που θεωρούν ότι η νομισματική πολιτική της ΕΚΤ δεν αποτελεί μέρος της λύσης, αλλά του προβλήματος. Ο Στέφαν Σναίντερ, οικονομολόγος της Deutsche Bank, δηλώνει για παράδειγμα στην DW ότι «μετά τη δήλωση “Whatever it takes” του Μάριο Ντράγκι ατόνησαν οι μεταρρυθμιστικές προσπάθειες όπως συμπεραίνουν και οι αναλύσεις του ΟΟΣΑ».
Ο διεθνής οργανισμός είχε διαπιστώσει ότι το 2012 λόγω των υψηλών επιτοκίων οι χώρες της κρίσης είχαν εφαρμόσει περισσότερες από τις μισές αναπτυξιακές πρωτοβουλίες που τους είχαν προταθεί. Πέρυσι το ποσοστό έπεσε κάτω από το 20%. Τόσο η υπόσχεση Ντράγκι όσο και το πρόγραμμα ποσοτικής χαλάρωσης μείωσαν στο ελάχιστο το σπρεντ των ομολόγων σε βόρεια και νότια Ευρώπη. Ποιος πολιτικός θα προωθήσει τώρα πια μεταρρυθμίσεις όταν δεν υπάρχει πλέον καμία πίεση;
Την ίδια στιγμή δεν πρέπει να ξεχνάμε ότι η ΕΚΤ αποφασίζει μόνη της, χωρίς να δίνει λογαριασμό σε κανένα, αν θα παρατείνει ή όχι το πρόγραμμα QE. Μέχρι τον Μάρτιο του 2017 θα έχει στην κατοχή της ομόλογα ύψους 1,74 τρισεκατομμυρίων ευρώ. Και όπως όλα δείχνουν η Φρανκφούρτη θα συνεχίσει τις μαζικές αγορές.
Ο οικονομολόγος Στέφαν Σνάιντερ από την Deutsche Bank θεωρεί δεδομένο ότι στην συνεδρίαση της ερχόμενης Πέμπτης η ΕΚΤ θα παρατείνει το πρόγραμμα μέχρι τα τέλη 2017. Όμοια είναι η εκτίμηση και της Commerzbank, η οποία αμφισβητεί επίσης την αποτελεσματικότητα του προγράμματος QE: «Τίθεται το θεμελιώδες ερώτημα ποιο θα είναι το όφελος ακόμα περισσότερης ρευστότητας επάνω στην ήδη υπερβολική ρευστότητα», σημειώνουν οι οικονομικοί αναλυτές της γερμανικής τράπεζας.
Πηγή: DW