Απογοητευτική είναι η αργή και ατελής μεταφορά στη νομοθεσία
των κρατών-μελών της Ευρωζώνης των κανόνων για την ενίσχυση της
δημοσιονομικής πειθαρχίας (fiscal compact), αναφέρει η Ευρωπαϊκή Κεντρική
Τράπεζα (ΕΚΤ) σε ανάλυση που περιλαμβάνεται στο τελευταίο δελτίο της (Economic
Bulletin).
Η ΕΚΤ
αναφέρει πως «σηματοδοτεί έναν ξεκάθαρο κίνδυνο ότι η
επιδιωκόμενη εμπέδωση κανόνων υγιούς δημοσιονομικής πολιτικής σε εθνικό
επίπεδο, πιθανόν να μην υλοποιηθεί. Σε συνδυασμό με την εφαρμογή του
δημοσιονομικού πλαισίου της ΕΕ, που μπορεί να θεωρηθεί ότι δεν είναι επαρκώς
πλήρης, θα μπορούσε να συμβάλει στην υπονόμευση της αξιοπιστίας υγιών
δημοσιονομικών πολιτικών».
To fiscal compact θεσμοθετήθηκε μετά την κρίση χρέους στην
Ευρωζώνη για να ενισχύσει τη δημοσιονομική πειθαρχία και να αυξήσει την εθνική
ιδιοκτησία του πλαισίου δημοσιονομικής διακυβέρνησης. Ο στόχος αυτός θα
επιτυγχανόταν με την ενσωμάτωση στην εθνική νομοθεσία των αρχών άσκησης υγιών
δημοσιονομικών πολιτικών που προβλέπονται στο Σύμφωνο Σταθερότητας και
Ανάπτυξης και με τη διασφάλιση της ύπαρξης των θεσμών εκείνων που θα στηρίζουν
μία εθνική πολιτική συζήτηση για τα θέματα αυτά στη βάση καλών πληροφοριών.
Όπως αναφέρει η ΕΚΤ, η Ευρωπαϊκή Επιτροπή δημοσίευσε φέτος
τον Φεβρουάριο την έκθεσή της για την ενσωμάτωση του fiscal compact στις
εθνικές νομοθεσίες , τρία χρόνια μετά τη λήξη της σχετικής προθεσμίας (1η
Ιανουαρίου 2014). Σύμφωνα με την έκθεση της Κομισιόν, όλες οι χώρες έχουν
συμμορφωθεί στις απαιτήσεις, αλλά η θετική αξιολόγησή της στηρίζεται σε
ορισμένες περιπτώσεις στη μελλοντική υιοθέτηση συμπληρωματικών διατάξεων ή
τροποποίηση διατάξεων. Η έκθεση εστιάζει για κάθε χώρα σε:
α) το νομικό καθεστώς των προβλέψεων
β) τη διατύπωση του
κανόνα για τον ισοσκελισμένο προϋπολογισμό
γ) τον μηχανισμό διόρθωσης
δ) τη σύσταση του ανεξάρτητου δημοσιονομικού συμβουλίου.
Η ΕΚΤ σημειώνει ότι «η συνολικά θετική αξιολόγηση της
Κομισιόν έρχεται σε αντίθεση με το γεγονός ότι το fiscal compact έχει
ενσωματωθεί μόνο εν μέρει στη νομοθεσία πολλών χωρών».
Σε αρκετές χώρες, η
«συμμόρφωση» τους προκύπτει από επίσημες δεσμεύσεις των εθνικών Αρχών τους είτε
ότι θα εφαρμόσουν διατάξεις του fiscal compact που δεν έχουν μεταφέρει στη
νομοθεσία τους είτε ότι θα συμμορφωθούν πλήρως στο μέλλον.
«Οι δεσμεύσεις, ωστόσο, δεν αποτελούν επαρκές υποκατάστατο
των νομικών διατάξεων, καθώς δεν μπορούν να επιβληθούν», σημειώνεται.
Η ΕΚΤ αναφέρει ότι
επίσημες δεσμεύσεις όσον αφορά τον κανόνα του ισοσκελισμένου προϋπολογισμού
έχουν κάνει η Δανία, η Γαλλία, η Κύπρος, η Λιθουανία, η Ολλανδία και η
Ρουμανία. Επιπλέον, προσθέτει, ένας μεγάλος αριθμός χωρών – το Βέλγιο, η Δανία,
η Ελλάδα, η Ισπανία, η Γαλλία, η Ιταλία, το Λουξεμβούργο, η Αυστρία, η
Πορτογαλία και η Σλοβακία – δεν έχουν ενσωματώσει επίσημα στη νομοθεσία τους
την χωρίς όρους αρχή του «comply or explain» (που σημαίνει ότι οι χώρες θα
πρέπει είτε να ακολουθήσουν τις συμβουλές των δημοσιονομικών συμβουλίων είτε να
εξηγήσουν για ποιο λόγο δεν το κάνουν). «Αντίθετα, έχουν δεσμευθεί να σεβασθούν
την αρχή αυτή ή να τροποποιήσουν τις νομικές διατάξεις τους».
Η Κομισιόν συμφώνησε τη σύσταση και τον σχεδιασμό των εποπτικών θεσμών,
αν και σε ορισμένες χώρες – Βέλγιο, Δανία, Ισπανία, Γαλλία, Λουξεμβούργο και
Ολλανδία – η ανεξαρτησία τους δεν διαπιστώθηκε να είναι πλήρως διασφαλισμένη
από την εθνική νομοθεσία, σύμφωνα με την ΕΚΤ.