Εκπρόσωποι και αναλυτές του κλάδου των χρηματαγορών έχουν στρέψει τους τελευταίους μήνες την προσοχή τους στην Ομοσπονδιακή Κεντρική Τράπεζα των ΗΠΑ (FED), αναμένοντας εναγωνίως τις αποφάσεις της επικεφαλής της, Τζάνετ Γέλεν, για τα βασικά επιτόκια. Η ίδια φαίνεται να έχει ξεκαθαρίσει τη θέση της: Η αύξηση των βασικών επιτοκίων της FED, που διατηρούνται επί σειρά ετών σε σχεδόν μηδενικά επίπεδα, αποτελεί ειλημμένη απόφαση και στόχος είναι να ελοποιηθεί πριν την εκπνοή του 2015.
Γεγονός είναι ότι μετά από μήνες αναμονής το ζήτημα φαίνεται να μην προβληματίζει τις αγορές όσο προηγουμένως. Παράλληλα όμως εκδηλώνονται ανοικτές διαφωνίες εντός της ισχυρότερης κεντρικής τράπεζας του πλανήτη. Νεότερο κρούσμα είναι η εμφανής διαφοροποίηση δύο μελών του διευθυντηρίου της FED από την Τζάνετ Γέλεν. Πρόκειται για την Λάιλ Μπρέναρντ και τον Ντάνιελ Ταρούλο. «Δεν θεωρώ ότι είναι συνετό να αυξήσουμε τα επιτόκια», δήλωσε ο Ταρούλο σε αμερικανικό τηλεοπτικό δίκτυο, απαντώντας σε σχετική ερώτηση. Όπως διευκρίνισε, «μια υπερβολικά πρώιμη αύξηση θα είναι πιο δύσκολα διαχειρίσιμη σε σχέση με το να περιμένουμε λίγο ακόμη». Αντίστοιχες θέσεις διατύπωσε και η Λάιλ Μπρέναρντ.
Απειλείται η θέση της Γέλεν;
Ενώ οι διαφορές μεταξύ των 12 περιφερειακών επικεφαλής της FED έρχονται συχνά στο προσκήνιο, η δημόσια ασυμφωνία εντός του διευθυντηρίου είναι εξόχως σπάνια. Ο Μπερντ Βαϊντενστάινερ, ειδικός αναλυτής της Commerzbank για ζητήματα που αφορούν την FED, εκτιμά ότι η εξουσία της Γέλεν εμφανίζει τριγμούς. «Εντός της Κεντρικής Τράπεζας των ΗΠΑ έχει ξεσπάσει σφοδρή αντιπαράθεση για την νομισματική πολιτική. (…) Το τέλος της πολιτικής των μηδενικών επιτοκίων εξελίσσεται σε ζήτημα εξουσίας», σχολιάζει ο Γερμανός αναλυτής.
Τι κρύβεται όμως πίσω από αυτούς τους διαξιφισμούς; Όταν διαφωνούν στελέχη κεντρικών τραπεζών, συνήθως πρόκειται για αντιπαράθεση μεταξύ «γερακιών» και «περιστεριών». Στη γλώσσα του χρηματοοικονομικού κλάδου τα «γεράκια» τείνουν προς αύξηση των επιτοκίων, ανησυχώντας ότι το φθηνό χρήμα μπορεί να διαταράξει τη νομισματική σταθερότητα. Αντιθέτως τα «περιστέρια» ανησυχούν πρωτίστως για τη δυναμική της οικονομίας και προκειμένου να τη διασφαλίσουν είναι διατεθειμένοι να αναλάβουν το ρίσκο της αύξησης των τιμών.
Παράγοντας ρίσκου η Κίνα
Η Τζάνετ Γέλεν συγκαταλέγεται στα «περιστέρια» της νομισματικής πολιτικής. Ωστόσο, στην προκειμένη περίπτωση φαίνεται να παίζει τον ρόλο του «γερακιού». Σε κάθε περίπτωση το ζήτημα δεν εξαντλείται σε αντίθεση μεταξύ διαφορετικών οικονομικών θεωριών και προσεγγίσεων. Καθοριστικός παράγοντας είναι σε αυτή τη φάση οι ανησυχητικές εξελίξεις στις αναδυόμενες οικονομίες –με πρώτη από όλες την Κίνα. Η αύξηση των βασικών επιτοκίων στις ΗΠΑ θα φέρει σε ακόμη πιο δυσχερή θέση τις κινεζικές επιχειρήσεις. Μια τέτοια εξέλιξη κρύβει κινδύνους για την παγκόσμια οικονομία, προειδοποιούν οι επικριτές της αύξησης των επιτοκίων της FED. Σε αυτούς συγκαταλέγεται και το ΔΝΤ, το οποίο έχει προειδοποιήσει τη Γέλεν να μην προβεί σε πρόωρη αύξηση. Ο φόβος μιας οικονομικής κατάρρευσης είναι υπαρκτός.
Η πρόεδρος της FED από την πλευρά της θέλει να αποτρέψει πάση θυσία το ενδεχόμενο να δημιουργηθούν νέες χρηματοοικονομικές φούσκες εξαιτίας του φθηνού χρήματος που διοχετεύεται αγόγγυστα στις αγορές. Όταν ανέλαβε τα καθήκοντά της το 2013 είχε δηλώσει ότι θέλει με την πολιτική της να βελτιώσει τη ζωή των Αμερικανών. Ωστόσο, η ισχυρότερη κεντρική τραπεζίτης του κόσμου στην παγκοσμιοποιημένη οικονομία του 21ου αιώνα δεν μπορεί να υπηρετήσει τα αμερικανικά συμφέροντα χωρίς να λάβει υπόψη της το σύνολο.
Πηγή: Deutsche Welle