Οι μυστικές υπηρεσίες πολλών ευνομούμενων δημοκρατιών έχουν ένα θεμελιώδες πρόβλημα: μερικές φορές θα πρέπει στο όνομα του δημόσιου συμφέροντος να παραβιάζουν τον νόμο. Όχι μόνο τους νόμους των κρατών στα οποία δραστηριοποιούνται για να φέρουν εις πέρας διάφορες αποστολές αλλά και τους νόμους των δικών τους χωρών. Συχνά αυτό συμβαίνει στο όνομα των λεγόμενων ‘καλυμμένων επιχειρήσεων’.
Οι σκοποί και οι μέθοδοί τους αντιβαίνουν ενίοτε τους κανόνες δικαίου, ενώ σε περίπτωση που γνωστοποιούνταν θα ήταν εξαιρετικά αρνητική η δημοσιότητα που θα έπαιρναν στα ΜΜΕ.
Πρόκειται για πολιτικά σαμποτάζ, δολοφονίες, πραξικοπήματα – δυσάρεστες δραστηριότητες που δεν έχουν καμία σχέση με την κλασική κατασκοπεία, τη συλλογή πληροφοριών και την αξιολόγησή τους. Οι μυστικές υπηρεσίες, οι οποίες δεν ελέγχονται από ευνομούμενα κράτη δεν έχουν πάντως πρόβλημα ούτε με το νόμο ούτε με τα μίντια. Για το λόγο αυτό τις ‘καλυμμένες επιχειρήσεις’ δεν τις εκτέλεσαν ποτέ φορώντας βελούδινα γάντια.
Γνωστές «καλυμμένες επιχειρήσεις»
Θρυλική είναι η διαταγή του Στάλιν για τη δολοφονία του αντιπάλου του Λέο Τρότσκι το 1940 στην εξορία του στο Μεξικό. Κατά τη διάρκεια του Ψυχρού Πολέμου οι ‘καλυμμένες επιχειρήσεις’ γνώρισαν μεγάλη άνθηση. Η σοβιετική KGB και οι «αδελφές υπηρεσίες» στην Ανατολική Ευρώπη εξόντωναν την αντιπολίτευση σε διάφορες χώρες, κάποιες φορές μάλιστα επρόκειτο και για φυσική εξόντωση.
Δεν ήταν όμως μόνο η KGB αλλά και η αμερικανική CIA, που είχε προχωρήσει σε αντίστοιχες επιχειρήσεις, όπως το 1953 στο Ιράν με την ανατροπή του πρωθυπουργού Μοσαντέκ ή το 1954 με την ανατροπή του προέδρου Γκουζμάν στη Γουατεμάλα ή με τη δολοφονία του Τσε Γκεβάρα το 1967 στη Βολιβία. Ακόμα οι πολλαπλές απόπειρες δολοφονίες του Κουβανού ηγέτη Φιντέλ Κάστρο οδήγησαν σε συζητήσεις για το κατά πόσο αυτός θα ήταν λόγος για να συμπεριληφθεί στο βιβλίο Γκίνες.
Το 1986 η CIA παρά το εμπάργκο που ίσχυε εναντίον του Ιράν, το διευκόλυνε να έχει πρόσβαση σε όπλα, με αντάλλαγμα τη μεσολάβηση της χώρας αυτής στην απελευθέρωση Αμερικανών ομήρων στο Λίβανο και να την καταβολή χρηματικού ποσού, με τα οποίο η CIA αργότερα χρηματοδότησε τους αντάρτες Contra στον αγώνα τους εναντίον των αριστερών Σαντινίστας στη Νικαράγουα.
Όχι στις αυτοχρηματοδοτούμενες αποστολές
Ακριβώς αυτή η υπόθεση καταδεικνύει το βασικό πρόβλημα των μυστικών υπηρεσιών στα ευνομούμενα κράτη: όταν παραβιάζουν το νομό μέσω ‘καλυμμένων επιχειρήσεων’ δεν έχουν το δικαίωμα να πάρουν χρήματα από τα δημόσια ταμεία και να τους ανατεθούν αποστολές. Οι μυστικές υπηρεσίες που δεν ελέγχονται με τρόπο δημοκρατικό δεν φαίνεται να ορρωδούν απέναντι σε καμία παράνομη δραστηριότητα. Όπλα, ναρκωτικά, κλοπή υψηλής τεχνολογίας. Δεν έλειπε τίποτα από το ρεπερτόριο των KGB, Στάζι κτλ.
Και αυτό ακριβώς είναι και το μήνυμα για το μέλλον, ιδίως σήμερα που θέλουν να καταπολεμήσουν την τρομοκρατία και το ξέπλυμα μαύρου χρήματος. Κατασκόπους που δρουν για λογαριασμό τους και χωρίς κρατική εντολή δεν τους χρειάζεται καμία δημοκρατική κοινωνία.
στο 