Διχάζει η εξέταση για την ηλικία των προσφύγων

Η ορθή καταγραφή και ταυτοποίηση των εισερχόμενων προσφύγων αποτελεί κεντρική αρμοδιότητα των ευρωπαϊκών υπηρεσιών ασύλου. Μια πτυχή αυτής της διαδικασίας είναι και η καταγραφή των ασυνόδευτων ανήλικων προσφύγων. Σύμφωνα με τους Γιατρούς του Κόσμου, προκειμένου να διαπιστωθεί η ανηλικότητα ενός προσώπου, η νομοθεσία των περισσοτέρων κρατών μελών της Ευρωπαϊκής Ένωσης, συμπεριλαμβανομένης και της Ελλάδας, προβλέπει τη διεξαγωγή ιατρικών εξετάσεων όπως οδοντιατρικές εξετάσεις και ακτινογραφίες των διαφόρων οστών του σώματος. Τέτοιες εξετάσεις προβλέπονται σε περιπτώσεις που οι νεοεισερχόμενοι στερούνται των απαραίτητων νομικών εγγράφων.

Το συγκεκριμένο ζήτημα έχει πυροδοτήσει πολιτικές αντιπαραθέσεις στη Γερμανία. Πολιτικοί των Βαυαρών Χριστιανοκοινωνιστών αλλά και των Χριστιανοδημοκρατών ζητούν οι συγκεκριμένες εξετάσεις να γίνουν υποχρεωτικές για όλες τις περιπτώσεις όπου υπάρχει αμφιβολία για το αν ένας αιτών άσυλο είναι πράγματι ανήλικος. Οι Σοσιαλδημοκράτες διατυπώνουν ανοιχτά τη διαφωνία τους ενόψει των διερευνητικών επαφών μεταξύ των τριών κομμάτων αύριο.

Αυτό που συζητείται στη Γερμανία εφαρμόζεται ήδη κατά κόρον στο Βέλγιο. Πάντως, οι χώρες-μέλη της ΕΕ έχουν το δικαίωμα να αποφασίζουν οι ίδιες για τις διαδικασίες που εφαρμόζονται στο συγκεκριμένο ζήτημα, υπογραμμίζει ο Άνις Κάσσαρ, από την Ευρωπαϊκή Υπηρεσία Υποστήριξης για το Άσυλο (EASO) που εδρεύει στη Μάλτα. Ο ίδιος επισημαίνει ότι «κατά την άποψή μας η ιατρική εξέταση για τη διαπίστωση της ηλικίας δεν θα πρέπει να επιβάλλεται σε κάποιον εάν δεν την επιθυμεί».

Αμφισβητείται η αξιοπιστία της εξέτασης

Η ηλικία των προσφύγων είναι καθοριστική σε ζητήματα ποινικού δικαίου αλλά και σε ό,τι αφορά τις προβλεπόμενες παροχές. Οι ανήλικοι χρήζουν ειδικής προστασίας, παρακολουθούνται πιο εντατικά από κοινωνικούς λειτουργούς, ψυχολόγους και δασκάλους και ζουν σε ειδικά καταλύματα. Επιπλέον έχουν αυξημένες πιθανότητες να γίνουν δεκτοί σε μια χώρα συγκριτικά με τους ενήλικες. Ως εκ τούτου, δεν είναι λίγες οι περιπτώσεις κατά τις οποίες αιτούντες άσυλο μεγαλύτερης ηλικίας δηλώνουν ανήλικοι. Το 80% των 8.800 προσφύγων που είχαν δηλώσει ανήλικοι και υποβλήθηκαν πέρσι σε εξέταση στη Σουηδία διαπιστώθηκε ότι ήταν ενήλικες.

Παρόλα αυτά, ο Άνις Κάσσαρ τονίζει ότι οι ιατρικές εξετάσεις θα πρέπει να είναι έσχατη επιλογή, δεδομένου ότι συνιστούν παρέμβαση στη σφαίρα των ατομικών δικαιωμάτων. Ο ίδιος παραδέχεται πάντως ότι «είναι δύσκολο να βρεθεί η ισορροπία ανάμεσα στο δικαίωμα των κρατών-μελών να προσδιορίζουν αν κάποιος είναι ανήλικος και στην υποχρέωση της προστασίας των ανθρωπίνων δικαιωμάτων».