Μετά τη σύνοδο των μεσογειακών χωρών την περασμένη βδομάδα στην Αθήνα οι χώρες του ευρωπαϊκού νότου Γαλλία, Ελλάδα, Ιταλία, Ισπανία, Πορτογαλία, Μάλτα και Κύπρος εμφανίζονται ως συγκροτημένη ομάδα.
Το Club Med, όπως αποκαλείται σκωπτικά, ζητά απομάκρυνση από την πολιτική της αυστηρής λιτότητας. Επικρίνεται από κορυφαίους Γερμανούς πολιτικούς και εισπράττει χαιρέκακα χαμόγελα από το βορρά.
Μετά την έξοδο της Βρετανίας από την Ευρωπαϊκή Ένωση όμως θα διαθέτει την μειοψηφία αρνησικυρίας και θα μπορεί πραγματικά να μπλοκάρει σημαντικές αποφάσεις της. Στην προσεχή σύνοδο κορυφής θα φανεί πώς θέλουν να την χειριστούν, γράφει η διαδιακτυακή σελίδα του Spiegel.
Οι ηγέτες των μεσογειακών χωρών έχουν κάνει συχνά προτάσεις οι οποίες κοστίζουν πολλά χρήματα. Δεν κατάφεραν όμως να τις επιβάλουν. Ήταν μεταξύ τους διχασμένοι και επίσης δεν τους έπαιρναν σοβαρά στις Βρυξέλλες. Γι αυτό του χλεύαζαν ως Club Med. Tώρα τα πράγματα είναι ξαφνικά διαφορετικά.
Ήδη αυτή την εβδομάδα θα εμφανιστούν στην ευρωπαϊκή σκηνή με νέα αυτοπεποίθηση. Πόσο (η κοινή τους εμφάνιση) θα είναι θέαμα και πόσο πολιτική την οποία πρέπει να την πάρει κανείς στα σοβαρά μένει να αποδειχθεί.
Στη σύνοδο κορυφής της Μπρατισλάβας, την Παρασκευή, θα διεκδικήσουν συγκεκριμένα πράγματα, γι αυτό και στις Βρυξέλλες και το Βερολίνο επικρατεί άγχος και ανησυχία. Αποφάσεις δεν θα ληφθούν στη Μπρατισλάβα, πρόκειται για ανεπίσημη συνάντηση για το τι μέλλει γενέσθαι με το Brexit. Kαι όμως εκεί θα χαραχτεί η πορεία για το μέλλον της Ευρώπης, θα διερευνηθούν οι πλειοψηφίες γι αυτό ή εκείνο το θέμα και θα εξεταστούν οι δυνατότητες σχηματισμού ομάδων μεταξύ των χωρών, σημειώνει το Spiegel online.
Ο Γάλλος πρόεδρος θα πάει να πει “χρειαζόμαστε ένα πρόγραμμα ανάπτυξης”. Ο Ιταλός πρωθυπουργός έχει μάλιστα μια συγκεκριμένη πρόταση για τη δημιουργία ενός ταμείου 50 δισ. ευρώ: κάθε μέλος της ΕΕ να καταβάλει το 0,5% του ΑΕΠ του και χώρες με υψηλή ανεργία ή πολύ χαμηλή ανάπτυξη να δανείζονται από αυτό χρήματα για να αναθερμάνουν την οικονομία τους. Μέχρι τώρα μια τέτοια πρόταση δεν θα είχε ταράξει τον ύπνο κανενός στο Βερολίνο ή τις Βρυξέλλες. “Δεν το κάνουμε, μπάστα”, θα έλεγαν και θα συνέχιζαν με το επόμενο θέμα. Τώρα τα πράγματα είναι διαφορετικά.
Για την ακρίβεια είναι διαφορετικά μετά την περασμένη Παρασκευή. Ο Έλληνας πρωθυπουργός προσκάλεσε τους ηγέτες των μεσογειακών χωρών της Ευρώπης σε μια ίσως ιστορική συνάντηση. Για πρώτη φορά στην ιστορία της ΕΕ τα μεσογειακά κράτη μέλη ένωσαν τις δυνάμεις τους σε μιαν αυτόνομη ομάδα.
Δίπλα στον οικοδεσπότη Τσίπρα κάθισαν ο Ολάντ, ο Ρέντσι και οι ηγέτες της Πορτογαλίας, της Κύπρου και της Μάλτας. Στην Αθήνα ανακάλυψαν ένα νέο αίσθημα κοινής αντίληψης. Ο Ρέντσι και ο Τσίπρας αγκαλιάστηκαν, ο Ολαντ έλαμπε. Ενώ μέχρι τώρα ο Γάλλος πρόεδρος προτιμούσε να κρατά αποστάσεις από τους μεσογειακούς γείτονές του, τώρα βλέπει τον εαυτό του ως τον “αρχαιότερο ηγέτη” της νέας πολιτικής ομάδας. Αν και η Πορτογαλία δεν είναι κυριολεκτικά μεσογειακή χώρα νοιώθει άνετα σε αυτόν τον κύκλο πολιτικών.
Εάν ο νότος της Ευρώπης παραμείνει μόνιμα ενωμένος, τότε τα πράγματα θα γίνουν ενδιαφέροντα στην ΕΕ. Μέχρι τώρα τον τόνο στο στιλ και το περιεχόμενο, από συντηρητικό έως παραδοσιακό, τον έδιναν οι Γερμανοί και οι βόρειοι σύμμαχοί τους. Με το Brexit έχασαν έναν ισχυρό σύμμαχο.
Οι ανατολικές χώρες Πολωνία, Τσεχία, Σλοβακία και Ουγγαρία μαζί με την Αυστρία και τη Σλοβενία θέλουν “λιγότερη Ευρώπη”.
Ακριβώς το αντίθετο επιδιώκουν οι αριστερές κυβερνήσεις της Μεσογείου. Η Ευρώπη, λένε, χρειάζεται ένα νέο όραμα και μια νέα πολιτική. Τέλος με την βλακώδη πολιτική λιτότητας, είναι το σύνθημά τους. Έτσι δεν βγαίνεις ποτέ από την κρίση, κατρακυλάς ολοένα και πιο βαθιά. Απαιτούνται επενδύσεις και ανάπτυξη.
Δεν θεωρούν καθόλου σωστό το “φρούριο Ευρώπη” με τείχη και στρατό. Κάτι τέτοιο δεν λειτουργεί ούτως ή άλλως χωρίς να εγκαταλειφθούν οι βασικές ευρωπαϊκές αξίες. Θα μπορούσαν να ανοίξουν ελεγχόμενοι νόμιμοι δρόμοι για τους μετανάστες και να βοηθηθούν οι νότιες χώρες να στεγανοποιήσουν τα σύνορά τους.
“Εκπροσωπούμε πάνω από το μισό της ΕΕ”, είπε ο Ρέντσι στην Αθήνα, “αυτό έχει ένα βάρος “. Πράγματι, μετά την έξοδο της Βρετανίας από την ΕΕ, ο νότος διαθέτει την μειοψηφία αρνησικυρίας και μπορεί να μπλοκάρει τα πάντα.
Φυσικά και έχει να κάνει αυτή συμπεριφορά των Τσίπρα, Ολάντ, Ρέντσι και ΣΙΑ με επικείμενες εκλογές και δημοψηφίσματα, οπότε ο καθένας θέλει να κερδίσει πόντους με το νέο προφίλ και το διεθνές βάρος το οποίο αποκτά. Σε τελευταία ανάλυση όλοι αντιμετωπίζουν μια δύσκολη κατάσταση στην πατρίδα τους. Αλλά η απόφαση της Μέρκελ να μην διαπραγματευτεί προ των εθνικών εκλογών του 2017 θέματα όπως η περαιτέρω ελάφρυνση το ελληνικού χρέους είναι αναλόγως πολιτικός εγωισμός.
Ο ευρωπαϊκός νότος έχει πράγματι προβλήματα τα οποία δεν μπορούν να λύσουν μόνες τους οι χώρες αυτές. Η επίδειξη δυνάμεως της νότιας Ευρώπης ανησυχεί τη βόρεια. Εξ ου και οι δηλητηριώδεις αντιδράσεις του επικεφαλής της κοινοβουλευτικής ομάδας των χριστιανοδημοκρατών του Ευρωκοινοβουλίου Μάνφρεντ Βέμπερ κατά Τσίπρα και Ολάντ.
Ομοίως απαξιωτικά αντέδρασε και ο Βόλφγκανγκ Σόιμπλε λέγοντας ότι όταν συνέρχονται οι σοσιαλιστές δεν βγαίνουν συνήθως πολλές έξυπνες ιδέες. Ο Σόιμπλε έχει σφάλει συχνά. Πιθανόν να σφάλλει και τώρα.