Του Σερζ Ραφί*
Δεν περίμενε ένα τέτοιο τέλος. Είχε ακόμη τόσα πράγματα να κάνει. Ήθελε να τελειώσει τη θητεία του ήρεμα και όμορφα, χωρίς τυμπανοκρουσίες αλλά και χωρίς ύβρεις. Αντί γι’ αυτό, ζει έναν πολιτικό «μικρό θάνατο», που κανείς πολιτικός πριν από αυτόν δεν είχε ζήσει. Ήδη τον έχουν ξεχάσει. Και δεν υπάρχει χειρότερη τιμωρία από αυτήν. Από τότε που ανακοίνωσε ότι δεν θα διεκδικήσει την επανεκλογή του, την 1η Δεκεμβρίου, ο Φρανσουά Ολάντ έχει περιοριστεί στο ρόλο ενός ανθρώπου του παρελθόντος. Κάτι πρωτοφανές στην ιστορία της 5ης Δημοκρατίας. Ένας πρόεδρος εν ενεργεία που πέφτει μόνος του νοκ-άουτ πριν από το τέλος του αγώνα. Αποτέλεσμα: δεν ενδιαφέρει πια κανέναν. Κυβερνά μέσα στη γενική αδιαφορία. Η ιστορία ξεφεύγει μέσα από τα δάχτυλα του, σαν την άμμο. «Μπορεί να μας ζήτησε να υπερασπιστούμε τη θητεία του, και να αφήσουμε τη Γαλλία σε καλή κατάσταση, αλλά είναι εμφανώς πικραμένος, απογοητευμένος, ένας άνθρωπος που έχει χάσει τις αυταπάτες του», λέει ένας υπουργός. «Κάτι έχει σπάσει μέσα του».
Η primaire της Δεξιάς, και μετά της Αριστεράς; Ο τυφώνας Τραμπ, το «Πενελόπγκεϊτ»; Ο θόρυβος από τις μπότες στην Ουκρανία, η Ευρώπη στα πρόθυρα της κατάρρευσης, η απειλή του Εθνικού Μετώπου; Ο κόσμος καταρρέει, αλλά μάταια ζητάς τη γνώμη του. Οι φίλοι του τον είχαν προειδοποιήσει. Όλοι εκείνοι που τον παρακαλούσαν να μη βγει από το παιχνίδι, να διατηρήσει όσο το δυνατόν περισσότερο την αγωνία για την υποψηφιότητά του, είχαν προβλέψει αυτή τη «μαύρη τρύπα», αυτή την πτώση στο κενό. «Αν εγκαταλείψεις τη μάχη», του είχαν πει, «θα μπεις στην πυραμίδα. Οι Φαραώ έμπαιναν πρώτα με τα πόδια. Εσύ θα μπεις ζωντανός». Αλλά ο Ολάντ γελούσε. Πίστευε ότι αργά ή γρήγορα θα του χαμογελούσε και πάλι η τύχη, όπως πάντα. Αλλά αυτή τη φορά δεν συνέβη τίποτα. Το τηλέφωνο δεν χτυπά πλέον, οι επισκέπτες έχουν λιγοστέψει, οι δημοσιογράφοι τού έχουν γυρίσει την πλάτη. Οι νέοι αστέρες των μέσων ενημέρωσης λέγονται Μακρόν, Φιγιόν, Αμόν, Μελανσόν και Λεπέν.
Τη Δευτέρα 6 Φεβρουαρίου, επισκέφθηκε τις Βερσαλλίες και έφαγε με μερικούς φίλους, καλεσμένος από τον γνωστό σεφ Αλέν Ντικάς που άνοιξε ένα νέο εστιατόριο στον περίβολο του ανακτόρου. Στο τέλος του δείπνου, η πρόεδρος του ανακτόρου Κατρίν Πεγκάρ συνόδευσε τον Ολάντ σε μια νυχτερινή επίσκεψη στον χώρο. Κι εκείνος περπάτησε στους διαδρόμους, σταμάτησε στο δωμάτιο του βασιλιά, ύστερα στην Αίθουσα των Καθρεφτών, αστειεύτηκε για τη συνάντησή του με το φάντασμα του απόλυτου μονάρχη, αυτός, ο «κανονικός πρόεδρος». Φάντασμα; Αυτόν τον χαρακτηρισμό χρησιμοποιούν σήμερα πολλοί για εκείνον. Το φάντασμα των Ηλυσίων. Φυσικά έφτασε και στ αυτιά του και τον έκανε έξαλλο. Φάντασμα, αυτός; Ποτέ δεν είχε δουλέψει περισσότερο, ποτέ δεν είχε ταξιδέψει περισσότερο σε όλη τη χώρα. Σε όλους τους επισκέπτες, σε όλους τους υπουργούς, επαναλαμβάνει: «Υπερασπιστείτε τη δουλειά σας! Οι Γάλλοι θα διαπιστώσουν ότι τους προστάτευσα από όλους τους κινδύνους που τους απειλούσαν». Παρά τις επιθέσεις, παρά τις κρίσεις, παρά την άνοδο των λαϊκισμών, η Γαλλία δεν λύγισε.
Αυτά είπε και στις 2 Φεβρουαρίου στον Μπενουά Αμόν που τον επισκέφθηκε στο προεδρικό μέγαρο για να ζητήσει την επίσημη στήριξή του. Χαμογελαστός, ο πρώην διαφωνών του Σοσιαλιστικού Κόμματος άκουσε τις συμβουλές του ανθρώπου που ο ίδιος συνέβαλε να βγει από το παιχνίδι. Ειρωνεία της ιστορίας: ο πρώην διασπαστής θέλει τώρα την ενότητα της Αριστεράς. Στο τέλος της συνάντησης, ο Ολάντ του είπε: «Θα σε στηρίξω αν αποδείξεις ότι το αξίζεις». Όμως ο Αμόν χρειάζεται στ αλήθεια τη στήριξη του Ολάντ; Τις επόμενες ημέρες, πάντως, δεν έκανε καμιά προσπάθεια να υπερασπιστεί τη θητεία του τελευταίου, οι ψηφοφόροι του θα αντιδρούσαν.
Το «φάντασμα των Ηλυσίων» καταλαβαίνει πλέον ότι είναι πολύ μόνος. Στους τελευταίους του φίλους, όμως, αφήνει να εννοηθεί ότι δεν είναι διατεθειμένος να εγκαταλείψει την πολιτική. Σκέπτεται να ιδρύσει έναν οργανισμό για την κοινωνική καινοτομία, ένα ίδρυμα που θα ευνοεί τις πρωτοβουλίες των πολιτών. Καλοβλέπει επίσης, ή μάλλον ονειρεύεται, τη θέση του προέδρου του Ευρωπαϊκού Συμβουλίου: η θητεία του πρώην πρωθυπουργού της Πολωνίας Ντόναλντ Τουσκ ολοκληρώνεται στα τέλη Μαΐου. «Γι’ αυτόν, θα ήταν μια έξοδος με ψηλά το κεφάλι, από την πριγκιπική πύλη όπως λέμε για τους ταυρομάχους», λέει ένας φίλος του. «Υπάρχει όμως ένα πρόβλημα: χρειάζεται τη στήριξη του διαδόχου του για να πάρει τη θέση. Κι εδώ ζούμε στο άγνωστο».
Περιμένοντας λοιπόν την τελευταία μάχη, ο πρόεδρος προσπαθεί να παραμείνει στο τοπίο, να γεμίσει το κενό που θέλει να τον καταπιεί. Και για τον σκοπό αυτό εργάζεται μανιωδώς, ζητά συνεχώς εκθέσεις από τους συνεργάτες του, δεν πηγαίνει διακοπές, σαν να ήταν να κυβερνήσει άλλα δέκα χρόνια. «Δεν δίνει καθόλου την εντύπωση ότι ετοιμάζει την έξοδό του», λέει ένας υπουργός. «Η πίεση που μας ασκεί είναι τρομερή. Ποτέ δεν ήταν περισσότερο πρόεδρος».
Όσοι πιστεύουν ότι ο Ολάντ θα περάσει σύντομα στην αφάνεια πλανώνται, προειδοποιεί ο Ζαν-Κριστόφ Καμπαντελίς, πρώτος γραμματέας του Σοσιαλιστικού Κόμματος. «Ο Φρανσουά Ολάντ θα παραμείνει στη φωτογραφία, ίσως στη δεύτερη γραμμή. Έχει την πολιτική στο αίμα του».
Πηγή: L’Obs, ΑΠΕ-ΜΠΕ
* Ο Σερζ Ραφί είναι αρθρογράφος του L’Obs