Τις πρώτες αναταράξεις έχει αρχίσει να προκαλεί η – προ εβδομάδων – απόφαση του Ευρωπαϊκού Δικαστηρίου να ακυρώσει τη συμφωνία Safe Harbour, που επέτρεπε την ελεύθερη μεταφορά δεδομένων μεταξύ Ε.Ε. – ΗΠΑ. Δύο εβδομάδες μετά από τη λήψη της απόφασης – ορόσημο του Δικαστηρίου, ήδη, ανοίγει ο ασκός του Αιόλου για αμερικανικές πολυεθνικές της τεχνολογίας, που δραστηριοποιούνται επί ευρωπαϊκού εδάφους.
Το πρώτο “κρούσμα” ήρθε από την Ιρλανδία, με τις αρμόδιες Αρχές της χώρας να ζητούν τη διερεύνηση μεταφοράς προσωπικών δεδομένων χρηστών από την Ευρώπη στις ΗΠΑ. Συγκεκριμένα, το Ανώτατο Δικαστήριο της Ιρλανδίας διέταξε, χθες, τη διενέργεια έρευνας για τη μεταφορά μέσω Facebook δεδομένων χρηστών από την Ε.Ε. στις ΗΠΑ, σε μια προσπάθεια να διασφαλίσει ότι τα προσωπικά ιδιωτικά στοιχεία προστατεύονται κατάλληλα. Το δικαστήριο διέταξε τον Ιρλανδό Επίτροπο Προστασίας Δεδομένων να διενεργήσει την έρευνα, καθώς – μετά από την ακύρωση της συμφωνίας Safe Harbour και όπως προβλέπει η νομοθεσία περί προστασίας των δεδομένων της Ε.Ε. – οι εταιρείες πλέον δεν μπορούν να μεταφέρουν προσωπικά δεδομένα Ευρωπαίων πολιτών σε χώρες εκτός Ένωσης, που δεν διαθέτουν επαρκώς ασφαλισμένα συστήματα.
Η προσφυγή κατατέθηκε στην Ιρλανδία, με δεδομένο ότι το Δουβλίνο αποτελεί την ευρωπαϊκή έδρα της δημοφιλούς ιστοσελίδας και υπόκειται στην εποπτεία του Ιρλανδού Επιτρόπου Προστασίας Δεδομένων.
Θυμίζουμε ότι Ε.Ε. και ΗΠΑ έχουν δεσμευτεί να καταλήξουν, εντός του επόμενου τριμήνου, σε ένα νέο σύστημα που θα διέπει τη μεταξύ τους μεταφορά δεδομένων. Σε αντίθετη περίπτωση, πολλές αμερικανικές εταιρείες δεν αποκλείεται να βρεθούν στο στόχαστρο με το ερώτημα της παραβίασης της ιδιωτικότητας των δεδομένων.
Η απόφαση
Το Ευρωπαϊκό Δικαστήριο έκρινε προ δύο εβδομάδων “ανίσχυρο” το νομικό πλαίσιο, που επιτρέπει τη μεταφορά δεδομένων προσωπικού χαρακτήρα από την Ε.Ε. προς στις ΗΠΑ. Με την απόφασή του, το Δικαστήριο έκρινε μη ισχύουσα τη βάση της συμφωνίας Ε.Ε. και ΗΠΑ για ανταλλαγή στοιχείων ηλεκτρονικών επικοινωνιών (συμφωνία Safe Harbour). Η συγκεκριμένη απόφαση αφορούσε τη δημοφιλή ιστοσελίδα κοινωνικής δικτύωσης Facebook, ωστόσο, ήδη η συζήτηση έχει ξεκινήσει για το κατά πόσο θα λάβει ευρύτερες διαστάσεις σε ό,τι αφορά την ανταλλαγή δεδομένων προσωπικού χαρακτήρα ανάμεσα στις δύο πλευρές του Ατλαντικού, αγγίζοντας περισσότερες αμερικανικές πολυεθνικές, που δρουν στην Ε.Ε.
Στην ουσία, με την απόφασή του, το Ευρωπαϊκό Δικαστήριο αποφάνθηκε ότι ένας χρήστης μπορεί να ζητήσει την αναστολή της διαβίβασης δεδομένων του στις ΗΠΑ. Και αυτό καθώς, το Δικαστήριο θεωρεί “άκυρη” προηγούμενη απόφαση της Ευρωπαϊκής Επιτροπής, με την οποία η τελευταία είχε θεωρήσει από το 2000 τις ΗΠΑ ως “ψηφιακά ασφαλή” περιοχή, κρίνοντας ότι εξασφαλίζουν “κατάλληλο επίπεδο προστασίας” των μεταφερόμενων δεδομένων προσωπικού χαρακτήρα.
Προσφυγή
Το όλο θέμα ξεκίνησε μετά από προσφυγή του Αυστριακού υπηκόου, Maximillian Schrems, ο οποίος υπέβαλε καταγγελία στην ιρλανδική αρχή ελέγχου, θεωρώντας ότι, βάσει των αποκαλύψεων στις οποίες προέβη το 2013 ο Edward Snowden σχετικά με τις δραστηριότητες των υπηρεσιών πληροφοριών των Ηνωμένων Πολιτειών (ιδίως της National Security Agency, NSA), η νομοθεσία και οι πρακτικές των ΗΠΑ δεν παρέχουν ικανοποιητική προστασία από την παρακολούθηση, εκ μέρους των δημοσίων αρχών, των δεδομένων, που διαβιβάζονται προς τις Ηνωμένες Πολιτείες.
Η ιρλανδική αρχή ελέγχου απέρριψε την καταγγελία, με την αιτιολογία ότι η Επιτροπή, στην από 26 Ιουλίου 2000 απόφασή της έκρινε ότι, στο πλαίσιο του καθεστώτος “ασφαλούς λιμένα”, οι ΗΠΑ εξασφαλίζουν ικανοποιητικό επίπεδο προστασίας στα διαβιβαζόμενα δεδομένα προσωπικού χαρακτήρα. Ωστόσο, πλέον, καλείται να την επανεξετάσει, καθώς η στρατηγική του Facebook να μεταφέρει τα δεδομένα που παρέχουν οι Ευρωπαίοι χρήστες, εν όλω ή εν μέρει, από την ιρλανδική θυγατρική σε διακομιστές, που βρίσκονται στις Ηνωμένες Πολιτείες, όπου τα δεδομένα αυτά αποτελούν αντικείμενο επεξεργασίας, τίθεται, εν αμφιβόλω, κατά πόσο παρέχει ικανοποιητική προστασία των δεδομένων.