Επιδημία χαρακτηρίζει ο Παγκόσμιος Οργανισμός Υγείας την ευλογιά των πιθήκων και εκτιμά ότι μπορεί να ελεγχθεί, καθώς ο ιός δε φαίνεται να έχει μεταλλαχθεί, αλλά μπορεί να εξαπλωθεί, ενώ το Ευρωπαϊκό Κέντρο Πρόληψης και Ελέγχου Νοσημάτων (ECDC) συνιστά στις χώρες της Ευρωπαϊκής Ένωσης να εστιάσουν στην άμεση αναγνώριση, διαχείριση, ανίχνευση επαφών και αναφορά νέων κρουσμάτων της ασθένειας και αναθεωρεί προς τα κάτω τα κρούσματα.
Σύμφωνα με νέα ενημέρωση του ECDC τα κρούσματα της ευλογιάς των πιθήκων ανέρχονται σε 67 και όχι σε 85 όπως ανέφερε προηγούμενη ανακοίνωση. Οι χώρες στις οποίες έχουν εντοπιστεί είναι οι Αυστρία, Βέλγιο, Γαλλία, Γερμανία, Ιταλία, Ολλανδία, Πορτογαλία, Ισπανία και Σουηδία.
Η Ρόζαμουντ Λιούις, η επικεφαλής της Γραμματείας Ευλογιάς (που αποτελεί τμήμα του Προγράμματος Επειγουσών Καταστάσεων του ΠΟΥ) δήλωσε στους δημοσιογράφους ότι οι μεταλλάξεις αυτής της ευλογιάς είναι συνήθως λιγότερες με αυτόν τον ιό. Η αλληλούχιση του γονιδιώματός του ωστόσο θα βοηθήσει τις υγειονομικές αρχές να κατανοήσουν το ξέσπασμα αυτό. Η ίδια σημείωσε ότι αυτή η μολυσματική νόσος που είναι ενδημική στη δυτική και κεντρική Αφρική έχει την τάση να μην αλλάζει.
Σύμφωνα με τη Μαρία βαν Κέρκοβ, την επικεφαλής του τμήματος αναδυόμενων ασθενειών και ζωονόσων, τα περισσότερα από 100 ύποπτα και επιβεβαιωμένα κρούσματα που έχουν εντοπιστεί στην Ευρώπη και τη Βόρεια Αμερική δεν είναι σοβαρά. «Πρόκειται για μια κατάσταση που μπορεί να ελεγχθεί, ιδίως στις χώρες όπου παρατηρούμε να εξαπλώνεται η επιδημία στην Ευρώπη», τόνισε η Βαν Κέρκοβ, εξηγώντας ότι η μετάδοση του ιού «μπορεί να σταματήσει» στις χώρες όπου αυτός δεν είναι ενδημικός.
Τα εμβόλια
Στο τωρινό στάδιο, οι επιστήμονες προσπαθούν να καταλάβουν την προέλευση των κρουσμάτων και αν έχει αλλάξει κάτι στον ιό της ευλογιάς των πιθήκων.
Οποιοδήποτε πλάνο εμβολιασμού θα χρησιμοποιήσει το υπάρχον εμβόλιο ευλογιάς, καθώς δεν υπάρχει εγκεκριμένος εμβολιασμός κατά της ευλογιάς των πιθήκων. Η ανοσία κατά της ευλογιάς έχει αποδειχθεί ότι προσφέρει προστασία έναντι της ευλογιάς των πιθήκων. Η ευλογιά κηρύχθηκε εξαλειφθείσα το 1980, αλλά διατηρήθηκαν αποθέματα εμβολίων για λόγους προστασίας από μία πιθανή αναζωπύρωση.
Πάντως το ECDC συνιστά στις χώρες της Ευρώπης να εστιάσουν την προσοχή τους στην άμεση αναγνώριση, διαχείριση, ανίχνευση επαφών και αναφορά νέων κρουσμάτων ευλογιάς των πιθήκων. Επίσης αναφέρει ότι οι χώρες πρέπει να επικαιροποιήσουν τους μηχανισμούς ανίχνευσης επαφών, τη διαγνωστική ικανότητα για τους συγκεκριμένους ιούς και να επανεξετάσουν τη διαθεσιμότητα εμβολίων κατά της ευλογιάς, αντιικών φαρμάκων και μέσων ατομικής προστασίας για τους επαγγελματίες υγείας.
Από τις 15 έως τις 23 Μαΐου, αναφέρθηκαν αρχικά 85 κρούσματα που εντοπίστηκαν στην ΕΕ σε οκτώ κράτη μέλη της ΕΕ (Βέλγιο, Γαλλία, Γερμανία, Ιταλία, Κάτω Χώρες, Πορτογαλία, Ισπανία, Σουηδία). Τα επί του παρόντος διαγνωσμένα κρούσματα ανθρώπινης ευλογιάς των πιθήκων αφορούν κυρίως άνδρες που κάνουν σεξ με άνδρες, γεγονός που υποδηλώνει ότι η μετάδοση μπορεί να λαμβάνει χώρα κατά τη διάρκεια των στενών σχέσεων. Η μετάδοση μπορεί να συμβεί μέσω στενής επαφής του βλεννογόνου ή του μη ακέραιου δέρματος με μολυσματικό υλικό από τις βλάβες ή μέσω μεγάλων αναπνευστικών σταγονιδίων κατά τη διάρκεια παρατεταμένης επαφής πρόσωπο με πρόσωπο.
«Τα περισσότερα από τα τρέχοντα κρούσματα έχουν παρουσιάσει ήπια συμπτώματα της νόσου και για τον ευρύτερο πληθυσμό, η πιθανότητα εξάπλωσης είναι πολύ χαμηλή», δήλωσε η Andrea Ammon, διευθύντρια του ECDC. «Ωστόσο, η πιθανότητα περαιτέρω εξάπλωσης του ιού μέσω στενής επαφής, για παράδειγμα κατά τη διάρκεια σεξουαλικών δραστηριοτήτων μεταξύ ατόμων με πολλαπλούς σεξουαλικούς συντρόφους, θεωρείται υψηλή».
Η Επίτροπος Υγείας
«Βρισκόμαστε σε στενή επαφή με τα κράτη μέλη από τις πρώτες αναφορές κρουσμάτων του ιού της ευλογιάς των πιθήκων στην ΕΕ και είμαστε έτοιμοι να υποστηρίξουμε και να συντονίσουμε ενεργά την απάντηση της ΕΕ με όλα τα μέσα που έχει στη διάθεση της η ΕΕ», αναφέρει η Επίτροπος Υγείας και Ασφάλειας Τροφίμων της ΕΕ, Στέλλα Κυριακίδου.
Παράλληλα, η κ. Κυριακίδου ανέφερε ότι «πρέπει όλοι να παραμείνουμε σε επαγρύπνηση, να διασφαλίσουμε ότι υπάρχει επαρκής διαγνωστική ικανότητα εντοπισμού των επαφών και ότι διαθέτουμε τα απαραίτητα εμβόλια, αντιιικά και ατομικό προστατευτικό εξοπλισμό για τους επαγγελματίες υγείας».
Η Task Force Έκτακτης Ανάγκης (ETF) του EMA συζητά πιθανές θεραπείες και εμβόλια που είναι διαθέσιμα και επίσης θα εξετάσει και θα συστήσει την ανάγκη για πρόσθετη κλινική έρευνα για την ευλογιά των πιθήκων.
Ο ΕΜΑ
Ο Eυρωπαϊκός Οργανισμός Φαρμάκων (EMA) βρίσκεται σε στενή επαφή με το Ευρωπαϊκό Κέντρο Πρόληψης και Ελέγχου Νόσων (ECDC), το οποίο παρακολουθεί την επιδημιολογική κατάσταση στην Ευρώπη όσον αφορά την ευλογιά των πιθήκων, καθώς και με την Ευρωπαϊκή Επιτροπή.
Ο Παγκόσμιος Οργανισμός Υγείας (ΠΟΥ) αναμένει να εντοπιστούν κι άλλα κρούσματα της ευλογιάς των πιθήκων, καθώς επεκτείνει την επιτήρηση σε χώρες όπου η νόσος αυτή δεν είναι ενδημική.
Η ευλογιά των πιθήκων, μολυσματική ασθένεια που συνήθως έχει ήπια συμπτώματα, είναι ενδημική σε τμήματα της δυτικής και της κεντρικής Αφρικής. Εξαπλώνεται μέσω στενής επαφής, κάτι που σημαίνει πως μπορεί να περιοριστεί σχετικά εύκολα, με απομόνωση και τήρηση κανόνων υγιεινής.