Συντονισμένες προμήθειες φυσικού αερίου για λογαριασμό των κρατών- μελών της ΕΕ για την ενίσχυση της ενεργειακής ασφάλειας και την μείωση της εξάρτησής της από τους ρωσικούς υδρογονάνθρακες ετοιμάζουν οι Βρυξέλλες.
Τι θα συζητήσουν οι ηγέτες των 27
Οι ηγέτες των 27 αναμένεται να δεσμευθούν κατά την σύνοδο κορυφής της Πέμπτης και της Παρασκευής ότι «θα εργασθούν από κοινού για κοινές προμήθειες φυσικού αερίου και υδρογόνου», σύμφωνα με το σχέδιο του κοινού ανακοινωθέντος.
Στην πράξη, η Κομισιόν δηλώνει «έτοιμη να συγκροτήσει ομάδα εργασίας κοινών προμηθειών σε επίπεδο Ευρωπαϊκής Ένωσης. Η συγκέντρωση των αιτήσεων θα διευκόλυνε τις επαφές με τους διεθνείς προμηθευτές» πριν από τον προσεχή χειμώνα και θα συνέβαλλε στην εξασφάλιση «ευνοϊκών τιμών» χάρις στο οικονομικό βάρος της Ευρωπαϊκής Ένωσης.
Υπό την καθοδήγηση μίας «διευθυντικής επιτροπής» που θα περιλαμβάνει εκπροσώπους των κρατών μελών, «μία διαπραγματευτική ομάδα που θα διευθύνεται από την Ευρωπαϊκή Επιτροπή θα έχει τις επαφές με τους προμηθευτές και θα προετοιμάζει το έδαφος για μελλοντικές ενεργειακές συμπράξεις πέραν του φυσικού αερίου», σύμφωνα με την Κομισιόν.
Οι Βρυξέλλες έχουν ήδη συνομιλίες με τους μεγαλύτερους παραγωγούς φυσικού αερίου (Νορβηγία, ΗΠΑ, Κατάρ, Αλγερία) και η πρόεδρος της Κομισιόν Ούρσουλα Φον Ντερ Λάιεν συναντήθηκε προχθές Δευτέρα με τους διευθυντές των μεγαλύτερων ευρωπαϊκών ενεργειακών ομίλων (E.ON, Shell, Vattenfall, Eni, TotalEnergies…) για την εξέταση μελλοντικών συνεργασιών.
Η Ευρωπαϊκή Επιτροπή θέλει επίσης να υποχρεώσει κάθε κράτος -μέλος να καλύψει τα στρατηγικά αποθέματά του σε φυσικό αέριο «τουλάχιστον στο 80%» μέχρι την 1η Νοεμβρίου, και στην συνέχεια στο 90% πριν από κάθε χειμώνα τα επόμενα χρόνια, ενώ ενδιάμεσα ποσοστά πλήρωσης στρατηγικών αποθεμάτων θα ισχύουν κατά το διάστημα Φεβρουαρίου-Οκτωβρίου.
Το κείμενο του σχεδίου του κοινού ανακοινωθέντος που αποκαλύφθηκε σήμερα, και θα πρέπει να εγκριθεί από τα κράτη και τους ευρωβουλευτές, είναι λιγότερο φιλόδοξο από προηγούμενη εκδοχή του που επέβαλλε κάλυψη κατά 90% των στρατηγικών αποθεμάτων ήδη από τον Νοέμβριο 2022. Το ποσοστό αυτό επαναλήφθηκε χθες από τον αντιπρόεδρο της Κομισιόν Μάρος Σέφκοβιτς.
Οι διαχειριστές των εγκαταστάσεων αποθήκευσης, που θα πιστοποιούνται από ανεξάρτητους οργανισμούς, «θα πρέπει να κοινοποιούν τα επίπεδα πλήρωσης στις εθνικές αρχές», οι οποίες «θα πρέπει να ενημερώνουν την Κομισιόν» σε μηνιαία βάση. «Μία μείωση κατά 100% των τελών μεταφοράς» θα ενθαρρύνει την πλήρωση των αποθεμάτων.
Η Ευρωπαϊκή Επιτροπή παρουσίασε επίσης διάφορες επιλογές για την άμβλυνση της εκτόξευσης των τιμών της ενέργειας για τους καταναλωτές, όπως η θέσπιση πλαφόν, αλλά δεν συναντούν την συναίνεση μεταξύ των κρατών μελών.
«Οι παγκόσμιες και ευρωπαϊκές αγορές ενέργειας περνούν ταραχώδεις στιγμές, ιδιαίτερα μετά τη ρωσική εισβολή στην Ουκρανία. Η Ευρώπη πρέπει να λάβει γρήγορα μέτρα για να διασφαλίσει τον ενεργειακό εφοδιασμό για τον επόμενο χειμώνα και να μετριάσει την πίεση των υψηλών λογαριασμών ενέργειας στους πολίτες και τις επιχειρήσεις. Οι σημερινές προτάσεις είναι ένα ακόμη βήμα προς τα εμπρός στην εντατική εργασία μας σε αυτό το μέτωπο», δήλωσε η Επίτροπος Ενέργειας Κάντρι Σίμσον.
Συγκεκριμένα, η Επιτροπή ανακοίνωσε ότι είναι έτοιμη να δημιουργήσει μια Task Force για κοινές αγορές φυσικού αερίου σε επίπεδο ΕΕ, κατά τρόπο εμπνευσμένο από την εμπειρία από την πανδημία COVID-19, όπου η δράση σε όλη την ΕΕ ήταν ζωτικής σημασίας για τη διασφάλιση επαρκών προμηθειών εμβολίων για όλους. «Συγκεντρώνοντας τη ζήτηση, η Task Force θα διευκολύνει και θα ενισχύσει τη διεθνή προσέγγιση της ΕΕ στους προμηθευτές για να συμβάλει στη διασφάλιση εισαγωγών σε καλές τιμές ενόψει του επόμενου χειμώνα», τονίζει η Επιτροπή. Η Task Force θα αποτελείται από εκπροσώπους των κρατών-μελών σε ένα διοικητικό συμβούλιο. Μια κοινή ομάδα διαπραγματεύσεων με επικεφαλής την Επιτροπή θα πραγματοποιεί συνομιλίες με προμηθευτές φυσικού αερίου και θα προετοιμάζει το έδαφος για μελλοντικές ενεργειακές συνεργασίες με βασικούς προμηθευτές, κοιτάζοντας πέρα από το LNG και το φυσικό αέριο. Η Επιτροπή ήδη συζητά με τις κύριες χώρες παραγωγής φυσικού αερίου (ΗΠΑ, Νορβηγία, Κατάρ, Αλγερία).
Επιπλέον, η Επιτροπή επιτάχυνε τις εργασίες της μετά τη Σύνοδο Κορυφής των Βερσαλλιών και καταθέτει σήμερα μια νομοθετική πρόταση που απαιτεί από τα κράτη μέλη να διασφαλίσουν ότι η υπόγεια αποθήκευση φυσικού αερίου θα πληρωθεί τουλάχιστον στο 80% της χωρητικότητας έως την 1η Νοεμβρίου 2022, αυξάνοντάς την στο 90% για τα επόμενα έτη. Προβλέπονται ενδιάμεσοι στόχοι πληρότητας από τον Φεβρουάριο έως τον Οκτώβριο. Οι φορείς εκμετάλλευσης χώρων αποθήκευσης θα πρέπει να αναφέρουν τα επίπεδα πλήρωσης στις εθνικές αρχές. Τα κράτη-μέλη θα πρέπει να παρακολουθούν τα επίπεδα πλήρωσης σε μηνιαία βάση και να υποβάλλουν έκθεση στην Επιτροπή.
Επίσης, προβλέπεται μια νέα υποχρεωτική πιστοποίηση όλων των διαχειριστών συστημάτων αποθήκευσης, για να αποφευχθούν πιθανοί κίνδυνοι που προκύπτουν από εξωτερική επιρροή σε υποδομές αποθήκευσης ζωτικής σημασίας, πράγμα που σημαίνει ότι οι μη πιστοποιημένοι φορείς εκμετάλλευσης θα πρέπει να εγκαταλείψουν την ιδιοκτησία ή τον έλεγχο των εγκαταστάσεων αποθήκευσης αερίου της ΕΕ. Επιπλέον, για να κλείσει μια εγκατάσταση αποθήκευσης φυσικού αερίου, θα πρέπει να έχει άδεια από την εθνική ρυθμιστική αρχή. Για να δώσει κίνητρα για την αναπλήρωση εγκαταστάσεων αποθήκευσης αερίου της ΕΕ, η Επιτροπή προτείνει έκπτωση 100% στα τιμολόγια μεταφοράς βάσει χωρητικότητας στα σημεία εισόδου και εξόδου των εγκαταστάσεων αποθήκευσης.
Όσον αφορά τα έκτακτα μέτρα για να μετριαστεί η αύξηση των τιμών της ηλεκτρικής ενέργειας, η Επιτροπή τονίζει ότι δεν υπάρχει ενιαία εύκολη απάντηση για την αντιμετώπιση των υψηλών τιμών ηλεκτρικής ενέργειας, δεδομένης της ποικιλομορφίας των καταστάσεων μεταξύ των κρατών μελών όσον αφορά το ενεργειακό τους μείγμα, τον σχεδιασμό της αγοράς και τα επίπεδα διασύνδεσης. Η Επιτροπή παρουσιάζει τα πλεονεκτήματα και τα μειονεκτήματα των διαφορετικών προσεγγίσεων για περαιτέρω εξέταση από τους ευρωπαίους ηγέτες και είναι έτοιμη να προωθήσει το έργο της ανάλογα με την περίπτωση. Η Επιτροπή τονίζει, επίσης, ότι είναι σημαντικό να αντιμετωπιστούν οι βαθύτερες αιτίες των σημερινών υψηλών τιμών ηλεκτρικής ενέργειας, με συλλογική ευρωπαϊκή δράση στην αγορά φυσικού αερίου.
Η Επιτροπή θα καταθέσει το λεπτομερές της σχέδιο «REPowerEU» και θα αξιολογήσει τις επιλογές για τη βελτιστοποίηση του σχεδιασμού της αγοράς ηλεκτρικής ενέργειας τον Μάιο. Θα προτείνει, επίσης, ένα σχέδιο εξοικονόμησης ενέργειας της ΕΕ. Οι σημερινές προτάσεις της Επιτροπής θα πρέπει να εγκριθούν από το Συμβούλιο της ΕΕ και το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο.