«Πόλεμο» με… φόντο την ενέργεια από τη Μόσχα φοβάται η Ε.Ε. Τα σενάρια εισβολής της Ρωσίας στην Ουκρανία και οι ανησυχίες για νέο ράλι στην τιµή του φυσικού αερίου.
Των ΕΥ. ΑΡΕΤΑΙΟΥ, Θ. ΤΣΙΤΣΑ
Έντονη είναι πλέον η ανησυχία στους κόλπους της Ε.Ε. λόγω της ιδιαίτερα αυξημένης εξάρτησης της Ευρώπης από το ρωσικό φυσικό αέριο, καθώς αιωρείται η δαμόκλειος σπάθη μιας πολεμικής σύγκρουσης ανάμεσα στη Ρωσία και την Ουκρανία, οδηγώντας τις Βρυξέλλες και τις άλλες σημαντικές ευρωπαϊκές πρωτεύουσες να αναζητούν άλλες διεξόδους, χωρίς ωστόσο να υπάρχουν και πολλές επιλογές.
Επίσημα χείλη της Κομισιόν, πολιτικοί και διπλωμάτες στις Βρυξέλλες, κάνουν ανοιχτά πλέον λόγο για μετατροπή του φυσικού αερίου σε όπλο εκ μέρους της Ρωσίας, δίνοντας έτσι το στίγμα της ψυχολογίας αλλά και των φόβων των Ευρωπαίων.
Η Ρωσία είναι η χώρα που παρέχει τις μεγαλύτερες ποσότητες φυσικού αερίου στην Ευρώπη και, μάλιστα, η εξάρτηση της Ε.Ε. έχει αυξηθεί τα τελευταία χρόνια, καθώς, ενώ το 2015 το 36% του φυσικού αερίου προερχόταν από τη Ρωσία, για το 2021 το ποσοστό αυτό ήταν στο 39%, έχοντας φτάσει μέχρι και το 41% το 2018.
Παρόλο που στην έδρα της Ε.Ε. εκτιμούν ότι ο κίνδυνος η Μόσχα να διακόψει ολοσχερώς την παροχή φυσικού αερίου είναι πολύ χαμηλός, κανείς δεν αποκλείει ένα τέτοιο ενδεχόμενο, καθώς η προοπτική νέων κυρώσεων εις βάρος της Ρωσίας θα πυροδοτούσε πιο εύκολα μια τέτοια εξέλιξη.
Η απειλή να αποκοπεί η Ρωσία από το διεθνές σύστημα πληρωμών Swift αλλά και κυρώσεις που θα έπλητταν τον αγωγό μεταφοράς φυσικού αερίου από τη Ρωσία προς τη Γερμανία (Nord Stream 2) θα ήταν η… τέλεια καταιγίδα, που ενδεχομένως θα οδηγούσε τη Μόσχα σε μια πλήρη στάση παροχής φυσικού αερίου.
Αυτό είναι, άλλωστε, και ένα από τα τραγικά διλήμματα της Δύσης και κυρίως της Ευρώπης, ανάμεσα σε μια ουσιαστική στήριξη στην Ουκρανία μέσω σκληρών κυρώσεων εις βάρος της Μόσχας από τη μια πλευρά και σε ανούσιες αντιδράσεις από την άλλη, σε περίπτωση που οι διπλωματικές προσπάθειες να διευθετηθεί η κρίση ανάμεσα στη Ρωσία και την Ουκρανία αποτύχουν και τον λόγο πάρουν τα όπλα.
Το δίλημμα αυτό στοιχειώνει ήδη την έδρα της Ευρωπαϊκής Ενωσης, αλλά και άλλες ευρωπαϊκές πρωτεύουσες, καθώς αναδεικνύει για άλλη μία φορά τα αληθινά όρια των φιλοδοξιών της Ε.Ε. να διαδραματίσει έναν ουσιαστικό ρόλο στη διεθνή σκηνή.
Η μεγάλη εξάρτηση των Ευρωπαίων από το ρωσικό φυσικό αέριο αναδεικνύεται πάλι ως μία από τις σημαντικές προκλήσεις της Ε.Ε. να αποκτήσει μια ουσιαστική εξωτερική πολιτική.
Δύσκολη απόφαση
Στις Βρυξέλλες εκτιμούν ότι μια πλήρης διακοπή παροχής φυσικού αερίου από τη Ρωσία στην Ευρώπη θα ήταν ιδιαίτερα δύσκολη απόφαση και για τη Μόσχα, καθώς κάτι τέτοιο θα είχε πολύ σκληρές οικονομικές επιπτώσεις και για τη Ρωσία.
Σύμφωνα με εκτιμήσεις που δημοσίευσε πριν από περίπου μία εβδομάδα η δεξαμενή σκέψης Bruegel στις Βρυξέλλες, αν η Ρωσία διακόψει την παροχή φυσικού αερίου μέσα στον Φεβρουάριο, τα αποθέματα φυσικού αερίου που διαθέτει θα πέσουν σε ιστορικά χαμηλά ήδη από τον Απρίλιο.
Κάτι τέτοιο θα αναγκάσει, σε πρώτη φάση, τις ευρωπαϊκές χώρες να επιστρέψουν σε πολύ μεγαλύτερη κατανάλωση πετρελαίου και άνθρακα, με ό,τι αυτό συνεπάγεται τόσο για την αύξηση των τιμών ενέργειας όσο και για την Πράσινη Συμφωνία, η οποία αποτελεί σήμερα τον ακρογωνιαίο λίθο για την ενεργειακή πολιτική της Ένωσης.
Ένα τέτοιο ενδεχόμενο θα μπορούσε να προκαλέσει και μεγάλες εντάσεις στους κόλπους της Ε.Ε., ανάμεσα σε χώρες που έχουν μεγαλύτερα αποθέματα φυσικού αερίου και σε αυτές που έχουν μικρότερα.
Η Ελλάδα, καθώς δεν έχει χώρο αποθήκευσης φυσικού αερίου, θα βρισκόταν σε ιδιαίτερα δεινή θέση.
Η ζήτηση
Πάντως, το πρόβλημα δεν είναι μόνο ο κίνδυνος πλήρους διακοπής παροχής φυσικού αερίου. Όπως εκτιμούν στις Βρυξέλλες, ήδη από τα μέσα του 2021, η Ρωσία δεν ανταποκρίνεται στην αυξανόμενη ζήτηση της Ευρώπης, περιορίζοντας την παροχή στο ελάχιστο των νομικών υποχρεώσεών της, κάτι που θεωρείται ως ένδειξη των προθέσεων της Μόσχας, αλλά και ως μετατροπή του φυσικού αερίου σε όπλο.
Σύμφωνα με όσους εκτιμούν ότι η κρίση ανάμεσα στη Ρωσία και την Ουκρανία δεν θα «ξεφύγει» από τη διπλωματική αρένα, το πιθανότερο είναι ότι η Ρωσία θα συνεχίσει την πολιτική ελάχιστης παροχής φυσικού αερίου, κάτι που διατηρεί την πίεση εις βάρος της Ε.Ε.
Εκτός από τη Ρωσία, η Ε.Ε. εισάγει φυσικό αέριο από τη Νορβηγία, το Αζερμπαϊτζάν, τη Λιβύη και την Αλγερία, αλλά οι εισαγωγές αυτές δεν μπορούν να αυξηθούν σε τόσο μεγάλο βαθμό ώστε να αντικαταστήσουν το ρωσικό φυσικό αέριο.
Η Ε.Ε. προσπαθεί να βρει εναλλακτικές, η Κομισιόν βρίσκεται σε συζητήσεις με το Κατάρ για εισαγωγή υγροποιημένου φυσικού αερίου, ενώ ήδη έχει αυξηθεί σε ιστορικά υψηλά η εισαγωγή υγροποιημένου φυσικού αερίου από τις ΗΠΑ.
Διαβάστε εδώ κι εδώ ολόκληρο το δημοσίευμα της Realnews
στο 