Σε μία διήμερη συνεδρίαση η Ολομέλεια της Διάσκεψης για το Μέλλον της Ευρώπης συζητεί τα πρώτα προσχέδια των τελικών προτάσεών της για την αντιμετώπιση των προκλήσεων που καλείται να αντιμετωπίσει η ΕΕ σήμερα και στο μέλλον.
Η συζήτηση θα επικεντρωθεί (για πρώτη φορά) σε προσχέδια των προκαταρκτικών προτάσεων των εννέα Ομάδων Εργασίας που έχουν συγκροτηθεί ανά θεματική από μέλη της Ολομέλειας. Τα προσχέδια αυτά θα είναι ομαδοποιημένα και θα βασίζονται στις συστάσεις που διατυπώθηκαν από τις Ομάδες Ευρωπαίων Πολιτών και τις αντίστοιχε εθνικές Ομάδες Πολιτών, στις ιδέες που συγκεντρώθηκαν μέσω της πολύγλωσσης ψηφιακής πλατφόρμας της Διάσκεψης, καθώς και στις ανταλλαγές απόψεων που πραγματοποιήθηκαν κατά τις προηγούμενες συνεδριάσεις της Ολομέλειας και των Ομάδων Εργασίας της Διάσκεψης.
Σύμφωνα με τη διαδικασία που έχει αποφασιστεί, η Ολομέλεια της Διάσκεψης, βάσει συναίνεσης, θα υποβάλει τις προτάσεις της στην Εκτελεστική Επιτροπή, η οποία και «θα συντάξει με πλήρη διαφάνεια και σε συνεργασία με την Ολομέλεια την έκθεσή της». Τα τρία θεσμικά όργανα της ΕΕ, το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο, η Ευρωπαϊκή Επιτροπή και το Συμβούλιο (της ΕΕ) έχουν δεσμευτεί να εξετάσουν «χωρίς χρονοτριβή τον τρόπο με τον οποίο θα δοθεί αποτελεσματική συνέχεια στην τελική έκθεση, το καθένα εντός του πεδίου αρμοδιοτήτων του και σύμφωνα με τις Συνθήκες (της ΕΕ)». Η ολοκλήρωση των εργασιών της Ολομέλειας της Διάσκεψης αναμένεται τον ερχόμενο Μάιο και η 9η Μαΐου, η Ημέρα της Ευρώπης, είναι η επικρατέστερη ημέρα παρουσίασης της τελικής έκθεσης της Ολομέλειας.
Οι 178 συστάσεις των Ομάδων των Ευρωπαίων Πολιτών
Εξ αρχής, είχαν συσταθεί τέσσερις Ομάδες Ευρωπαίων Πολιτών συγκροτούμενες από 200 πολίτες ή κάθε μία, έπειτα από τυχαία επιλογή από όλα τα κράτη μέλη, διαφορετικών ηλικιών, με ιδιαιτέρως αυξημένη τη συμμετοχή νέων. Κάθε Ομάδα ήταν αρμόδια να καταλήξει σε συστάσεις σε συγκεκριμένες θεματικές και οι συνεδριάσεις τους πραγματοποιήθηκαν εξ αποστάσεως, αλλά και με φυσική παρουσία σε διαφορετικές πόλεις της Ευρώπης.
«Ευρωπαϊκή δημοκρατία/δικαιώματα/κράτος δικαίου και ασφάλεια»
Η πρώτη Ομάδα Ευρωπαίων Πολιτών που κατέληξε στις συστάσεις της ήταν αρμόδια για τον τρόπο μεταρρύθμισης της ΕΕ, την προστασία της δημοκρατίας, την ενίσχυση της συμμετοχής των πολιτών στην ΕΕ και την αντιμετώπιση των διακρίσεων. Η Ομάδα οριστικοποίησε τις 39 συστάσεις της σε συνάντηση που πραγματοποιήθηκε στο Ευρωπαϊκό Πανεπιστημιακό Ινστιτούτο της Φλωρεντίας, στην Ιταλία, στις 10-12 Δεκεμβρίου του 2021.
Ένα από τα θέματα, που συζητήθηκε εκτενώς αφορούσε το πώς θα διασφαλιστεί ότι όλοι οι Ευρωπαίοι πολίτες αισθάνονται μέρος του «ευρωπαϊκού εγχειρήματος». Συγκεκριμένα, η Ομάδα προτείνει την ενίσχυση της συμμετοχής των πολιτών στη διαδικασία λήψης αποφάσεων της ΕΕ, για παράδειγμα, μέσω «Συνελεύσεων πολιτών», που θα συσταθούν και θα λειτουργούν παράλληλα με τους υφιστάμενους φορείς της ΕΕ.
Στις συστάσεις της, η Ομάδα επικεντρώνει στην ανάγκη υπεράσπισης των ευρωπαϊκών αξιών και συστήνει την αλλαγή του «μηχανισμού προϋποθέσεων» του προϋπολογισμού της ΕΕ. Σήμερα, τα κράτη μέλη υπόκεινται σε κυρώσεις, εάν οι από μέρους τους παραβιάσεις του κράτους δικαίου επηρεάζουν τον προϋπολογισμό της ΕΕ. Οι Ευρωπαίοι πολίτες που συμμετέχουν στην Ομάδα, συστήνουν να επιβάλλονται κυρώσεις για όλες τις παραβιάσεις του κράτους δικαίου.
Οι συστάσεις της Ομάδας, μεταξύ άλλων, αφορούν και τον τρόπο αντιμετώπισης των διακρίσεων στην ΕΕ, την ισότητα των φύλων, αλλά και την ισορροπία μεταξύ επαγγελματικής και προσωπικής ζωής. Για παράδειγμα, μία από τις συστάσεις κατά των διακρίσεων, προβλέπει τον καθορισμό ποσοστώσεων για ευάλωτες ομάδες στο χώρο εργασίας και μόνο «οι εταιρείες που πληρούν και εφαρμόζουν αυτές τις ποσοστώσεις να έχουν πρόσβαση σε επιδοτήσεις ή φορολογικές ελαφρύνσεις».
«Κλιματική αλλαγή, περιβάλλον και υγεία»
Η Ομάδα Ευρωπαίων Πολιτών για την «κλιματική αλλαγή, το περιβάλλον και την υγεία» οριστικοποίησε τις 51 συστάσεις της στην τελευταία συνεδρίασή της, που πραγματοποιήθηκε στο Κολλέγιο της Ευρώπης στο Νατολίν, και στο Δήμο Βαρσοβίας, στην Πολωνία, στις 7-9 Ιανουαρίου του 2022 (Οι συστάσεις ήταν συνολικά 64, αλλά 13 εξ αυτών δεν κατάφεραν να συγκεντρώσουν το απαιτούμενο ποσοστό των ψήφων των μελών της Ομάδας -δηλαδή, το 70%).
Οι συστάσεις κινούνται γύρω από πέντε θεματικές: «καλύτερος τρόπος ζωής», «προστασία του περιβάλλοντος και της υγείας», «αναπροσανατολισμός της οικονομίας», «αναπροσανατολισμός της άκρατης παραγωγής και της υπερκατανάλωσης» και «φροντίδα για όλους».
Η Ομάδα προτείνει την παροχή ευρωπαϊκής χρηματοδότησης για την ενίσχυση της οργανικής και κάθετης γεωργίας, δηλαδή της μεθόδου καλλιέργειας σε κάθετες επιφάνειες και καλούν την ΕΕ να θεσπίσει ελάχιστα πρότυπα για την ποιότητα του φαγητού, που διατίθεται στα σχολικά κυλικεία και να εντάξει την «παραγωγή τροφίμων» στη δημόσια εκπαίδευση.
Προτείνεται, επίσης, η θέσπιση οδηγίας για την αστική ανάπτυξη με στόχο να γίνουν οι πόλεις πιο «πράσινες» και ζητείται, επίσης, μεγαλύτερη στήριξη των ποδηλατών και η χορήγηση περισσότερων επενδύσεων για τη δημιουργία νέων ποδηλατοδρόμων.
Επιπλέον η συγκεκριμένη Ομάδα των Ευρωπαίων Πολιτών ζητά τη δημιουργία ενός ενιαίου συστήματος ετικετών το οποίο θα εξηγεί το οικολογικό αποτύπωμα των προϊόντων που αγοράζονται εντός της ΕΕ και θα αναγράφει τη χρήση ορμονικών ουσιών σε προϊόντα διατροφής.
Συστήνεται η δημιουργία ενός ευρωπαϊκού διατροφικού πίνακα (καταλόγου) για τα υγιεινά τρόφιμα και υψηλότερη φορολόγηση των ανθυγιεινών τροφίμων, ώστε να αποθαρρύνεται η κατανάλωσή τους, όπως επίσης και «η δραστική μείωση της χρήσης χημικών λιπασμάτων και φυτοφαρμάκων».
Επιπλέον, όπως αναφέρεται στο κείμενο των συστάσεων, «η προστασία της βιοποικιλότητας θα επιτευχθεί μόνο μέσω της αύξησης των προστατευόμενων περιοχών και της μαζικής αναδάσωσης», ενώ, στο ίδιο πλαίσιο, θα πρέπει να υπάρξει και «σταδιακή μείωση της εντατικής εκτροφής ζώων».
Όσον αφορά τον επαναπροσδιορισμός της οικονομίας και της κατανάλωσης, αλλά και της άκρατης παραγωγής και της υπερκατανάλωσης, η Ομάδα προτείνει την επιμήκυνση του χρόνου ζωής των προϊόντων μέσω της επέκτασης της εγγύησης, που αυτά φέρουν, και της θέσπισης ανώτατης τιμής για τα ανταλλακτικά.
«Η ΕΕ θα πρέπει να θεσπίσει αυστηρότερα περιβαλλοντικά πρότυπα, τα οποία θα πρέπει να ισχύουν και στα εισαγόμενα προϊόντα και να θέσει περιορισμούς στη διαφήμιση προϊόντων που βλάπτουν το περιβάλλον», όπως αναφέρουν.
Η Ομάδα καλεί την ΕΕ να καταστήσει υποχρεωτικά τα φίλτρα διοξειδίου του άνθρακα, ιδίως για τις μονάδες παραγωγής άνθρακα και ζητά την επιβολή προστίμων στους ρυπαντές και τη μείωση της ποσότητας εισαγόμενων προϊόντων, που δεν πληρούν τα ευρωπαϊκά πρότυπα για το οικολογικό αποτύπωμα.
Επιπλέον, «η ΕΕ θα πρέπει να στηρίξει τα κράτη μέλη στις προσπάθειες βελτίωσης της συνδεσιμότητας αγροτικών περιοχών, παρέχοντας κίνητρα για φθηνές δημόσιες συγκοινωνίες», «να προωθήσει την αγορά ηλεκτρικών οχημάτων» και «να επενδύσει στην ανάπτυξη μη ρυπογόνων τεχνολογιών».
Τα μέλη της Ομάδας προτρέπουν την ΕΕ να μεταρρυθμίσει τις Συνθήκες της ΕΕ, ώστε «η Ένωση να μπορεί να αναλαμβάνει περισσότερες δράσεις σε θέματα υγείας». Επιπλέον, όπως αναφέρουν, «οι παροχές υγείας πρέπει να είναι ίσης ποιότητας και δίκαιου κόστους σε ολόκληρη την Ευρώπη», ενώ «η θέσπιση ενός νέου ευρωπαϊκού οργανισμού δημοσίων συμβάσεων θα μπορεί να διαπραγματεύεται καλύτερες τιμές φαρμάκων για όλα τα κράτη μέλη».
Τέλος, σύμφωνα με τις συστάσεις της Ομάδας, «τα προϊόντα γυναικείας υγιεινής πρέπει να σταματήσουν να φορολογούνται ως είδη πολυτελείας» και «τα κράτη μέλη οφείλουν να συμπεριλάβουν τα ζητήματα ψυχικής υγείας και σεξουαλικής διαπαιδαγώγησης στα σχολικά προγράμματα σπουδών».
«Η ΕΕ στον κόσμο/μετανάστευση»
Η Ομάδα Ευρωπαίων Πολιτών που είναι αρμόδια για τη θεματική «η ΕΕ στον κόσμο/μετανάστευση», κατέληξε στις 40 συστάσεις της κατά την τρίτη και τελευταία συνεδρίασή της, που πραγματοποιήθηκε στις 11-13 Φεβρουαρίου, στο Μάαστριχτ της Ολλανδίας
Οι συστάσεις επικεντρώνονται σε πέντε τομείς: «Αυτοδυναμία και σταθερότητα», «η ΕΕ ως διεθνής εταίρος», «μια ισχυρή ΕΕ σε έναν ειρηνικό κόσμο», «η μετανάστευση από μια ανθρώπινη σκοπιά» και «υπευθυνότητα και αλληλεγγύη σε όλη την ΕΕ».
Οι Ευρωπαίοι πολίτες της Ομάδας αντάλλαξαν απόψεις για όλες τις πτυχές της μετανάστευσης και πρότειναν μέτρα «για την καλύτερη και πιο ανθρωπιστική διαχείριση των μεταναστευτικών ρευμάτων προς την ΕΕ» και την αποτελεσματικότερη ένταξη των προσφύγων» και «για την καλύτερη κατανομή των ευθυνών μεταξύ όλων των χωρών της ΕΕ».
Στις συστάσεις τους, τονίζουν ότι η μετανάστευση «δεν αποτελεί αναγκαστικά πρόβλημα» και προτείνουν να δίνεται στους αιτούντες άσυλο «η δυνατότητα πρόσβασης στην αγορά εργασίας όταν έχουν τα αντίστοιχα προσόντα» και «να βελτιωθούν οι συνθήκες εργασίας για τους εργαζόμενους που μεταναστεύουν εντός της ΕΕ».
Επιπλέον, συστήνεται η λήψη μέτρων «για την ενίσχυση και την αύξηση της διαφάνειας του Ευρωπαϊκού Οργανισμού Συνοριοφυλακής και Ακτοφυλακής «Frontex», ώστε «να αντιμετωπιστούν οι ανισότητες που υπάρχουν κατά μήκος των εξωτερικών συνόρων της ΕΕ».
Όπως χαρακτηριστικά είπε ο Πίτερ από την Ουγγαρία στην τελευταία συνεδρίαση της Ομάδας, «οι χώρες του βορρά, που δεν έχουν πολλά εξωτερικά σύνορα, πρέπει να συνεισφέρουν περισσότερο στη δράση κεντρικών οργανισμών, όπως η Frontex, ώστε να βοηθήσουν τις χώρες του νότου, που αντιμετωπίζουν περισσότερη (μεταναστευτική) πίεση».
Η ΕΕ στον κόσμο
Η εξάρτηση της ΕΕ από εισαγωγές βασικών αγαθών, όπως είναι τα φάρμακα, οι ημιαγωγοί, η ενέργεια και τα τρόφιμα, αναδείχθηκε ως σημαντική πηγή ανησυχίας. Η Ομάδα Πολιτών συνιστά «μεγαλύτερη υποστήριξη της τοπικής παραγωγής και αύξηση της παραγωγής Ανανεώσιμων Πηγών Ενέργειας, προκειμένου να μειωθεί η εξάρτηση όσο το δυνατόν περισσότερο».
Προτείνει, επίσης, τη λήψη αποφάσεων, που σχετίζονται με εξωτερικές υποθέσεις (της ΕΕ), με ειδική πλειοψηφία (αντί για ομοφωνία, που ισχύει σήμερα), ώστε «να επιταχυνθεί ο χρόνος ανταπόκρισης σε στιγμές κρίσης και να εδραιωθεί η παρουσία της ΕΕ στον κόσμο μέσω ενός ενιαίου μετώπου».
Επιπλέον, τα μέλη της Ομάδας καλούν την ΕΕ «να επιβάλλει περιορισμούς στις εισαγωγές από χώρες που δεν συμμορφώνονται με ηθικούς και περιβαλλοντικούς κανόνες και δεν σέβονται τα ανθρώπινα δικαιώματα και τη δημοκρατία (κράτος δικαίου)».
«Δεν συμφωνήσαμε σε όλα, αλλά μπορέσαμε να συναντηθούμε στα μισά του δρόμου και αυτό είναι υπέροχο», είχε δηλώσει η Έβα από την Πολωνία.
«Ισχυρότερη οικονομία, κοινωνική δικαιοσύνη και απασχόληση, Εκπαίδευση, πολιτισμός, νεολαία και αθλητισμός, Ψηφιακός μετασχηματισμός»
Η Ομάδα Ευρωπαίων Πολιτών αρμόδια για τη θεματική «Ισχυρότερη οικονομία, κοινωνική δικαιοσύνη και απασχόληση, Εκπαίδευση, πολιτισμός, νεολαία και αθλητισμός, Ψηφιακός μετασχηματισμός» ήταν η τελευταία Ομάδα, η οποία κατέληξε στις 48 συστάσεις της κατά τη συνεδρίαση που πραγματοποιήθηκε στις 25 27 Φεβρουαρίου στο Δουβλίνο της Ιρλανδίας.
Οι συστάσεις τους κινούνται γύρω από πέντε θεματικές: «Εργασία στην Ευρώπη», «η οικονομία στο μέλλον», «μια δίκαιη κοινωνία», «η εκπαίδευση στην Ευρώπη» και «μια ηθική και ασφαλής ψηφιακή μετάβαση». Κατά την έναρξη των εργασιών, οι πολίτες της Ομάδας συζήτησαν για την εισβολή της Ρωσίας στην Ουκρανία και την επιστροφή του πολέμου στην ήπειρο και είχαν φωτογραφηθεί με την ουκρανική σημαία ως ένδειξη αλληλεγγύης και συμπαράστασης.
Συγκεκριμένα, τώρα, για τις συστάσεις τους, όσον αφορά τη θεματική βιώσιμη οικονομία και ποιοτικές θέσεις εργασίας, οι πολίτες υπογραμμίζουν την ανάγκη η ΕΕ να καταργήσει τη χρήση πλαστικού και να αυξήσει περαιτέρω τη χρήση ανανεώσιμων πηγών ενέργειας καθώς και να επιβραβεύει τις επιχειρήσεις που μειώνουν τα περιβαλλοντικά κόστη παραγωγής, ενώ ζητούν και την υιοθέτηση ενός κοινού συστήματος σήμανσης των τροφίμων και την εναρμόνιση των φορολογικών συστημάτων σε όλα τα κράτη μέλη.
Επιπλέον, καλούν την ΕΕ να θεσπίσει έναν ενιαίο κατώτατο μισθό, ώστε να διασφαλίζονται ποιοτικές θέσεις εργασίας σε όλα τα κράτη μέλη και δήλωσαν ότι πρέπει να δοθούν κίνητρα στις εταιρείες, ώστε να διατηρήσουν τις θέσεις εργασίας στην ΕΕ, ειδικά εκείνες που επιτρέπουν την εξ αποστάσεως εργασία, και να μην τις μεταφέρουν σε χώρες με χαμηλό κόστος.
Στις συστάσεις τους, τονίζουν ότι «η ψηφιακή εκπαίδευση και οι δεξιότητες, όπως ο διάλογος και η κριτική σκέψη, θα πρέπει να διδάσκονται στα σχολεία καθώς αποτελούν σημαντικά εργαλεία για την αγορά εργασίας». Ακόμα, προτείνουν τη διασφάλιση κοινωνικής και υγειονομικής φροντίδας για τους ηλικιωμένους και την απονομή κατώτατων συντάξεων, το ύψος των οποίων θα βρίσκεται πάνω από το όριο της φτώχειας.
Ανάμεσα στα υπόλοιπα αιτήματα της συγκεκριμένης Ομάδας συγκαταλέγεται η διασφάλιση της πρόσβασης σε αξιοπρεπείς εργατικές κατοικίες, η εξασφάλιση ίσων οικογενειακών δικαιωμάτων και η θέσπιση κανόνων για την ευθανασία.
Η Ομάδα υπογραμμίζει ότι η εκμάθηση ξένων γλωσσών πρέπει να ξεκινά από το νηπιαγωγείο για την καλύτερη εξοικείωση των παιδιών με άλλες χώρες και πολιτισμούς και ζητούν τα αγγλικά να αποτελούν βασικό μάθημα στα σχολεία.
«Τα παιδιά πρέπει να ευαισθητοποιούνται σχετικά με τους κινδύνους που ενέχουν η ψηφιοποίηση και το ίντερνετ ήδη από το δημοτικό, και η ΕΕ οφείλει να αναπτύξει μια πλατφόρμα με εκπαιδευτικό υλικό για την κλιματική αλλαγή και τα περιβαλλοντικά ζητήματα», αναφέρεται, μεταξύ άλλων, στις συστάσεις της συγκεκριμένης Ομάδας.
Επιπλέον, «η ΕΕ πρέπει να ενισχύσει τη μάχη ενάντια στο κυβερνοέγκλημα και το παράνομο περιεχόμενο, να επενδύσει σε ποιοτικές ψηφιακές υποδομές και να βελτιώσει την εκπαίδευση γύρω από θέματα παραπληροφόρησης και ψευδών ειδήσεων».
Οι συμμετέχοντες Ευρωπαίοι Πολίτες της Ομάδας αυτής, ζητούν «την καλύτερη εφαρμογή των κανόνων σχετικά με την προστασία των προσωπικών δεδομένων» και προτείνουν τη λήψη περαιτέρω μέτρων για την καταπολέμηση της παραπληροφόρησης, συμπεριλαμβανομένων κανόνων που «αναγκάζουν τις εταιρείες μέσων κοινωνικής δικτύωσης να δημιουργούν αλγόριθμους για την αξιολόγηση της αξιοπιστίας του περιεχομένου τους, καθώς και τη δημιουργία μιας ανεξάρτητης πλατφόρμας που να αξιολογεί τις πληροφορίες που προέρχονται από παραδοσιακά μέσα» όπως αναφέρεται στις συστάσεις.