Ρεπορτάζ Αργυρώ Μαυρούλη
Τις βάσεις για την αναμόρφωση του δεύτερου βασικού πυλώνα ασφάλισης, δηλαδή των Ταμείων Επαγγελματικών Ασφάλισης, θέτει η ηγεσία του υπουργείου Εργασίας με τρεις υπουργικές αποφάσεις. Αυτή τη στιγμή στη χώρα υπάρχουν 13 ΤΕΑ με περιουσία περίπου 1 δισ. ευρώ.
Σε υπουργική απόφαση τεσσάρων κεφαλαίων και 26 άρθρων η ηγεσία του υπουργείου Εργασία ορίζει τον τρόπο διοίκησης, λειτουργίας, αλλά και επένδυσης κεφαλαίων των ΤΕΑ με αυξημένη την εποπτεία της Επιτροπής Κεφαλαιαγοράς με στόχο την διασφάλιση των αποθεματικών των ταμείων, αλλά και την εξασφάλιση εκ νέου της εμπιστοσύνης των ασφαλισμένων που βλέπουν πλέον ότι ο πρώτος πυλώνας της κοινωνικής ασφάλισης δεν αρκεί για την κάλυψη των μελλοντικών τους αναγκών. Σύμφωνα με την υπουργική απόφαση στο ΔΣ των επαγγελματικών ταμείων δεν θα συμμετέχουν συνδικαλιστές, αλλά εξειδικευμένα στελέχη με ανάλογη εκπαίδευση, ενώ ειδική μέριμνα θα λαμβάνεται για τυχόν παράπονα που θα έχουν οι ασφαλισμένοι για τον τρόπο λειτουργίας του ταμείου.
Σημειώνεται ότι τουλάχιστον 11 επαγγελματικοί κλάδοι αναμένεται να αποφασίσουν την μετατροπή ή όχι του επικουρικού τους ταμείου σε επαγγελματικό εντός του 2015.
Μάλιστα το ΤΕΑ θα διαχειρίζεται με τέτοιο τρόπο την ρευστότητα του, ώστε να εξασφαλίζεται ότι θα είναι σε θέση να εκπληρώνει τις υποχρεώσεις του προς τους ασφαλισμένους ανά πάσα στιγμή. Σε αυτή την κατεύθυνση θα προχωράει και σε ελέγχους με προσομοίωση ακραίων καταστάσεων (stress test).
Παράλληλα, καθορίζεται ο τρόπος επιλογής εξωτερικών διαχειριστών, ορκωτών λογιστών, επενδυτικών συμβούλων και αναλογιστών. Καθώς πρόκειται για Νομικά Πρόσωπα Ιδιωτικού Δικαίου, που διαχειρίζονται κεφάλαια συνταξιοδοτικών και λοιπών παροχών, μεγάλο βάρος της ευθύνης πέφτει στην επιλογή της διοίκησης του ταμείου.
Τα διοικητικά συμβούλια των εννέα ΤΕΑ που ήδη έχουν λάβει άδεια λειτουργίας και των τεσσάρων πρώην επικουρικών που έχουν μετατραπεί σε Ταμεία Υποχρεωτικής Επαγγελματικής Ασφάλισης, οφείλουν να συμμορφωθούν με το νέο πλαίσιο που ορίζουν οι υπουργικές αποφάσεις εντός τριών μηνών.
Σύμφωνα με την απόφαση, τα ΤΕΑ οφείλουν να διαθέτουν αποτελεσματικό σύστημα διοίκησης, με καθορισμένη δομή και αρμοδιότητες, τα μέλη τους πρέπει να πληρούν συγκεκριμένες προϋποθέσεις και να διαθέτουν συγκεκριμένες γνώσεις ανά θέση, ενώ ορίζονται κριτήρια για όλους τους εσωτερικούς ή τους εξωτερικούς υπεύθυνους, ορκωτούς λογιστές, αναλογιστές, επενδυτικούς συμβούλους, λογιστές, μηχανογράφους και λοιπές ειδικότητες.
Ειδικά για την επενδυτική επιτροπή, απαιτείται έγκριση από την Επιτροπή Κεφαλαιαγοράς, ενώ αναγκαία κρίνεται και η επιλογή θεματοφύλακα. Εφόσον ταμείο επιλέξει να αναθέσει σε τρίτους σημαντικές δραστηριότητες που αφορούν στη διαχείριση και την λογιστική αποτύπωση των επενδύσεων του θα πρέπει να ενημερώνει άμεσα την Επιτροπή Κεφαλαιαγοράς. Μάλιστα το ΤΕΑ θα οφείλει να επανεξετάζει την επενδυτική στρατηγική του σε ετήσια βάση και πάντα με στόχο το βέλτιστο δυνατό αποτέλεσμα για το υπό διαχείριση χαρτοφυλάκιο του.
Στην απόφαση, ιδιαίτερη σημασία δίνεται στη θέσπιση κανόνων για τη διαχείριση κινδύνων, ενώ με βάση τι ισχύει στην υπόλοιπη Ευρώπη (βέλτιστες πρακτικές), η υπουργική απόφαση καθορίζει τους κυριότερους κινδύνους στους οποίους εκτίθενται τα ΤΕΑ με ευθύνη των διοικήσεών τους και καθορίζονται οι στρατηγικές, οι διαδικασίες αναφοράς και οι απαραίτητες κινήσεις περιορισμού τους.
Το ΤΕΑ θα θεσπίζει και εφαρμόζει διαδικασίες λογιστικής αποτύπωσης, ώστε να είναι σε θέση, όταν ζητηθεί από τις αρμόδιες εποπτικές αρχές, να υποβάλλει εγκαίρως σε αυτές οικονομικές καταστάσεις που να αποτυπώνουν την πραγματική και ακριβή εικόνα της χρηματοοικονομικής του κατάστασης και πληρούν όλα τα ισχύοντα λογιστικά πρότυπα και κανόνες.
Παράλληλα, θα συντάσσει κανονισμό επενδύσεων και καθορίζει λεπτομερείς διαδικασίες λήψης και εκτέλεσης των επενδυτικών αποφάσεων, οι οποίες αφορούν, μεταξύ άλλων, τις αρμοδιότητες της Επενδυτικής Επιτροπής, τα μέγιστα επιτρεπτά ποσοτικά όρια επένδυσης ανά Διαχειριστή και τον ορισμό των προσώπων που ευθύνονται για την τήρηση των επενδυτικών αποφάσεων, την παρακολούθηση των επενδύσεων και την αξιολόγηση της πολιτικής διαχείρισης.
Την ίδια στιγμή, το Τ.Ε.Α. τηρεί τα λογιστικά αρχεία των επενδύσεών του με τρόπο που να καθιστά δυνατή την άμεση επισκόπηση ανά πάσα στιγμή, όλων των επιμέρους στοιχείων ενεργητικού και παθητικού, καθώς και των αποτελεσμάτων των επενδύσεων. Αξίζει επίσης να σημειωθεί ότι τηρεί μόνιμη λειτουργία διαχείρισης κινδύνων.
Το Τ.Ε.Α. θα υποβάλλει στην Επιτροπή Κεφαλαιαγοράς, εντός 10 εργασίμων ημερών από τη λήξη κάθε ημερολογιακού τριμήνου, εκθέσεις οι οποίες περιέχουν πληροφορίες που αντικατοπτρίζουν την πραγματική και ακριβή εικόνα των κατηγοριών των παράγωγων χρηματοπιστωτικών μέσων που χρησιμοποιούνται, των υποκείμενων κινδύνων, των ποσοτικών ορίων και των μεθόδων που έχει επιλέξει για την εκτίμηση των κινδύνων που συνδέονται με τις συναλλαγές σε παράγωγα χρηματοπιστωτικά μέσα.
Στη δεύτερη υπουργική απόφαση, η οποία αποτελείται από οκτώ άρθρα επισημαίνεται ότι θα πρέπει να γίνεται αποτίμηση της κινητής και ακίνητης περιουσία των ταμείων. Μάλιστα για τα υφιστάμενα ταμεία θα πρέπει εντός ενός μηνός από τη δημοσίευσή της να ενημερωθεί το υπουργείο Εργασίας, η Επιτροπή Κεφαλαιαγοράς και η Εθνική Αναλογιστική Αρχή.
Στην τρίτη εγκύκλιο, επτά άρθρων, επισημαίνεται ότι θα γίνονται έκτακτοι και τακτικοί έλεγχοι για την διαπίστωση της ορθής εφαρμογής του θεσμικού πλαισίου, της τήρησης των επενδυτικών κανόνων κ.α., καθώς τον πιθανό καταλογισμό ευθυνών σε βάρος των υπαιτίων.