«Η συζήτηση που ξεκινά για την αναδιάρθρωση του ελληνικού χρέους είναι ασφαλώς ένα ακόμα θετικό σοκ για την προσέλκυση επενδύσεων και την ανάκαμψη της ελληνικής οικονομίας. Μία ρύθμιση για το χρέος που θα απομακρύνει οριστικά την αβεβαιότητα ως προς την μακροχρόνια και αντικειμενική βιωσιμότητά του, θα διευκολύνει τόσο την προσέλκυση επενδυτών με μακροχρόνιο ορίζοντα, όσο και την πρόσβαση του δημοσίου και των ελληνικών επιχειρήσεων στις αγορές για την άντληση κεφαλαίων», επισήμανε ο υποδιοικητής της Τράπεζας της Ελλάδος Θεόδωρος Μητράκος, μιλώντας στο 11ο Red Business Forum.
Επίσης, όπως τόνισε ο κ. Μητράκος, θα οδηγήσει στην αποκατάσταση της εμπιστοσύνης των καταθετών, επιταχύνοντας έτσι το ρυθμό επιστροφής των καταθέσεων στο εγχώριο τραπεζικό σύστημα και βελτιώνοντας τη δυνατότητα των τραπεζών να χρηματοδοτούν την πραγματική οικονομία.
Ο κ.Μητράκος επισήμανε στην ομιλία του ότι «η συγκυρία που διαμορφώνεται μετά την επιτυχή αξιολόγηση του προγράμματος και τα θετικά σοκ που αναμένεται να ακολουθήσουν, είναι μοναδική για το γύρισμα της οικονομίας σε αναπτυξιακή τροχιά και δεν πρέπει με κανένα τρόπο ως κοινωνία να την χάσουμε».
Η αποτελεσματικότερη διαχείριση των μη εξυπηρετούμενων δανείων χωρίς προκαταλήψεις και υπερβολές στη βάση του πλαισίου που έχει ήδη διαμορφωθεί, η αξιοποίηση της δημόσιας περιουσίας στα πλαίσια του νέου υπερταμείου, και τα διαθέσιμα ευρωπαϊκά προγράμματα και πρωτοβουλίες μπορούν να αποτελέσουν τις πηγές χρηματοδότησης που τόσο έχει ανάγκη η ελληνική οικονομία και οι επιχειρήσεις. Μόνο με τον τρόπο αυτό θα κατορθώσουμε να ξαναχτίσουμε τον παραγωγικό ιστό της οικονομίας και να διασφαλίσουμε την απασχόληση και την κοινωνική συνοχή, ανέφερε ο υποδιοικητής της ΤτΕ.
Μιλώντας εκτενώς για το ζήτημα των κόκκινων δανείων ο Θεόδωρος Μητράκος κάλεσε τις τράπεζες να δώσουν έμφαση σε ρυθμίσεις μακροπρόθεσμου χαρακτήρα, καθώς η τρέχουσα πρακτική βραχυπρόθεσμων ρυθμίσεων οδηγεί σε παράταση του προβλήματος και δεσμεύει πολύτιμους παραγωγικούς πόρους. Επίσης οι τράπεζες, είπε, θα πρέπει να αντιμετωπίσουν με συντονισμένο τρόπο τις περιπτώσεις των κοινών πιστούχων, ιδίως δε εκείνων με μεγάλα υπόλοιπα μη εξυπηρετούμενων δανείων, να συνεισφέρουν τεχνογνωσία στην αναδιάρθρωση βιώσιμων επιχειρήσεων, με αλλαγές στη δομή, στον επιχειρηματικό σχεδιασμό και, όπου είναι αναγκαίο, στη διοίκηση των επιχειρήσεων καθώς και να ενισχύσουν τις διαδικασίες εσωτερικού ελέγχου τους, ώστε να διασφαλίζουν την ίση μεταχείριση και τη διαφάνεια στην αντιμετώπιση των δανειοληπτών.
Έδωσε έμφαση στην ανάγκη οι τράπεζες να ενθαρρύνουν και να στηρίξουν έμπρακτα επενδύσεις σε νέες καινοτόμες δραστηριότητες και στρατηγικούς κλάδους της οικονομίας με εξαγωγικό προσανατολισμό, συμβάλλοντας στην αλλαγή του παραγωγικού προτύπου.
Για να καταδείξει το μέγεθός του προβλήματος των κόκκινων δανείων ο κ.Μητράκος έδωσε αναλυτικά στοιχεία:
Το Δεκέμβριο του 2015, το ποσοστό των δανείων σε καθυστέρηση στην Ελλάδα ανήλθε σε περίπου 36% (από 4,5% το 2007), που είναι το δεύτερο υψηλότερο στην Ευρωπαϊκή Ένωση (μετά από εκείνο της Κύπρου, περίπου 39%) και περίπου εξαπλάσιο του ευρωπαϊκού μέσου όρου. Αν συμπεριληφθούν στην περίμετρο των προβληματικών δανείων και τα ανοίγματα αβέβαιης είσπραξης (εμφανίζουν καθυστέρηση μικρότερη των 90 ημερών ή είναι μεν ενήμερα αλλά υπάρχουν ενδείξεις ότι ο οφειλέτης ενδέχεται να μην είναι σε θέση να εκπληρώσει τις δανειακές του υποχρεώσεις- unlikely to pay), τότε το ποσοστό των μη εξυπηρετούμενων ανοιγμάτων ανέρχεται σε περίπου 44% ή 108 δισεκ. ευρώ.
Ο κ. Μητράκος αναφέρθηκε εκτενώς στον τομέα ακινήτων. Οι κλάδοι των κατασκευών και της διαχείρισης ακίνητης περιουσίας αντιπροσωπεύουν περίπου το 16% της συνολικής τραπεζικής χρηματοδότησης προς τις επιχειρήσεις. Η ποιότητα του εν λόγω χαρτοφυλακίου εμφανίζεται χειρότερη σε σύγκριση με το μέσο όρο όλων των κλάδων.
Σύμφωνα με στοιχεία τέλους 2015, από δάνεια ύψους περίπου 24 δισεκ. ευρώ που έχουν χορηγηθεί προς επιχειρήσεις των δύο προηγούμενων κλάδων, περισσότερα από τα μισά (54%) καταγράφονται ως μη εξυπηρετούμενα ανοίγματα. Αυτά επιμερίζονται περίπου ισόποσα (1/3 δηλαδή) σε: (α) δάνεια που εξυπηρετούνται μεν κανονικά μέχρι στιγμής, ωστόσο εκτιμάται από τις τράπεζες ότι έχουν αυξημένες πιθανότητες να εμφανίσουν πρόβλημα άμεσα (δάνεια αβέβαιης είσπραξης), δάνεια σε καθυστέρηση, και σε καταγγελμένα δάνεια, επισήμανε.
Οι τράπεζες και οι επιχειρήσεις του κλάδου έχουν ήδη συνομολογήσει ρυθμίσεις για δάνεια ύψους περίπου 4 δισεκ. ευρώ, για τα οποία ένα σχετικά μεγάλο ποσοστό εμφανίζει εκ νέου πρόβλημα, ενώ οι τράπεζες έχουν σχηματίσει προβλέψεις ύψους περίπου 6 δισεκ. ευρώ. Ένα άλλο χαρακτηριστικό των δανείων προς τους κλάδους των κατασκευών και της διαχείρισης ακίνητης περιουσίας είναι ότι το 75% περίπου των περιπτώσεων αφορά δάνεια ύψους άνω του 1 εκατ. ευρώ, για περίπου 4 χιλιάδες επιχειρήσεις που ανήκουν στην κατηγορία αυτή. Οι επιχειρήσεις αυτές φαίνεται να εμφανίζουν καλύτερη συμπεριφορά ως προς την εξυπηρέτηση των δανειακών τους υποχρεώσεων συγκριτικά με εκείνες που έχουν έκθεση σε δανεισμό μικρότερου ύψους. Με άλλα λόγια, οι επιχειρήσεις μικρότερου μεγέθους είναι πιο ευάλωτες. Επιπρόσθετα, συγκριτικά λίγες είναι οι περιπτώσεις επιχειρήσεων που έχουν μεγάλα ανοίγματα σε δύο ή περισσότερες τράπεζες, γεγονός που διευκολύνει την συμφωνία μεταξύ τραπεζών και επιχειρήσεων σε βιώσιμες αναδιαρθρώσεις, πρόσθεσε ο Θ.Μητράκος.
Ο υποδιοικητής έδωσε έμφαση στην αξιοποίηση εναλλακτικών πηγών χρηματοδότησης. Επισήμανε ότι στην ανατροφοδοτούμενη διαδικασία ζήτησης και προσφοράς πιστώσεων, σημαντική συμβολή μπορεί να έχει και η αποτελεσματική και διαφανής αξιοποίηση της δημόσιας περιουσίας η οποία περνά πλέον μέσα από το νέο Υπερταμείο, την Ελληνική Εταιρεία Συμμετοχών και Περιουσίας, με προίκα το Ταμείο Αξιοποίησης Ιδιωτικής Περιουσίας του Δημοσίου (ΤΑΙΠΕΔ), το Ταμείο Χρηματοπιστωτικής Σταθερότητας (ΤΧΣ), την Εταιρεία Ακινήτων Δημοσίου (ΕΤΑΔ) στην οποία θα μεταβιβαστούν κατά κυριότητα και διαχείριση περίπου 70 χιλ. ακίνητα του Δημοσίου, αλλά και την Εταιρεία Δημοσίων Συμμετοχών (ΕΔΗΣ) με τις σημαντικότερες ΔΕΚΟ. Το νέο σχήμα, μπορεί να δώσει νέα αναπτυξιακή δυναμική στο πρόγραμμα των αποκρατικοποιήσεων, καθώς έχουν επαναπροσδιοριστεί οι στόχοι με βάση τις εμπειρίες των τελευταίων ετών αλλά και τα επικαιροποιημένα δεδομένα της ελληνικής οικονομίας και της αγοράς. Μέσω της Εταιρείας Συμμετοχών και Περιουσίας, με άξονα την διαφάνεια και το δημόσιο συμφέρον, μπορούν να αναζητηθούν νέα σχήματα συνεργασίας με τον ιδιωτικό τομέα, να διασφαλιστεί η επιτάχυνση και η αποτελεσματικότητα των διαδικασιών, μεγιστοποιώντας τα οφέλη για την οικονομία αλλά και τις τοπικές κοινωνίες. Μπορεί πραγματικά να αποτελέσει ένα νέο σύγχρονο αναπτυξιακό εργαλείο χρηματοδότησης των επενδύσεων, επισήμανε ο κ.Μητράκος.