Την Έκθεση για τους Επιχειρησιακούς Στόχους Μη Εξυπηρετούμενων Ανοιγμάτων (MEA), με ημερομηνία αναφοράς 30 Σεπτεμβρίου 2017 δημοσίευσε η Τράπεζα της Ελλάδος.
Με βάση το πλαίσιο εποπτικής πληροφόρησης, όπως έχει ορισθεί με την Πράξη Εκτελεστικής Επιτροπής της Τράπεζας της Ελλάδος , οι εποπτικές αρχές είναι σε θέση να έχουν αναλυτική εικόνα για την ποιότητα του χαρτοφυλακίου των πιστωτικών ιδρυμάτων και για τη
Α. Στοιχεία ποιότητας ενεργητικού Σεπτεμβρίου 2017
Με στοιχεία Σεπτεμβρίου 2017, το ύψος των μη εξυπηρετούμενων ανοιγμάτων (ΜΕΑ)
1
μειώθηκε κατά 2,4% και 5,5% συγκριτικά με το τέλος του Ιουνίου 2017 και του
Δεκεμβρίου 2016 αντίστοιχα, αγγίζοντας τα 100,4 δισεκ. ευρώ ή το 44,6% των συνολικών
ανοιγμάτων.
2. Σε σχέση με το Μάρτιο του 2016, όπου τα ΜΕΑ έφθασαν στο υψηλότερο
επίπεδο, παρατηρείται μείωση κατά 7,6% ή 8,2 δισεκ. ευρώ.
Ο τριμηνιαίος δείκτης αθέτησης (default rate) μειώθηκε για πρώτη φορά εντός του 2017,
αγγίζοντας το 2%, ξεπερνώντας όμως και πάλι το ρυθμό αποκατάστασης της τακτικής
εξυπηρέτησης δανείων (cure rate) και αναδεικνύοντας ξανά τις διαγραφές δανείων ως το
σημαντικότερο μέσο μείωσης των ΜΕΑ. Για αυτό το τρίμηνο εξαιρετικά σημαντική
υπήρξε και η επίδραση των πωλήσεων, οι οποίες αφορούσαν όμως σχεδόν στο σύνολό
τους μεμονωμένη συναλλαγή συγκεκριμένης τράπεζας. Οι διαγραφές δανείων ανήλθαν
σε 1,1 δισεκ. ευρώ για το τρίτο τρίμηνο, αγγίζοντας τα 4,4 δισεκ. ευρώ για το εννεάμηνο.
Οι πωλήσεις δανείων αντίστοιχα ανήλθαν σε 1,4 δισεκ. ευρώ για το τρίτο τρίμηνο,
αγγίζοντας τα 1,8 δισεκ. ευρώ για το εννεάμηνο. Οι σημαντικότερες εισροές ΜΕΑ
παρατηρήθηκαν και αυτή την περίοδο στο στεγαστικό χαρτοφυλάκιο, αλλά
αντισταθμίστηκαν από τον υψηλό ρυθμό αποκατάστασης της τακτικής εξυπηρέτησης
δανείων στο εν λόγω χαρτοφυλάκιο. Η μείωση των ΜΕΑ που προήλθε από εισπράξεις και
ρευστοποιήσεις ήταν περιορισμένη. Όπως προαναφέρθηκε, τον κυριότερο παράγοντα
μείωσης αποτέλεσαν οι διαγραφές και πωλήσεις δανείων, ιδιαίτερα στο επιχειρηματικό
χαρτοφυλάκιο.
Αξιοσημείωτο είναι το ποσοστό των ΜΕΑ που τελεί σε καθεστώς αίτησης για υπαγωγή σε
νομική προστασία. Στο σύνολο των χαρτοφυλακίων, το 14,5% των ΜΕΑ τελεί υπό
καθεστώς αίτησης για υπαγωγή σε νομική προστασία, ενώ στο στεγαστικό το ποσοστό
ξεπερνά το 30%.
Ο δείκτης ΜΕΑ παραμένει υψηλός στα περισσότερα χαρτοφυλάκια. Στο τέλος του
Σεπτεμβρίου του 2017, ο δείκτης ΜΕΑ άγγιζε το 43,3% για το στεγαστικό, το 53,2% για το
1
Σύμφωνα με τους ορισμούς της Ευρωπαϊκής Αρχής Τραπεζών (ΕΒΑ), στα μη εξυπηρετούμενα ανοίγματα
περιλαμβάνονται δάνεια με καθυστέρηση μεγαλύτερη των 90 ημερών και δάνεια αβέβαιης είσπραξης
χωρίς τη ρευστοποίηση εξασφάλισης, ανεξαρτήτως ημερών καθυστέρησης (ΕΒΑ, Annex V. Part 2. 145-162).
2
Περιλαμβάνονται τα εκτός ισολογισμού στοιχεία. Εξαιρουμένων των στοιχείων αυτών και ενήμερου
δανείου στο Ελληνικό Δημόσιο, το οποίο έχει εξαιρεθεί από τη στοχοθεσία, το ύψος των ΜΕΑ μειώθηκε
κατά 2,6% κατά το τρίτο τρίμηνο του 2017 στα 99,1 δισεκ. ευρώ ή σε 50,1% των συνολικών ανοιγμάτων.
2
καταναλωτικό και το 43,6% για το επιχειρηματικό χαρτοφυλάκιο.
Στο επιχειρηματικό
χαρτοφυλάκιο, η μεγαλύτερη συγκέντρωση ΜΕΑ παρατηρείται στο χαρτοφυλάκιο των
ελεύθερων επαγγελματιών και πολύ μικρών επιχειρήσεων (δείκτης ΜΕΑ: 66,5%), καθώς
και στο χαρτοφυλάκιο των Μικρών και Μεσαίων Επιχειρήσεων (ΜΜΕ – δείκτης ΜΕΑ:
59,0%). Σταθερά καλύτερες επιδόσεις παρατηρούνται στο χαρτοφυλάκιο των μεγάλων
επιχειρήσεων (δείκτης ΜΕΑ: 24,5%) και στα ναυτιλιακά δάνεια (δείκτης ΜΕΑ: 34,8%).
Η κάλυψη από προβλέψεις σε επίπεδο συστήματος έχει μειωθεί οριακά, αγγίζοντας το
48,0% το Σεπτέμβριο του 2017, από 48,3% το Ιούνιο, κυρίως λόγω των εκτεταμένων
διαγραφών και πωλήσεων δανείων, τα οποία είχαν υψηλή κάλυψη από προβλέψεις.
Εφόσον συμπεριληφθεί στις προβλέψεις και η αξία των εξασφαλίσεων (με ανώτατη αξία
το υπόλοιπο του δανείου προ προβλέψεων απομείωσης), η κάλυψη των ΜΕΑ που
επιτυγχάνεται είναι σχεδόν πλήρης.
Β. Επιχειρησιακοί Στόχοι Πιστωτικών Ιδρυμάτων
Σύμφωνα με το πλαίσιο των επιχειρησιακών στόχων για τα ΜΕΑ, οι τράπεζες θα πρέπει
να υποβάλλουν κάθε Σεπτέμβριο αναλυτικά τα μεγέθη για όλα τα τρίμηνα του
επερχόμενου έτους. Επιπλέον είναι δυνατή η αναθεώρηση των στόχων, προκειμένου να
ενσωματωθούν πιθανές αλλαγές στο επιχειρηματικό περιβάλλον ή/και στις στρατηγικές
διαχείρισης των ΜΕΑ από τις τράπεζες.
Ο παρακάτω πίνακας παρουσιάζει συνοπτικά τους βασικότερους στόχους και δείκτες
απόδοσης για το σύνολο του δανειακού χαρτοφυλακίου, για την περίοδο Ιουνίου 2016 –
Δεκεμβρίου 2019 (ποσά σε δισεκ. ευρώ). Σημειώνεται ότι για τον Ιούνιο του 2016 και τον
Ιούνιο του 2017 παρατίθενται απολογιστικά στοιχεία:
Ιουν.
2016
Ιουν.
2017
Σεπ.
2017
Δεκ.
2017
Μαρ.
2018
Ιουν.
2018
Σεπ.
2018
Δεκ.
2018
2019
Σ
Στόχος 1: Υπόλοιπο (πριν από προβλέψεις) ΜΕΑ 106,9 101,8 99,9 95,9 93,6 90,2 87,6 81,5 64,6
Δείκτης Παρακολούθησης: Δείκτης ΜΕΑ 50,5% 50,6% 49,9% 48,5% 48,1% 46,9% 45,9% 43,1% 35,2%
Στόχος 2: Υπόλοιπο (πριν από προβλέψεις) ΜΕΔ 78,3 72,8 70,2 65,9 63,9 60,6 58,0 52,0 38,6
Δείκτης Παρακολούθησης: Δείκτης ΜΕΔ 37,0% 36,1% 35,1% 33,3% 32,8% 31,5% 30,4% 27,5% 21,1%
Συνολικά, το πρώτο εξάμηνο του 2017, οι τράπεζες κατάφεραν να επιτύχουν τους
στόχους που είχαν θέσει για τη μείωση των ΜΕΑ.
Συγκεκριμένα, σύμφωνα με τα στοιχεία
του Ιουνίου του 2017, τα ΜΕΑ ήταν 1,6 δισεκ. ευρώ χαμηλότερα από το ποσό – στόχο.
Συνεπώς το υπόλοιπο έναρξης των ΜΕΑ για τις ελληνικές εμπορικές και συνεταιριστικές
τράπεζες κατά τη νέα στοχοθεσία (Ιούνιος 2017 – Δεκέμβριος 2019) διαμορφώθηκε στα
101,8 δισεκ. ευρώ (τα εν λόγω ανοίγματα δεν περιλαμβάνουν ανοίγματα εκτός
3
ισολογισμού ύψους περίπου 1 δισεκ. ευρώ).