Τα 7 «αγκάθια» της νέας διαπραγμάτευσης με την Τρόικα

Θέματα όπως τα επιδόματα επικίνδυνης και ανθυγιεινής εργασίας στο Δημόσιο, η επέκταση της προστασίας της πρώτης κατοικίας, το πάγωμα των ομαδικών απολύσεων και οι πωλήσεις των λιμανιών Καβάλας και Αλεξανδρούπολης αναμένεται να δημιουργήσουν ένα εκρηκτικό κλίμα το επόμενο διάστημα, σε μια παρατεταμένη προεκλογική περίοδο, όπου μπαίνει η χώρα από τον Σεπτέμβριο.

Ειδικά για το θέμα των συντάξεων, που έχει κλέψει όλη τη δημοσιότητα, οι επίσημες διαδικασίες προχωρούν κανονικά, αφού, μετά το Μεσοπρόθεσμο Πρόγραμμα Δημοσιονομικής Στρατηγικής 2019-2020, η περικοπή περιελήφθη και στην εγκύκλιο σύνταξης του προϋπολογισμού του επόμενου χρόνου.

Ανεπίσημα πάντως ανώτερα κυβερνητικά στελέχη επιμένουν ότι υπάρχουν λύσεις, που ξεκινούν από τη χρήση του υπερπλεονάσματος του 2019, ώστε να μειωθεί η αρνητική επίδραση του μέτρου, έως και την περικοπή των κοινωνικών αντιμέτρων για να μην κοπούν οι συντάξεις. Η συζήτηση για το θέμα αναμένεται από τον Σεπτέμβριο, κατά τις πρώτες επαφές με τους θεσμούς για την προετοιμασία της πρώτης μεταμνημονιακής αξιολόγησης.

Εκτός από το θέμα των συντάξεων όμως, που άνοιξε στην ουσία από την κυβέρνηση, υπάρχουν άλλα επτά καυτά θέματα που επηρεάζουν μεγάλες κοινωνικές ομάδες.

Συγκεκριμένα:

1. Το θέμα της παράτασης της προστασίας της πρώτης κατοικίας που λήγει στις 31/12/2018. Το αρμόδιο υπουργείο Οικονομίας και Ανάπτυξης σκοπίμως δεν έθεσε το θέμα στη διαπραγμάτευση της 4ης αξιολόγησης, αναμένοντας το τέλος του προγράμματος. Ωστόσο το αίτημα αναμένεται να συναντήσει δυσκολίες καθώς μπορεί να θεωρηθεί ότι θα αναστείλει την προσπάθεια ταχείας εκκαθάρισης των «κόκκινων» δανείων, τη στιγμή μάλιστα που η Τράπεζα της Ελλάδος έχει δώσει σήμα για επιτάχυνση.

2. Η εφαρμογή των αλλαγών στα εργασιακά, στις οποίες έχουν συμφωνήσει κατ’ αρχήν και οι θεσμοί. Συγκεκριμένα, η επαναφορά των συλλογικών διαπραγματεύσεων, η μετενέργεια και η αρχή της ευνοϊκότερης ρύθμισης αποτελούν ορόσημα για το κυβερνητικό επιτελείο μετά το Μνημόνιο. Μια πρώτη διαρροή από το ΔΝΤ, η οποία περιλαμβάνεται και στην αξιολόγηση του άρθρου IV για την Ελλάδα που θα δημοσιευθεί στις αρχές του επόμενου μήνα, δείχνει ότι το Ταμείο αντιδρά στην αλλαγή του υφιστάμενου καθεστώτος παρά τη συμφωνία των Ευρωπαίων δανειστών. Εκεί που συμφωνούν όλοι οι θεσμοί είναι τα πενιχρά αποτελέσματα εφαρμογής του μέτρου των ομαδικών απολύσεων που έχουν συμφωνηθεί και ψηφιστεί από το 2017.

3. Το θέμα της αύξησης του κατώτερου μισθού που αποτελεί άλλο ένα μεταμνημονιακό ορόσημο για την κυβέρνηση. Οι δανειστές περιμένουν να ακούσουν τους όρους, το χρόνο και την προοδευτικότητα αύξησης του κατώτερου μισθού. Τούτο με δεδομένο ότι ανάλογο μέτρο εφαρμόστηκε και στην Πορτογαλία ένα χρόνο μετά το τέλος του δικού της Μνημονίου και οδήγησε σε υποχρεωτικές διορθώσεις του προϋπολογισμού της από τους Ευρωπαίους. Το ΔΝΤ, σε μια πιο ακραία θέση, δεν κρύβει τη δυσαρέσκειά του για μια τέτοια αλλαγή.

4. Η αναθεώρηση στο επίδομα επικίνδυνης και ανθυγιεινής εργασίας στο Δημόσιο που κυμαίνεται από 35 έως 150 ευρώ και αφορά περίπου 70.000 υπαλλήλους στον ευρύτερο δημόσιο τομέα θα είναι ένα ακόμη θέμα αιχμής. Η Ελλάδα είχε υποχρέωση να ευθυγραμμίσει το επίδομα με βάση την κείμενη κοινοτική νομοθεσία από το 2015 αλλά δεν το έκανε. Τώρα μοιραία κάποιοι υπάλληλοι είτε θα παίρνουν μικρότερο επίδομα είτε θα το χάσουν τελείως με βάση την αναταξινόμηση της συχνότητας έκθεσης σε κινδύνους που επεξεργάστηκε ειδική επιτροπή. Στο πακέτο «αλλαγές στο Δημόσιο» περιλαμβάνεται και η νέας μορφής κινητικότητα και είναι ένα κρίσιμο πείραμα. Η αρχή του στέφθηκε με επιτυχία καθώς υπήρχαν πολλοί που ήθελαν να μετακινηθούν από τις θέσεις τους. Το ζητούμενο είναι τι θα γίνει στην επόμενη φάση, που δεν θα υπάρχει πλέον ενδιαφέρον για μετακινήσεις. Στο μεταξύ, μετά τις παρασπονδίες που έγιναν, με αποτέλεσμα να διακοπούν και να επαναληφθούν διαγωνισμοί σε συγκεκριμένα υπουργεία, οι θεσμοί παρακολουθούν και τους διορισμούς ανεξάρτητων γενικών γραμματέων.

5. Τέλος, το φθινόπωρο θα πρέπει να έχουμε ένα πρώτο δείγμα γραφής και για τη διαχείριση των 13 ΔΕΚΟ που μεταφέρθηκαν στο Υπερταμείο από την Ελληνική Εταιρία Συμμετοχών και Περιουσίας. Αυτό τον καιρό η διοίκηση αξιολογεί τις διοικήσεις, συλλέγει τα νέα επιχειρησιακά σχέδια και θα πρέπει να προτείνει λύσεις για τη μείωση των ελλειμμάτων (ειδικά για τις συγκοινωνιακές εταιρίες). Κάτι τέτοιο μπορεί να προέλθει είτε από την αύξηση των τιμολογίων των παρεχόμενων υπηρεσιών είτε από τη μείωση του προσωπικού είτε από ένα συνδυασμό. Κάθε τέτοια κίνηση μπορεί να έχει ως ανάδραση κοινωνική αναταραχή, με απεργίες και στάσεις εργασίας.

6. Στον τομέα των αποκρατικοποιήσεων, εκτός από τις συμφωνημένες αποκρατικοποιήσεις στις ενεργειακές εταιρίες (ΔΕΗ, ΕΛΠΕ, ΔΕΠΑ, ΔΕΣΦΑ) και την πώληση του ποσοστού του Δημοσίου στην εταιρία διαχείρισης του «Ελευθέριος Βενιζέλος» και την Εγνατία, έχουν σειρά θέματα που μπορούν να δημιουργήσουν προβλήματα στη Βόρεια Ελλάδα, λόγω της έντασης από τη συμφωνία των Πρεσπών και των σχέσεων με τη Ρωσία και την Τουρκία. Πρόκειται για την εκκίνηση αποκρατικοποίησης των 10 περιφερειακών λιμανιών, όπου περιλαμβάνονται αυτά της Καβάλας και της Αλεξανδρούπολης, που θα προχωρήσει από το φθινόπωρο.

7. Ο τομέας της ενέργειας και ειδικότερα η πώληση των τριών μεγάλων λιγνιτικών μονάδων της ΔΕΗ, η μια άδεια μονάδας («Μελίτη Ι» στη Φλώρινα, που λειτουργεί μόλις από το 2003), η άδεια για την κατασκευή δεύτερης μονάδας στον ίδιο ΑΗΣ, όπως και οι δύο μονάδες του ΑΗΣ Αμυνταίου, «ηλικίας» 30 ετών (για νέα μονάδα), θα περάσει από τη θεωρία στην πράξη προκαλώντας νέες αντιδράσεις στους κατοίκους της Βόρειας Ελλάδας αφού οι αρχικές διαβεβαιώσεις για τη διατήρηση του εργασιακού καθεστώτος θα πρέπει να δοκιμαστούν και στην πράξη. Αξίζει να σημειωθεί ότι με βάση τις δεσμεύσεις της χώρας, οι μονάδες θα πρέπει να έχουν πωληθεί ως το τέλος του 2018.