Συντάξεις: Ανατροπές στην εθελουσία ΔΕΚΟ – τραπεζών – Το κλειδί για την 35ετία και οι παγίδες

Ξαφνικές αλλαγές στο καθεστώς συνταξιοδότησης με 35ετία από πρώην Ειδικά Ταμεία (ΔΕΚΟ, τραπεζών, Τύπου) ανακαλύπτουν ορισμένοι ασφαλισμένοι που έχουν υποβάλει αίτηση αλλά απορρίπτονται με το αιτιολογικό ότι τα εντασσόμενα στο ΙΚΑ Ταμεία (όπως των πρώην ΔΕΚΟ και τραπεζών) θα ακολουθούν τις γενικές διατάξεις για σύνταξη είτε στα 62 με 40 έτη είτε στα 67 έτη, εάν δεν συμπληρωθούν τα 40 χρόνια. Τα θέμα που έχει ανακύψει ξαφνικά, όπως αναφέρουν στην εφημερίδα «Ελεύθερος Τύπος» ασφαλισμένοι από άλλα τραπεζικά Ταμεία, είναι ότι οι διατάξεις της 35ετίας για τους ασφαλισμένους που είχαν ένσημα πριν το 1983 (ανεξάρτητα από το αν προσλήφθηκαν σε τράπεζες ή ΔΕΚΟ μετά το 1983) δεν ισχύουν όπως τις περιγράφουν οι εγκύκλιοι του νόμου 4336/2015 και οι αιτήσεις που υποβάλλονται είναι απορριπτέες.
Ο λόγος που απορρίπτονται είναι γιατί ορισμένα στελέχη των εντασσόμενων στο ΙΚΑ Ταμείων ερμηνεύουν το νόμο διαφορετικά και θέτουν ζήτημα εναρμόνισης των ορίων ηλικίας για την 35ετία με αυτά που εφαρμόζει το ΙΚΑ, με το σκεπτικό ότι τα Ταμεία αυτά εντάχθηκαν στο πρώην ΙΚΑ!
Σύμφωνα με αυτή την ερμηνεία δεν ισχύει το όριο ηλικίας που κατοχυρώνουν οι ασφαλισμένοι κατά το έτος που συμπληρώνουν την 35ετία και θα πρέπει να έχουν 40 χρόνια και ηλικία 62 για να πάρουν πλήρη σύνταξη, διαφορετικά κινδυνεύουν να την πάρουν στα 67. Η ενδιάμεση λύση είναι να πάρουν μειωμένη σύνταξη, αλλά και αυτή στα 62!
Σε αυτή την κατηγορία ανήκουν περίπου 60.000 παλαιοί ασφαλισμένοι από πρώην Ταμεία ΔΕΚΟ-τραπεζών με ένσημα πριν το 1983. Με τις ως τώρα οδηγίες που είχαν δοθεί από το 2015 όταν άλλαξαν τα όρια συνταξιοδότησης με το νόμο 4336/2015, έχουν δικαίωμα συνταξιοδότησης με το όριο ηλικίας που ισχύει για το 58ο έτος κατά τη χρονιά που συμπληρώνουν την 35ετία.
Φαίνεται όμως ότι στην πορεία του χρόνου υπήρξαν άλλες προσεγγίσεις και τέθηκε ζήτημα αυστηροποίησης των προϋποθέσεων για την 35ετία, χωρίς όμως να προηγηθεί αλλαγή του νομοθετικού πλαισίου (αποφάσεων και εγκυκλίων).
Τι λέει η αδημοσίευτη εγκύκλιος του 2019 για την 35ετία
Για «σύγχυση» σχετικά με τη χρονική στιγμή που συμπληρώνεται η 35ετία κάνει λόγο η εγκύκλιος του ΕΦΚΑ που βγήκε Απρίλιο του 2019 στα… κρυφά. Διευκρινίζεται ότι εφόσον η 35ετία συμπληρωθεί ως τις 31/12/2021 τότε ο ασφαλισμένος κατοχυρώνει όριο ηλικίας μικρότερο των 62 ετών και μπορεί να συνταξιοδοτηθεί με την κατοχυρωμένη ηλικία ακόμη και αν την πιάνει μετά το 2022 που η συνταξιοδότηση απαιτεί ηλικία 62 και 40ετία. Διαφορετικά όμως ερμηνεύουν τις προϋποθέσεις οι υπηρεσίες για ορισμένα ειδικά ταμεία!
Η περίπτωση του ασφαλισμένου με αρχικά Α.Π. της πρώην ΑΤΕ που συνταξιοδοτείται με τις διατάξεις της 35ετίας (ένσημα προ του 1983) είναι αποκαλυπτική. Όπως μας είπε, παρότι έχει 35ετία, όταν έκανε αίτηση του είπαν ότι δεν τη δέχονται για τους πρώην υπαλλήλους της ΑΤΕ επειδή ανήκουν στις γενικές διατάξεις του ΙΚΑ, παρόλο που προέρχονται από πρώην ειδικό ταμείο (ΤΣΠ-ΑΤΕ) και οι εισφορές ήταν προς αυτό και όχι προς το ΙΚΑ, ενώ στις καταβολές ενσήμων αναφέρεται ως τραπεζικός υπάλληλος. Το αρμόδιο τμήμα του είπε ότι η αίτηση θα απορριφθεί καθώς δεν πληροί τις προϋποθέσεις συνταξιοδότησης που ισχύουν στο ΙΚΑ!
Η ερμηνεία αυτή όμως δεν στηρίζεται σε κάποιο επίσημο έγγραφο, αλλά βασίζεται σε διφορούμενες προσεγγίσεις που ακόμη και αν υφίστανται θα πρέπει να έχουν νομιμοποιητική βάση για να εφαρμοστούν, ειδάλλως είναι άκυρες και οι αρμόδιοι υπάλληλοι είναι υποχρεωμένοι να εφαρμόσουν αυτό που λένε οι επίσημες οδηγίες.
Το θέμα με το αν ισχύει ή δεν ισχύει η κατοχύρωση ηλικίας με την 35ετία για τους ασφαλισμένους των ειδικών ταμείων με ένσημα πριν το 1983 ανέκυψε από το 2018 με πολλές αιτήσεις να μένουν στον πάγο.
Ήρθε όμως τον Απρίλιο του 2019 μια αδημοσίευτη εγκύκλιος του ΕΦΚΑ που έθεσε εκ νέου τους όρους συνταξιοδότησης με βάση αυτά που περιέγραφαν οι παλαιότερες οδηγίες.
Η εγκύκλιος την οποία φέρνει στη δημοσιότητα η εφημερίδα «Ελεύθερος Τύπος» δεν έχει αριθμό ανάρτησης στη «Διαύγεια» παρά μόνον ημερομηνία υπογραφής 22/4/2019 από την προϊσταμένη της Γενικής Διεύθυνσης συντάξεων του ΕΦΚΑ και λέει στην ουσία ότι η 35ετία για ασφαλισμένους όλων των ειδικών ταμείων πριν το 1983 εφαρμόζεται με κατοχύρωση ηλικίας, δηλαδή με το όριο ηλικίας που ισχύει για το 58ο έτος κατά το έτος που συμπληρώνεται η 35ετία.
Το ερώτημα που γεννάται είναι πώς και γιατί οι υπηρεσίες πράττουν διαφορετικά από αυτά που διευκρινίζει η εγκύκλιος, αλλά και γιατί αυτό το έγγραφο όταν βγήκε δεν κυκλοφόρησε επίσημα.
Το θέμα της 35ετίας, σε συνδυασμό με τα προγράμματα εθελουσίων αποχωρήσεων από τράπεζες και ΔΕΚΟ, μπορεί να αποτρέψει την έξοδο σε πολλούς ασφαλισμένους και το χειρότερο σε περιπτώσεις εξόδου έναντι κινήτρων είναι μήπως η συνταξιοδότησή τους γίνει και αργότερα με αυξημένο όριο ηλικίας και χωρίς κίνητρα σαν και αυτά που ετοιμάζονται τώρα.
Οι διαφορές της 35ετίας σε Ειδικά Ταμεία, στο Δημόσιο και στο ΙΚΑ
Οι διαφορές στην 35ετία ανάμεσα σε Δημόσιο, Ειδικά Ταμεία και ΙΚΑ έχουν τεθεί επί τάπητος από υπηρεσιακά στελέχη των Ταμείων, καθώς για τα ίδια έτη συνταξιοδότησης οι προϋποθέσεις είναι ευνοϊκότερες στα Ειδικά Ταμεία απ’ ό,τι στο Δημόσιο και το ΙΚΑ.
Με τις αλλαγές που ισχύουν από 19/8/2015 και μετά, στους μεν ασφαλισμένους του Δημοσίου με ένσημα πριν το 1983 το όριο ηλικίας για την 35ετία καθορίζεται αφού συμπληρωθεί και το 58ο έτος. Στους ασφαλισμένους Ειδικών Ταμείων με ένσημα πριν το 1983 το όριο ηλικίας καθορίζεται μόνον με τη συμπλήρωση των 35 ετών εργασίας χωρίς να τους «ζητείται» να έχουν και την ηλικία των 58 ετών. Στο ΙΚΑ για να αποφύγει κάποιος τα 67 ή τα 62 με 40 έτη, θα πρέπει να έχει την 35ετία (10.500 ένσημα) έως το 2012.
Τα παραδείγματα
Ακολουθούν παρακάτω κάποια σχετικά παραδείγματα
-Ένας ασφαλισμένος του Δημοσίου με 35ετία το 2020 θα πρέπει να είναι και 58 ετών για να κλειδώσει όριο ηλικίας συνταξιοδότησης στο 61ο έτος. Αν έχει όμως την 35ετία το 2020 και κλείσει τα 58 το 2022 τότε χάνει τα πάντα και πάει για σύνταξη στα 62 με 40 αντί 35 έτη! Αν μείνει στα 35 έτη τότε θα πάρει τη σύνταξη στα 67, ή αλλιώς μειωμένη στα 62.
-Ένας ασφαλισμένος σε Ταμείο ΔΕΚΟ, ή τράπεζας που έχει την 35ετία το 2020, θα βγει στη σύνταξη με τα όριο ηλικίας που ισχύει το 2020 για την ηλικία των 58, ανεξάρτητα από τον αν ο ίδιος έχει κλείσει ή όχι το 58ο έτος. Στην περίπτωση λοιπόν της 35ετίας που συμπληρώνεται το 2020, ο ασφαλισμένος σε πρώην Ειδικό Ταμείο παίρνει σύνταξη με όριο ηλικίας 61 ετών ακόμη και αν πιάνει τα 61 μετά το 2022, που το όριο ηλικίας πάει στα 62 και τα έτη ασφάλισης γίνονται 40.
-Ασφαλισμένος στο ΙΚΑ που είναι 58 ή 60 ετών σήμερα και είχε τα 35 έτη μετά το 2012, πάει για σύνταξη στα 62 και θα χρειαστεί 40 έτη. Αν είχε τα 35 έτη ως το 2011 ή 2012 θα κατοχύρωνε την έξοδο πριν τα 62.