Το γιγαντιαίο project του Αερολιμένα Ηρακλείου στο Καστέλι μπαίνει σε τροχιά υλοποίησης, με δημοπράτηση, ανάθεση και κατασκευή, όπως διαμηνύει ο Υπουργός Υποδομών, Μεταφορών και Δικτύων, Χρήστος Σπίρτζης. Σύμφωνα με την σχετική ανακοίνωση το ποσοστό του Δημοσίου θ’ ανέλθει από το 40% στο 45% ως 55%, υποχρεωτική καταβολή 15 εκατ. ως concession fee – εκ μέρους του παραχωρησιούχου, καταβλητέο στην έναρξη περιόδου παραχώρησης. Μεταξύ άλλων, ο επενδυτής θα είναι υποχρεωμένος να εξασφαλίσει την απασχόληση μακροχρόνιων ανέργων για την κατασκευή του έργου. Όπως αναφέρεται σχετικά, το εν λόγω project και οι όροι του, αποτελούν δείγμα γραφής για τις επενδύσεις που δρομολογούνται, στον αντίποδα συμβάσεων από προηγούμενες κυβερνήσεις που δεν σέβονταν το δημόσιο, τις τοπικές κοινωνίες και τους πολίτες.
Αναλυτικά:
Η νέα αυτή επένδυση, ύψους 850 εκατομμυρίων ευρώ, αποτελεί δείγμα γραφής της Κυβέρνησης και του αρμόδιου Υπουργείου για τον τρόπο και τους όρους που θα δρομολογούνται εφεξής οι επενδύσεις που αφορούν τις συμπράξεις Δημόσιου –Ιδιωτικού Τομέα. Όρους προστασίας του Δημόσιου συμφέροντος, οι οποίοι, βρίσκονται στον αντίποδα των διαγωνισμών ιδιωτικοποίησης που είχαν προγραμματίσει οι προηγούμενες κυβερνήσεις. Στον αντίποδα συμβάσεων, που δε σέβονταν τις τοπικές κοινωνίες, τον πολίτη, το δημόσιο συμφέρον.
Η συγκεκριμένη σύμβαση παραχώρησης δε θα θυμίζει σε τίποτα όσες έχουν υπογραφεί μέχρι σήμερα, από τις προηγούμενες κυβερνήσεις. Το Δημόσιο δεν πρόκειται να δεσμευτεί με μία ακόμη λεόντειο σύμβαση η οποία θα λειτουργήσει εις βάρος του.
-Αντιθέτως. Η τοπική κοινωνία θα είναι συμμέτοχη και θα έχει λόγο στην ανάπτυξη του έργου. Οι πολίτες της θα απολαμβάνουν πραγματικά οφέλη. Το νέο αεροδρόμιο δε θα λειτουργήσει εις βάρος τους
-Για πρώτη φορά σε ένα έργο παραχώρησης, το Δημόσιο δε θα είναι κομπάρσος. Θα διαθέτει δυναμική παρουσία σε όλα τα στάδια της ανάπτυξής του.
-Για πρώτη φορά, οι πολίτες θα έχουν ισχυρά ανταποδοτικά οφέλη: Ο επενδυτής θα είναι υποχρεωμένος να εξασφαλίσει την απασχόληση μακροχρόνιων ανέργων για την κατασκευή του έργου.
-Για πρώτη φορά διπλασιάζονται τα έσοδα που θα λαμβάνει το κράτος από την εκμετάλλευση του έργου, τα οποία θα μπαίνουν στα ταμεία των δήμων της περιοχής για κοινωφελείς δράσεις.
-Για πρώτη φορά ένα σύγχρονο έργο θα σέβεται την πολιτιστική και την αρχιτεκτονική κληρονομιά του τόπου και του τοπίου
-Για πρώτη φορά μέσα από τέτοιο έργο θα δοθεί ώθηση στην τοπική επιχειρηματικότητα. Η κυβέρνηση ενέταξε στους όρους της διαγωνιστικής διαδικασίας τη δημιουργία εκθεσιακού χώρου σε έκταση δέκα στρεμμάτων για την αποκλειστική προβολή των τοπικών προϊόντων και εταιρειών.
-Για πρώτη φορά ένα έργο δεν θα «κολλήσει» στις απαλλοτριώσεις και τις αρχαιολογικές έρευνες, καθώς ήδη έχουν εξασφαλιστεί τα χρήματα για αυτό το σκοπό.
Ήδη ο υπουργός ΥΠΟΜΕΔΙ υπέγραψε την απόφαση έγκρισης των Τευχών Μεταβολών για τη Σύμβαση Παραχώρησης του Αερολιμένα Καστελίου και των οδικών συνδέσεων αυτού, με τον Βόρειο και Νότιο άξονα Κρήτης (ΒΟΑΚ και ΝΟΑΚ).
Ενόψει της δρομολόγησης του έργου ο Υπουργός ΥΠΟΜΕΔΙ δήλωσε χαρακτηριστικά:
«Με την απόφαση αυτή, κλείνει ένας σημαντικός κύκλος παρεμβάσεων και αλλαγών στη δομή του διαγωνισμού. Στόχος των αλλαγών αυτών είναι η προάσπιση του δημοσίου συμφέροντος, με βάση τη νέα αντίληψη της κυβέρνησης, από την οποία θα διαπνέονται από εδώ και στο εξής, όλα τα νέα έργα υποδομών στη χώρα»
Και υπογράμμισε: « Πιστεύουμε ότι τα έργα παραχώρησης δεν μπορούν να εφαρμοστούν, χωρίς να ληφθούν υπόψη οι ιδιαιτερότητες και οι ανάγκες της τοπικής κοινωνίας. Αυτό γίνεται για πρώτη φορά στη χώρα μας, σήμερα. Το νέο αεροδρόμιο στο Καστέλι θα είναι ένα έργο που θα σέβεται τις ανάγκες των πολιτών και δε θα εξυπηρετεί αποκλειστικά και μόνο αυτούς που θα το εκτελέσουν και θα το εκμεταλλευτούν. Εάν και στο παρελθόν προγραμματίζονταν σ’ αυτή την κατεύθυνση τα έργα παραχώρησης και σύμπραξης, σήμερα η χώρα θα είχε άλλη εικόνα».
Οι κυριότερες αλλαγές στη διαγωνιστική διαδικασία συνίστανται στα παρακάτω:
• Προσαυξάνεται ο συντελεστής βαρύτητας της αιτούμενης χρηματοδοτικής συμβολής του Δημοσίου από 15% σε 25%. Δηλαδή, ενισχύεται η βαθμολογία και επιβραβεύεται ο διαγωνιζόμενος, ο οποίος θα ζητήσει το μικρότερο ποσό κρατικής χρηματοδότησης, η οποία ανέρχεται στα 220 εκατομμύρια ευρώ.
• Το Δημόσιο διατηρεί ισχυρή παρουσία σε μια εξαιρετικής σημασίας επένδυση: Αυξάνεται το ελάχιστο προσφερόμενο ποσοστό μετοχικού κεφαλαίου από 40% σε 45% έως 55% το οποίο θα μεταβιβάσουν οι διαγωνιζόμενοι μετά την κατακύρωση της σύμβασης παραχώρησης.
• Αυξάνεται η βαρύτητα της Οικονομικής Προσφοράς των διαγωνιζόμενων από 75% σε 80%.
• Αυξάνεται το Αντισταθμιστικό Αποθεματικό των εσόδων από 1% σε 2% που προκύπτουν από την εκμετάλλευση του έργου παραχώρησης. Το αντισταθμιστικό αποθεματικό θα διατίθεται με αποφάσεις του υπουργού Υποδομών Μεταφορών και Δικτύων, για την ενίσχυση της ανάπτυξης στους οργανισμούς τοπικής αυτοδιοίκησης, καθώς και σε άλλες κοινωφελείς δράσεις.
• Αυξάνεται από 1% σε 2% το πρόσθετο αντάλλαγμα που θα καταβάλλει κάθε χρόνο η εταιρεία στο Δημόσιο, από τα συνολικά έσοδα.
• Ο κατασκευαστής είναι υποχρεωμένος να εξασφαλίσει την απασχόληση μακροχρονίως ανέργων κατάλληλων ειδικοτήτων κατά την κατασκευή του έργου.
• Τροποποιείται ριζικά ο τρόπος επιλογής του Ανεξάρτητου Μηχανικού, καθώς ισχυροποιείται η συμμετοχή του Δημοσίου σ’ αυτόν. Το Δημόσιο ,λοιπόν, θα επιλέγει τον Ανεξάρτητο Μηχανικό με ανοιχτό διαγωνισμό. Το κριτήριο ανάθεσης θα είναι η χαμηλότερη προσφορά μεταξύ των διαγωνιζόμενων που θα πληρούν τις απαιτήσεις ελάχιστης εμπειρίας. Ο προϋπολογισμός δημοπράτησης της προαναφερθείσας σύμβασης θα ανέρχεται στα 10.000.000 εκατομμύρια ευρώ .Η προκήρυξη του διαγωνισμού θα δημοσιευτεί μετά την ανακήρυξη του οριστικού αναδόχου, ώστε να μπορούν να αποφευχθούν θέματα σύγκρουσης συμφερόντων. Τέλος, κάθε διαγωνιζόμενος θα περιλάβει στην προσφορά του και την αμοιβή του Ανεξάρτητου Μηχανικού. Μ΄ αυτόν τον τρόπο, διασφαλίζεται ο έλεγχος και η εποπτεία του έργου από το Δημόσιο.
• Θα υπάρξει υποχρεωτική καταβολή ύψους 15 εκατ. ευρώ προς το Δημόσιο (concession fee) εκ μέρους του παραχωρησιούχου, καταβλητέο στην έναρξη περιόδου παραχώρησης.
• Στη Ζώνη Εμπορικών Χρήσεων θα κατασκευαστεί σε έκταση δέκα (10) στρεμμάτων συνεδριακός – εκθεσιακός χώρος ο οποίος θα χρησιμοποιείται αποκλειστικά για τη διεθνή προβολή των τοπικών προϊόντων και δεν θα είναι ανταγωνιστικός εμπορικά. Θα κατασκευαστεί και θα λειτουργήσει με μέριμνα του Δημοσίου.
• Αλλάζει ο τρόπος επιλογής του τρίτου διαιτητή του Διαιτητικού Δικαστηρίου. Θα ορίζεται με κλήρωση μεταξύ των Προέδρων του Αρείου Πάγου, του Συμβουλίου της Επικρατείας και του Ελεγκτικού Συνεδρίου. Σε περίπτωση αδυναμίας ή κωλύματος αυτών, ορίζεται κατά περίπτωση ο αρχαιότερος εκ των Αντιπροέδρων. Το ίδιο θα ισχύσει και με τους δύο εκ των πέντε διαιτητών αλλά και του επιδιαιτητή, όσον αφορά τη σύνθεση του πενταμελούς διαιτητικού δικαστηρίου, το οποίο θα συγκροτηθεί στην περίπτωση που θα προκύψει κάποια διαφορά μεταξύ του Δημοσίου, της εταιρείας και των δανειστών.
• Για πρώτη φορά ξεκινά η εκτέλεση των απαλλοτριώσεων και έχει εξασφαλιστεί η εξεύρεση χρηματοδότησης των αρχαιολογικών ερευνών πριν την έναρξη της περιόδου Παραχώρησης.
• Το κτίριο του κεντρικού Αεροσταθμού θα κατασκευαστεί με κριτήρια υψηλών βιοκλιματικών προδιαγραφών. θα κατατάσσεται τουλάχιστον στη Β+ κατηγορία του ΚΕΝΑΚ (Κανονισμός Ενεργειακής Απόδοσης Κτιρίων). Θα πιστοποιηθεί με βάση διεθνές σύστημα πιστοποίησης, όπως Leed ή Bream ή αντίστοιχο. Η πιστοποίηση του κτιρίου θα πρέπει να είναι τουλάχιστον του επιπέδου Leed “Silver” Breem “good” , ή αντίστοιχου. Και τέλος, το συνολικό ενεργειακό αποτύπωμα του Αερολιμένα να είναι κατ΄ ελάχιστο στο επίπεδο C.
• Για την έγκριση της αρχιτεκτονικής μελέτης του αεροσταθμού από τον ανεξάρτητο μηχανικό, θα απαιτείται η γνώμη Ειδικής Επιτροπής Αρχιτεκτονικού Ελέγχου.
Η επιτροπή θα ελέγξει τη συμμόρφωση της μελέτης με τις απαιτήσεις του διαγωνισμού, για την κατασκευή του κτιρίου αεροσταθμού, κατά τρόπο που να εναρμονίζεται με την ιδιαιτερότητα της περιοχής.
Σημειώνεται ότι το έργο ανάπτυξης του του αερολιμένα Ηρακλείου στο Καστέλι, «Μελέτη, Κατασκευή, Χρηματοδότηση, Λειτουργία, Συντήρηση και Εκμετάλλευση του Νέου Διεθνούς Αερολιμένα Ηρακλείου Κρήτης καθώς και Μελέτη, Κατασκευή και Χρηματοδότηση των οδικών συνδέσεων αυτού», θα υλοποιηθεί μέσω σύμβασης παραχώρησης.
Τονίζεται επίσης, ότι η Ευρωπαϊκή Τράπεζα Επενδύσεων (ΕΤΕπ) έχει δεσμευτεί ότι θα χρηματοδοτήσει τη συμμετοχή του Ελληνικού Δημοσίου, και για πρώτη φορά τις προπαρασκευαστικές δράσεις (μελέτες , αρχαιολογικές εργασίες, αμοιβή Ανεξάρτητου Μηχανικού), οι οποίες θα πραγματοποιηθούν, μέχρι την υπογραφή της σύμβασης παραχώρησης. Παράλληλα η ΕΤΕπ έχει εκδηλώσει ενδιαφέρον και για τη συμμετοχή της, ως δανειστής στο έργο.
Ο νέος αυτός διεθνής διαγωνισμός που δρομολογεί το ΥΠΟΜΕΔΙ εκτιμάται με βεβαιότητα ότι θα έχει επιτυχή κατάληξη. Κι αυτό γιατί, το επενδυτικό ενδιαφέρον είναι υψηλό, καθώς η Κρήτη αποτελεί έναν από τους πλέον δημοφιλείς τουριστικούς προορισμούς παγκοσμίως και τα ποσοστά της επιβατικής κίνησης είναι εξαιρετικά υψηλά.
Οι προαναφερθείσες παράμετροι σε συνδυασμό με την ήδη ευρισκόμενη σε εξέλιξη διαδικασία συντέλεσης των απαλλοτριώσεων , εκτιμάται ότι καθιστούν πλήρως επιτεύξιμο το στόχο υλοποίησης του έργου, εντός του αρχικού χρονοδιαγράμματος.
Τη Δευτέρα αναρτώνται προς διαβούλευση τα Τεύχη Μεταβολών, ούτως ώστε οι υποψήφιοι επενδυτές και τα σχήματα που εξέφρασαν ενδιαφέρον να συμμετάσχουν στο διαγωνισμό, και να προχωρήσουν στον τελικό σχολιασμό του Σχεδίου Σύμβασης Παραχώρησης.
Ως καταληκτική ημερομηνία υποβολής δεσμευτικών προσφορών, έχει οριστεί η 23η Φεβρουαρίου 2016.
Ο Υπουργός ΥΠΟΜΕΔΙ επισκέπτεται τη Δευτέρα το Ηράκλειο της Κρήτης, για να παραδώσει τα τεύχη στον Δήμαρχο Ζ. Καλογεράκη και στον Περιφερειάρχη Κρήτης Σ. Αρναουτάκη, προκειμένου να καταθέσουν οι Αυτοδιοικητικοί Φορείς και η τοπική κοινωνία της παρατηρήσεις τους.