Εξαιρετική δυναμική παρά την οικονομική κρίση – ίσως και
εξαιτίας αυτής – εμφανίζει το οικοσύστημα της συνεργατικής οικονομίας (shairing
economy) στην Ευρώπη όπως αναφέρει σε άρθρο η ιστοσελίδα του ΣΕΠΕ. Τα έσοδα της αγοράς, η οποία σε ένα πολύ μεγάλο μέρος
στηρίζει την ύπαρξη της στην τεχνολογία, διαμορφώθηκαν το 2015 σε €3,6 δις,
καταγράφοντας ισχυρή αύξηση 97% σε σχέση με ένα χρόνο νωρίτερα.
Υπερδιπλασιάστηκαν την περίοδο 2013-2015 τα έσοδα που
παράγει το οικοσύστημα της συνεργατικής οικονομίας επί ευρωπαϊκού εδάφους. Μάλιστα,
η επίδοση του 2015 συνιστά υπερδιπλασιασμό της αγοράς του sharing economy στην
Ευρώπη σε σχέση με το 2013, όταν τα έσοδα είχαν διαμορφωθεί στα επίπεδα του €1
δις, πριν ανέλθουν στο €1,8 δις το 2014.
Σταθερά ανοδικά κινήθηκε την ίδια περίοδο στην Ευρώπη η
συνολική αξία των συναλλαγών, που σχετίζονται με τη συνεργατική οικονομία: από
€10,2 δις το 2013 αυξήθηκε στα €15,9 δις το 2014, για να φτάσει στα επίπεδα των
€28,1 δις το 2015. Η παραπάνω εικόνα, την οποία αποτυπώνει έρευνα της
PricewaterhouseCoopers (PwC), στοιχεία της οποίας δημοσιοποίησε η ιστοσελίδα
eMarketer, έρχεται να επιβεβαιώσει την άποψη που θέλει το επόμενο
επιχειρηματικό “θαύμα” στην Ευρώπη να προέρχεται από το sharing economy.
Να σημειωθεί ότι, μέσω της συνεργατικής οικονομίας,
καταναλωτές, επιχειρήσεις, δημόσιοι φορείς μοιράζονται ιδέες, προϊόντα και
υπηρεσίες, όπως το διαμέρισμα, το αυτοκίνητο ή το ποδήλατό τους, μέσω Ίντερνετ,
χωρίς ενδιάμεσους, έχει αρχίσει σταδιακά να αποκτά οπαδούς. Οι AirBnb και Uber
αποτελούν τα πιο γνωστά παραδείγματα του οικοσυστήματος της συνεργατικής
οικονομίας.
Η μελέτη της PwC αναδεικνύει τους κλάδους της φιλοξενίας και
των μεταφορών ως τους πλέον δυναμικούς τομείς στην αγορά του sharing economy,
με την πρώτη κατηγορία να συγκεντρώνει το 54% του συνόλου των συναλλαγών το
2015 και τη δεύτερη το 47% του συνόλου των εσόδων.
Θεσμικό πλαίσιο
Σε μια προσπάθεια να κερδίσει το στοίχημα της συνεργατικής
οικονομίας, η Ευρώπη έχει κάνει, ήδη, κινήσεις για τη δημιουργία του κατάλληλου
θεσμικού πλαισίου, που θα επιτρέπει την ανάπτυξη αυτών των νέων επιχειρηματικών
μοντέλων με υπεύθυνο τρόπο. Στο πλαίσιο αυτό, η Ευρωπαϊκή Επιτροπή έχει καλέσει
τα κράτη – μέλη της Ε.Ε. να επανεξετάσουν και ενδεχομένως να αναθεωρήσουν την
ισχύουσα νομοθεσία τους, στη βάση των κατευθυντήριων γραμμών, που έχει
εισηγηθεί.
“Οι αποσπασματικές και διαφορετικές κανονιστικές
προσεγγίσεις σε νέα επιχειρηματικά μοντέλα δημιουργούν αβεβαιότητα για τους
παραδοσιακούς επιχειρηματίες, τους νέους παρόχους υπηρεσιών, καθώς και τους
καταναλωτές και ενδέχεται να παρεμποδίσει την καινοτομία, τη δημιουργία θέσεων
εργασίας και την ανάπτυξη”, είναι το σκεπτικό της Επιτροπής.
Στη βάση των κατευθυντήριων γραμμών, οι πάροχοι υπηρεσιών θα
υποχρεούνται να λαμβάνουν εταιρικές άδειες ή εγκρίσεις στις περιπτώσεις που
αυτές είναι απολύτως αναγκαίες για την επίτευξη σχετικών στόχων δημοσίου
συμφέροντος. Πάντως, η απόλυτη απαγόρευση μιας δραστηριότητας θα πρέπει να
αποτελεί μόνο την έσχατη λύση. Έτσι, οι πλατφόρμες δεν θα πρέπει να υπόκεινται
σε εγκρίσεις ή άδειες, όταν έχουν απλώς διαμεσολαβητικό ρόλο μεταξύ των
καταναλωτών και των παρόχων της πραγματικής υπηρεσίας (π.χ. υπηρεσίες μεταφορών
ή διαμονής).
Τα κράτη – μέλη θα πρέπει, επίσης, να προχωρούν σε
διαφοροποίηση μεταξύ των απλών πολιτών, που παρέχουν υπηρεσίες σε περιστασιακή
βάση και των παρόχων που ενεργούν υπό μια επαγγελματική ιδιότητα, μέσω, για
παράδειγμα, της θέσπισης κατωτάτων ορίων βάσει του επιπέδου της δραστηριότητας.
Κατά την άποψη της Επιτροπής, οι συνεργατικές πλατφόρμες
μπορούν να απαλλάσσονται από την ευθύνη για τις πληροφορίες που αποθηκεύουν εξ
ονόματος των παρόχων υπηρεσιών. Ωστόσο, δεν θα πρέπει να απαλλάσσονται από την
ευθύνη για υπηρεσίες που παρέχουν οι ίδιες, όπως π.χ. υπηρεσίες πληρωμών.
στο 