Πρόβλημα με το Κτηματολόγιο στην καλντέρα: Οι… αυθαίρετες γραμμές και το παλαιό τοπογραφικό

Σύμφωνα με τον μύθο (εν προκειμένου όχι αστικό αλλά νησιωτικό) η κινητοποίηση της Κτηματικής Υπηρεσίας ήταν αποτέλεσμα ” κόντρας” εξέχοντος εκείνη την εποχή πολιτικού προσώπου με την αυτοδιοίκηση του νησιού. Η Κτηματική Υπηρεσία κατέγραψε ουσιαστικά ως δημόσιο τον διάσημο γκρεμό της καλντέρας, ξεκινώντας από το λεγόμενο “φρύδι” της (δηλαδή το άκρο της που προσφέρει την διάσημη σε όλο τον κόσμο θέα). Μόνο που το αποτέλεσμα ήταν τελικά άκρως προβληματικό .”Το τοπογραφικό ήταν πολύ αόριστο, σε μεγάλη κλίμακα (1:10.000).Επιπλέον η γραμμή που τραβήχτηκε από την υπηρεσία ήταν πρόχειρη και δεν αποτύπωσε σωστά το” φρύδι” του πρανούς” λέει στην εφημερίδα Καθημερινή ο Κυριάκος Σαββίδης επικεφαλής της εταιρείας ” Γεωανάλυση “που έχει αναλάβει την κτηματογράφηση του υπολοίπου των Κυκλάδων .”Ως αποτέλεσμα μέσα σε αυτήν έκταση των 5.380 στρεμμάτων συμπεριέλαβε τμήματα των οικισμών στο Ημεροβίγλι, στην Οία και στα Φηρά, μέσα στα οποία βρίσκονται ιδιοκτησίες, καλλιέργειες, ξενοδοχεία και κατοικίες, όλα νόμιμα. Επιπλέον σε κάποια σημεία η γραμμή έφθασε μέχρι τη θάλασσα συμπεριλαμβάνοντας λ.χ λιμενικές υποδομές καθώς και ιδιοκτησίες ιδιωτών γύρω από αυτές”. Aποκαλυπτικό της προχειρότητας με την οποία συντάχθηκε το τοπογραφικό του 1998 είναι ότι εκείνη την εποχή 7 οικισμοί της Σαντορίνης ήταν ήδη οριοθετημένοι. Η χάραξη όμως δεν έλαβε υπόψη τα όρια του εγκεκριμένου τότε πολεοδομικού σχεδίου αλλά ..το “διέσχισε “τυχαία.
Στον Άρειο Πάγο
Στα χρόνια που μεσολάβησαν κάποιοι από τους ιδιώτες που η υπόθεση τους αφορούσε προσέφυγαν στα δικαστήρια. Όπως εξηγεί η Ελένη Τσίκνα, νομικός του γραφείου κτηματογράφησης, δύο από τις περιπτώσεις αυτές έφτασαν μέχρι τον Άρειο Πάγο το 2013 και το 2017. ” Η Ολομέλεια του Αρείου Πάγου, στην οποία είχε παραπεμφθεί ως θέμα γενικότερου ενδιαφέροντος το ζήτημα της κτήσης ιδιοκτησίας επί των γκρεμών της καλντέρας της Σαντορίνης, ναι μεν δέχεται ότι δεν ισχύει το τεκμήριο της κυριότητας του Δημοσίου στα νησιά των Κυκλάδων. Πλην όμως, αυτό ισχύει μόνο για τις γαίες καθαρής ιδιοκτησίας (μούλκα) ενώ για τις εκτάσεις των νησιών αυτών που αφορούν τα δάση, τους αιγιαλούς, τα κοινόχρηστα, τις βοσκές και τις εκτάσεις που λόγω της μορφής τους δεν εξουσιάζονται από κανέναν όπως και τα γκρεμνά της καλντέρας, μετά τον αγώνα της ανεξαρτησίας κατέστη κύριος αυτών το ελληνικό Δημόσιο ως διάδοχος του οθωμανικού κράτους, δικαιώματι πολέμου. Στους ιδιώτες που προσέφυγαν δικαστικά, το δικαστήριο τους ζητά να αποδείξουν ότι η ιδιοκτησία τους καλλιεργούνταν ή κατοικούνταν τουλάχιστον για 30 χρόνια το 1915″.
H λύση για το ζήτημα της καλντέρας
Σύμφωνα με την εφημερίδα Καθημερινή, υπάρχουν δύο οδοί για να λυθεί το ζήτημα της καλντέρας. Η μία είναι η επίλυση του θέματος με νομοθετική ρύθμιση. Η άλλη είναι να επανεξεταστεί από την Κτηματική Υπηρεσία Κυκλάδων η απόφαση του 1998 και να αντικατασταθεί το τοπογραφικό της με ένα πληρέστερο. “Κάποτε ήρθε το Δημόσιο, τράβηξε αυθαίρετα μια γραμμή (που λόγω της κλίμακας του χάρτη, μόνο η γραμμή αυτή αντιστοιχεί στο έδαφος σε 30 μέτρα) και χαρακτήρισε ως δημόσια, κομμάτια οικισμών και ιδιοκτησίες ιδιωτών” λέει ο δήμαρχος Θήρας, Αντώνης Σιγαλάς. ” Ήρθε η ώρα να τα διορθώσουμε όλα αυτά. Πρέπει να υπάρξει πολιτική παρέμβαση για να επαναχαραχθεί σωστά η δημόσια έκταση. Επιπλέον αν αποδεχθεί ότι κάποιοι έχτισαν παράνομα εκτός των ορίων των οικισμών και πρέπει να εξαγοράσουν την έκταση τους, το όφελος σε γη ή χρήμα πρέπει να έρθει στον δήμο για να τεθεί σε κοινή ωφέλεια”.
“Η νόμιμη διαδικασία δεν φαίνεται να είχε τηρηθεί: δεν κλήθηκαν οι φερόμενοι ιδιοκτήτες να υποβάλουν τίτλους, δεν ελήφθησαν υπόψη τα πολεοδομικά σχέδια, δεν ελήφθησαν μαρτυρικές καταθέσεις από παλαιούς κατοίκους, δεν εφαρμόστηκαν τα στοιχεία σε εξαρτημένο τοπογραφικό” λέει ο κ.Σαββίδης. “Ενδεχομένως λοιπόν η υπόθεση μπορεί κατά τη γνώμη μου να λυθεί χωρίς νομοθετική ρύθμιση με την παρέμβαση του υπουργείου Οικονομικών”. Η υπόθεση είναι εν γνώσει του Ελληνικού Κτηματολογίου. ” Η κτηματογράφηση κατά καιρούς αναδεικνύει προβλήματα που χρονίζουν άλυτα” λέει ο πρόεδρος, Δημήτρης Σταθάκης. “Ο εντοπισμός των προβλημάτων δεν πρέπει να μας φοβίζει. Αντιθέτως αποτελεί ευκαιρία για να αναζητήσουν εγκαίρως λύσεις. Το Ελληνικό Κτηματολόγιο μπορεί να μελετήσει σύνθετα προβλήματα με επάρκεια υποδομών και με εκτεταμένη εμπειρία στις νομικές και τεχνικές ιδιαιτερότητες της χώρας. Έχουμε ενημερωθεί για τη διεκδίκηση από το ελληνικό Δημόσιο και από ιδιώτες έκτασης στη καλντέρα Σαντορίνης .Είναι προς συμφέρον των ιδίων των δικαιούχων να συμμετέχουν στη διαδικασία υποβάλλοντας δήλωση. Έτσι θα εξεταστούν συστηματικά τυχόν διεκδικήσεις, που ενδεχομένως παρουσιάζονταν ως μεμονωμένες περιπτώσεις έως τώρα και θα αναδειχθεί συνολικά το θέμα προς επίλυση από τους αρμόδιους φορείς “.