Οι συντάξεις καταβάλλονται στην πραγματικότητα με τέσσερις “κόφτες” στους ασφαλισμένους. Αυτοί οι κόφτες είναι οι εξής:
- κράτηση για υγειονομική περίθαλψη,
- φόρος μισθωτών υπηρεσιών,
- εισφορά αλληλεγγύης συνταξιούχων (ΕΑΣ)
- και προσωπική διαφορά (για παλιούς συνταξιούχους πριν από το 2016).
Ουσιαστικά οι κρατήσεις και η Εφορία “τρώνε” τις συντάξεις. Ενδεικτικά αναφέρεται πως μια μεικτή σύνταξη των 2.000 ευρώ έχει συνολικές κρατήσεις της τάξης του 22%.
Οι κόφτες
Αναλυτικά:
1.Εισφορά αλληλεγγύης συνταξιούχων (ΕΑΣ):
Ο φόρος αυτός είναι διπλός και άδικος για 400.000 συνταξιούχους. Το μέτρο αυτό αφορά σε όσους παίρνουν σύνταξη άνω των 1.400 ευρώ. Σημειώνεται δε πως η Εισφορά Αλληλεγγύης επιβάλλεται κλιμακωτά από 3% έως 14% σε ολόκληρο το ποσό, χωρίς ωστόσο να λαμβάνεται υπόψη το αφορολόγητο όριο των 720 ευρώ. Η κυβέρνηση αναμένεται να μειώσει από το 2025 το ποσοστό της κράτησης στις κύριες και στις επικουρικές συντάξεις.
-Εισφορά για υγειονομική περίθαλψη:
Κράτηση 6% για ιατροφαρμακευτική περίθαλψη εφαρμόζεται επί αρχικού μεικτού ποσού κάθε σύνταξης.
-Φόρος μισθωτών υπηρεσιών:
Μετά την αφαίρεση των παραπάνω κρατήσεων, το τελικό ποσό σε 12μηνη βάση αποτελεί το φορολογητέο εισόδημα του συνταξιούχου. Και σε αυτό εφαρμόζεται η φορολογία εισοδήματος. Δηλαδή, κλιμακωτή – προοδευτική – φορολόγηση με την αναλογούσα έκπτωση φόρου, ώστε να έρθει το τελικό αποτέλεσμα.
-Προσωπική διαφορά:
Η προσωπική διαφορά δεν επιτρέπει σε 770.000 παλαιούς συνταξιούχους (πριν από το 2016) να πάρουν μελλοντικές αυξήσεις. Αυτό γίνεται μέχρι να μηδενίσουν την προσωπική διαφορά τους καθώς αυτή λειτουργεί περισσότερο ως «κόφτης». Παράλληλα εκτιμάται πως η προσωπική διαφορά θα μειωθεί σταδιακά για έναν μεγάλο αριθμό συνταξιούχων. Αυτό συμβαίνει γιατί οι αυξήσεις του 2023 και 2024, κατά 7,75% και 3% αντίστοιχα, έχουν περιορίσει τον αριθμό των συνταξιούχων με προσωπική διαφορά σε 770.000.
Ο αριθμός των συντάξεων με προσωπική διαφορά μειώθηκε σε σε 770.000 κατά το διάστημα Σεπτεμβρίου 2021 και Φεβρουαρίου 2024 από περίπου 1.230.000 που ήταν το προηγούμενο διάστημα.
Αυτό αφορά τους συνταξιούχους αυτούς που, μετά την εφαρμογή του νόμου Κατρούγκαλου (Ν.4387/2016) και τον επανυπολογισμό των συντάξεών τους απέκτησαν προσωπική διαφορά.
-Εξάλειψη της απώλειας
Η προσωπική διαφορά εξαλείφεται σταδιακά με την αύξηση των συντάξεων και την εφαρμογή των διατάξεων του νόμου 4670/2020 για την αναπροσαρμογή των ποσοστών αναπλήρωσης προς τα πάνω όσων έχουν ασφαλιστικό βίο άνω των 30 ετών.
Αξιοσημείωτο είναι δε πως τα τελευταία στοιχεία της έκθεσης «Ήλιος» του υπουργείου Εργασίας και Κοινωνικής Ασφάλισης έδειξαν πως στο σύνολο των συνταξιούχων της χώρας, οι συντάξεις γήρατος μόλις και μετά βίας ξεπέρασαν τα 820 ευρώ μεικτά. Οι έξι στις 10 συντάξεις γήρατος ήταν κάτω των 1.000 ευρώ μεικτές αποδοχές. Και αυτό δείχνει πως η πλειονότητα των 2.495.464 συνταξιούχων της χώρας βρίσκεται σε εξαιρετικά δύσκολη οικονομική θέση.