Πώς θα τρέξει ταχύτερα ο εξωδικαστικός μηχανισμός για τις επιχειρήσεις

Στην εγκύκλιο παρατίθενται συγκριμένα παραδείγματα για τη διαδικασία, η οποία αν και αυτοματοποιημένη, δεν αξιοποιείται με τον ρυθμό που θα ήθελαν τόσο οι υπερχρεωμένες επιχειρήσεις όσο και το οικονομικό επιτελείο της κυβέρνησης. Από την έναρξη εφαρμογής του νόμου, ο αριθμός των επιχειρήσεων που έχουν διευθετήσει τις οφειλές τους ανέρχονται στις 26, με τις 22 να αφορούν διμερή διαπραγμάτευση (σ.σ.: δηλαδή άνω του 85% των οφειλών ήταν προς έναν πιστωτή), ενώ στις υπόλοιπες τέσσερις εμπλέκονταν περισσότεροι του ενός πιστωτή.

Πάντως, το ενδιαφέρον για τον εξωδικαστικό μηχανισμό φαίνεται να είναι μεγάλο, καθώς περίπου 30.000 υπερχρεωμένες επιχειρήσεις έχουν ξεκινήσει τη διαδικασία υποβολής αίτησης, ενώ για 5.000 εξ αυτών έχει διαπιστωθεί ότι πληρούν τα κριτήρια επιλεξιμότητας. Οριστική υποβολή αίτησης έχουν πραγματοποιήσει περίπου 800 οφειλέτες.

Για τις επιχειρήσεις με οφειλές από 20.000 έως 50.000 ευρώ δεν χρειάζεται υποβολή μελέτης βιωσιμότητας, καθώς αυτή παράγεται με τυποποιημένο τρόπο. Ωστόσο, ο νόμος δίνει το δικαίωμα στους πιστωτές να προβούν σε εξατομικευμένη αξιολόγηση βιωσιμότητας, σύμφωνα με τις εσωτερικές διαδικασίες οργάνωσής τους, προκειμένου να εκτιμήσουν την ικανότητα αποπληρωμής του οφειλέτη.

Για να κριθεί ένας οφειλέτης βιώσιμος για την τυποποιημένη πρόταση ρύθμισης, θα πρέπει να έχει θετικό καθαρό αποτέλεσμα προ φόρων, τόκων και αποσβέσεων κατά την τελευταία χρήση ή σε δύο από τις τρεις τελευταίες χρήσεις πριν από την υποβολή της αίτησης.

Δεν αρκεί όμως αυτό, υπό την προϋπόθεση ότι ο λόγος του συνόλου των προς ρύθμιση οφειλών κατά την 31η Δεκεμβρίου του 2016, μετά την αφαίρεση του συνόλου τόκων υπερημερίας, προστίμων και προσαυξήσεων (σ.σ.: αναφέρονται αναλυτικά στη συνέχεια) προς το καθαρό αποτέλεσμα προ φόρων, τόκων και αποσβέσεων να είναι ίσος ή μικρότερος από οκτώ.

Ο αριθμός των μηνιαίων δόσεων για την αποπληρωμή των θεσμικών αποκαλούμενων θεσμικών πιστωτών (τράπεζες, εφορία, ασφαλιστικά ταμεία) δεν επιτρέπεται να ξεπερνά τις 120, ενώ στην περίπτωση των λοιπών ιδιωτών πιστωτών δεν επιτρέπεται να ξεπερνά τις 24. Στην περίπτωση πιστωτών οι οφειλές των οποίων προέρχονται από συμβάσεις παροχής εργασίας (σ.σ.: εργαζόμενοι) δεν επιτρέπεται να ξεπερνούν τις έξι.

Θα πρέπει επίσης να σημειωθεί ότι το ετήσιο ύψος των δόσεων αποπληρωμής δεν μπορεί να υπερβαίνει το 33% του ετήσιου εισοδήματος του επιχειρηματία.

Η εγκύκλιος
Θέμα: Απλοποιημένη διαδικασία ρύθμισης οφειλών επιχειρήσεων που δεν ξεπερνούν συνολικά το ποσό των πενήντα χιλιάδων ευρώ (50.000,00 ευρώ) στο πλαίσιο υπαγωγής τους στον ν. 4469/2017.

Στις 29 Νοεμβρίου 2017 δημοσιεύθηκε στην Εφημερίδα της Κυβερνήσεως η υπ’ αριθμ. 130060/27.11.2017 κοινή υπουργική απόφαση (ΦΕΚ Β’, 4158/29-11-2017) «Απλοποιημένη διαδικασία ρύθμισης οφειλών επιχειρήσεων που δεν ξεπερνούν συνολικά το ποσό των πενήντα χιλιάδων ευρώ (50.000,00 ευρώ) στο πλαίσιο υπαγωγής τους στον ν.4469/2017 “Εξωδικαστικός Μηχανισμός Ρύθμισης Οφειλών Επιχειρήσεων και άλλες διατάξεις (Α’ 62)”».

Με την παρούσα σας κοινοποιούμε διευκρινίσεις αναφορικά με την εφαρμογή της ως άνω ΚΥΑ:

Επί του άρθρου 3
Τυποποιημένος Τρόπος Αξιολόγησης Βιωσιμότητας

Μετά την υποβολή της αίτησης υπαγωγής στη διαδικασία εξωδικαστικής ρύθμισης οφειλών έως 31/12/2018 στην ηλεκτρονική πλατφόρμα της ΕΓΔΙΧ από τον οφειλέτη και προκειμένου να εξετασθεί η πρότασή του, απαιτείται ο τελευταίος να κριθεί βιώσιμος.

Η αξιολόγηση της βιωσιμότητας, στην απλοποιημένη διαδικασία ρύθμισης των οφειλών που περιγράφει η παρούσα, παράγεται με τυποποιημένο τρόπο. Ειδικότερα, ένας οφειλέτης κρίνεται βιώσιμος για την τυποποιημένη πρόταση ρύθμισης εφόσον πληροί σωρευτικά τα κάτωθι κριτήρια:

α) Θετικό καθαρό αποτέλεσμα προ φόρων, τόκων και αποσβέσεων κατά την τελευταία χρήση ή σε δύο (2) από τις τρεις (3) τελευταίες χρήσεις πριν από την υποβολή της αίτησης υπαγωγής στο ν. 4469/2017, και

β) Ο λόγος του συνόλου των προς ρύθμιση οφειλών κατά την 31η Δεκεμβρίου του 2016, μετά την αφαίρεση του συνόλου των τόκων υπερημερίας των πιστωτών του ιδιωτικού τομέα, ποσοστού 95% των απαιτήσεων του Δημοσίου από πρόστιμα και ποσοστού 85% των απαιτήσεων του Δημοσίου και των Φορέων Κοινωνικής Ασφάλισης από προσαυξήσεις ή τόκους εκπρόθεσμης καταβολής, προς το καθαρό αποτέλεσμα προ φόρων, τόκων και αποσβέσεων (EBITDA = Καθαρό Αποτέλεσμα (μετά Φόρων) + Φόροι + Αποσβέσεις + Τόκοι) να είναι ίσος ή μικρότερος από οκτώ (8).

Επισημαίνεται ότι στα πλαίσια της απλοποιημένης διαδικασίας υπαγωγής στις ρυθμίσεις του Ν. 4469/2017 οι πιστωτές διατηρούν το δικαίωμα να προβούν σε εξατομικευμένη αξιολόγηση βιωσιμότητας, σύμφωνα με τις εσωτερικές διαδικασίες οργάνωσής τους, προκειμένου να εκτιμήσουν την ικανότητα αποπληρωμής του οφειλέτη. Πιστωτής που κατέχει την πλειοψηφία επί του συνόλου των απαιτήσεων δεν προτείνει πρόταση ρύθμισης οφειλών στην περίπτωση που εκτιμήσει τον οφειλέτη ως μη βιώσιμο.

Επί του άρθρου 4
Πρόταση Τυποποιημένης Λύσης

Με την υποβολή της αίτησης υπαγωγής στην παρούσα απλοποιημένη διαδικασία και μετά τη διαπίστωση απαρτίας, τυχόν αντιπροτάσεις ρύθμισης οφειλών που υποβάλλονται από τους συμμετέχοντες πιστωτές παράγονται με τυποποιημένο τρόπο.

Όταν η συνολική αξία της περιουσίας του οφειλέτη είναι τουλάχιστον είκοσι πέντε (25) φορές μεγαλύτερη από τη συνολική οφειλή προς ρύθμιση, το Δημόσιο και οι Φορείς Κοινωνικής Ασφάλισης δεν επιτρέπεται να υποβάλουν προτάσεις αναδιάρθρωσης οφειλών ή να ψηφίζουν υπέρ προτάσεων αναδιάρθρωσης οφειλών. Τυχόν αντιπροτάσεις ρύθμισης οφειλών υποβάλλονται από τους συμμετέχοντες πιστωτές και υποβληθείσες προτάσεις αναδιάρθρωσης οφειλών ψηφίζονται θετικά, εφόσον υπόκεινται στους ακόλουθους κανόνες:

1. Αφαιρούμενα ποσά ανά πιστωτή

α) Το σύνολο των τόκων υπερημερίας των πιστωτών του ιδιωτικού τομέα.

β) Ποσοστό ενενήντα πέντε τοις εκατό (95%) των απαιτήσεων του Δημοσίου από πρόστιμα που έχουν επιβληθεί από τη φορολογική διοίκηση.

γ) Ποσοστό ογδόντα πέντε τοις εκατό (85%) των απαιτήσεων του Δημοσίου και των Φορέων Κοινωνικής Ασφάλισης από προσαυξήσεις ή τόκους εκπρόθεσμης καταβολής.

Τα ποσά των ως άνω υποπεριπτ. β) και γ) αφαιρούνται, με την επιφύλαξη των παρ. 4 και 6 του άρθρου 15 του Ν. 4469/2017. Επισημαίνεται ότι σε περίπτωση υφιστάμενων ρυθμίσεων, στο υπόλοιπο οφειλών αυτών που εντάσσεται στη σύμβαση αναδιάρθρωσης δεν λαμβάνει χώρα καμία επιπλέον διαγραφή, όπως ακριβώς ισχύει και στις συμβάσεις που συνάπτονται κατά την τακτική διαδικασία του Ν.4469/2017 και δεν υφίστανται δυνατότητα αύξησης ή μείωσης του αριθμού των δόσεων.

2. Τρόπος ρύθμισης

(α) Στην περίπτωση που ο οφειλέτης πληροί τα προαναφερόμενα κριτήρια, ρυθμίζει την οφειλή του σε ισόποσες μηνιαίες τοκοχρεωλυτικές δόσεις ως ακολούθως:

(αα) Το ελάχιστο ποσό μηνιαίας δόσης που θα προτείνεται δεν δύναται να είναι μικρότερο από το ποσό των πενήντα (50) ευρώ ανά πιστωτή.

(αβ) Ο αριθμός των μηνιαίων δόσεων στην περίπτωση των θεσμικών πιστωτών (χρηματοδοτικοί φορείς, Δημόσιο, ΦΚΑ) δεν επιτρέπεται να ξεπερνά τις εκατόν είκοσι (120).

(αγ) Ο αριθμός των μηνιαίων δόσεων στην περίπτωση των λοιπών ιδιωτών πιστωτών δεν επιτρέπεται να ξεπερνά τις είκοσι τέσσερις (24).

(αδ) Ο αριθμός των μηνιαίων δόσεων στην περίπτωση πιστωτών οι οφειλές των οποίων προέρχονται από συμβάσεις παροχής εργασίας οποιουδήποτε τύπου δεν επιτρέπεται να ξεπερνούν τις έξι (6).

(β) Ο αριθμός των δόσεων είναι κοινός για κάθε μία κατηγορία πιστωτών (θεσμικοί και Λοιποί Ιδιώτες) εκτός των περιπτώσεων όπου:

(βα) το πλήθος των δόσεων περιορίζεται λόγω του ορίου των πενήντα (50) ευρώ ως ελάχιστη δόση ανά πιστωτή και
(ββ) η βασική οφειλή προς το Δημόσιο ή /και τους Φορείς Κοινωνικής Ασφάλισης δεν ξεπερνά το ποσό των τριών χιλιάδων ευρώ (3.000 ευρώ) ανά πιστωτή (μη προσμετρούμενων τυχόν υφιστάμενων ρυθμίσεων οφειλών). Σε αυτή την περίπτωση οφειλών ο αριθμός των δόσεων αυτών δεν επιτρέπεται να υπερβαίνει τις τριάντα έξι (36).

(γ) Ο οφειλέτης μπορεί να προτείνει τη ρύθμιση των οφειλών του σε όλους τους θεσμικούς πιστωτές σε δώδεκα (12) ή λιγότερες άτοκες δόσεις.

3. Επιτόκιο ρύθμισης

Για τον υπολογισμό των τοκοχρεωλυτικών δόσεων λαμβάνεται υπ’ όψιν επιτόκιο ίσο με το επιτόκιο euribor τριμήνου, προσαυξημένο κατά πέντε ποσοστιαίες μονάδες και κατά την του ν. 128/1975 κατά περίπτωση, αν είχε προγενέστερα συμφωνηθεί ότι η εισφορά αυτή βαρύνει τον οφειλέτη.

Για τους χρηματοδοτικούς φορείς το επιτόκιο είναι κυμαινόμενο και αναπροσαρμόζεται ανά τρίμηνο, με έναρξη την ημερομηνία κατάρτισης της σύμβασης αναδιάρθρωσης οφειλών. Για τους υπόλοιπους πιστωτές το επιτόκιο είναι σταθερό, με κρίσιμο χρόνο την ημερομηνία υποβολής της αίτησης ρύθμισης.

Σε περίπτωση υπερημερίας του οφειλέτη, οι οφειλόμενες δόσεις προς τους χρηματοδοτικούς φορείς βαρύνονται με το προαναφερθέν επιτόκιο.

4. Αριθμός δόσεων ρύθμισης

Για τον υπολογισμό του τελικού αριθμού δόσεων σημαντικό ρόλο διαδραματίζει η ικανότητα αποπληρωμής του οφειλέτη. Προκειμένου να προσδιοριστεί η τελευταία λαμβάνεται υπ’ όψιν το 2,75% του ποσού που χρησιμοποιήθηκε για την αξιολόγηση της βιωσιμότητας του οφειλέτη, όπως προσδιορίστηκε στην παράγραφο επί των διευκρινίσεων επί του άρθρου 3. Το 2,75% του ποσού αυτού συγκρίνεται με τη συνολική αρχική μηνιαία δόση.

Στην περίπτωση που το ανωτέρω ποσό είναι μεγαλύτερο από τη συνολική αρχική μηνιαία δόση, τότε η τελευταία αναπροσαρμόζεται ώστε να ισούται με το ποσό αυτό. Ως αποτέλεσμα ο αριθμός των δόσεων μειώνεται και το επιπλέον ποσό κατανέμεται συμμέτρως στους θεσμικούς πιστωτές αναλόγως των απαιτήσεών τους. Το σύνολο της καθαρής παρούσας αξίας των δόσεων πρέπει να ισούται με το σύνολο της οφειλής αφαιρουμένων:

α) του συνόλου των τόκων υπερημερίας των πιστωτών του ιδιωτικού τομέα,

β) ποσοστού ενενήντα πέντε τοις εκατό (95%) των απαιτήσεων του Δημοσίου από πρόστιμα που έχουν επιβληθεί από τη φορολογική διοίκηση και

γ) ποσοστού ογδόντα πέντε τοις εκατό (85%) των απαιτήσεων του Δημοσίου και των Φορέων Κοινωνικής Ασφάλισης από προσαυξήσεις ή τόκους εκπρόθεσμης καταβολής.

Παράδειγμα 1

Οφειλέτης έχει συνολικές οφειλές προς το Δημόσιο, το ΚΕΑΟ και τις Τράπεζες κατά την ημερομηνία της αίτησης π.χ. στις 28 Φεβρουαρίου 2018 ύψους 80.000 ευρώ.

Οι οφειλές προς ρύθμιση στις 31/12/2016 μετά τις διαγραφές τόκων υπερημερίας, προσαυξήσεων και προστίμων ανέρχονται σε 40.000 ευρώ (10.000 ευρώ προς KEAO, 10.000 ευρώ προς Δημόσιο και 20.000 ευρώ προς Τράπεζες).

Το σύνολο των τόκων υπερημερίας, το ογδόντα πέντε τοις εκατό (85%) των απαιτήσεων από προσαυξήσεις ή τόκους εκπρόθεσμης καταβολής και το ενενήντα πέντε τοις εκατό (95%) των οφειλών από πρόστιμα έχει ήδη αφαιρεθεί και ανέρχεται στο ποσό των 10.000 ευρώ.

Από τα οικονομικά του στοιχεία των τριών τελευταίων χρήσεων παρουσιάζει θετικά καθαρά αποτελέσματα προ φόρων, τόκων και αποσβέσεων.

Ειδικότερα, στην τελευταία χρήση του έτους 2016 έχει θετικό καθαρό αποτέλεσμα προ φόρων, τόκων και αποσβέσεων ύψους 5.000 ευρώ, στη χρήση έτους 2015 θετικό καθαρό αποτέλεσμα προ φόρων, τόκων και αποσβέσεων ύψους 4.800 ευρώ και στη χρήση 2014 θετικό καθαρό αποτέλεσμα προ φόρων, τόκων και αποσβέσεων ύψους 3.900 ευρώ.

Ως εισόδημα λαμβάνεται το Καθαρό Αποτέλεσμα προ φόρων, τόκων και αποσβέσεων της τελευταίας χρήσης του 2016 ήτοι 5.000 ευρώ, καθώς είναι μεγαλύτερο από τον μέσο όρο των δύο (2) πλέον θετικών καθαρών αποτελεσμάτων προ φόρων τόκων και αποσβέσεων από τις τρεις (3) τελευταίες χρήσεις, ήτοι του 2016 και του 2015.

Λαμβάνοντας υπόψη τις Συνολικές προς ρύθμιση οφειλές στις 31/12/2016 ύψους 40.000 ευρώ και το EBITDA έτους 2016 ύψους 5.000 ευρώ ο λόγος του συνόλου των υφιστάμενων οφειλών κατά την 31η Δεκεμβρίου του 2016 προς το EBITDA ανέρχεται σε (8) οκτώ και ο οφειλέτης κρίνεται βιώσιμος καθώς πληροί και τα 2 κριτήρια βιωσιμότητας.

Παράδειγμα 2

Οφειλέτης έχει συνολικές οφειλές προς Δημόσιο, ΚΕΑΟ, και τράπεζες κατά την ημερομηνία της αίτησης π.χ. στις 8/3/2018 ύψους 75.000 ευρώ. Οι οφειλές προς ρύθμιση στις 31/12/2016 μετά τις διαγραφές τόκων υπερημερίας, προσαυξήσεων και προστίμων ανέρχονται σε 45.000 ευρώ (12.500 ευρώ προς KEAO, 22.500 ευρώ προς Δημόσιο και 10.000 ευρώ προς τράπεζες). Το σύνολο των τόκων υπερημερίας, το ογδόντα πέντε τοις εκατό (85%) των απαιτήσεων από προσαυξήσεις ή τόκους εκπρόθεσμης καταβολής και το ενενήντα πέντε (95%) των οφειλών από πρόστιμα έχει ήδη αφαιρεθεί και ανέρχεται στο ποσό των 5.000 ευρώ.

Από τα οικονομικά του στοιχεία των τριών τελευταίων χρήσεων παρουσιάζει θετικά καθαρά αποτελέσματα προ φόρων, τόκων και αποσβέσεων. Ειδικότερα, στην τελευταία χρήση του έτους 2016 έχει θετικό καθαρό αποτέλεσμα προ φόρων, τόκων και αποσβέσεων ύψους 20.000 ευρώ, στη χρήση έτους 2015 θετικό καθαρό αποτέλεσμα προ φόρων, τόκων και αποσβέσεων ύψους 15.800 ευρώ και στη χρήση 2014 θετικό καθαρό αποτέλεσμα προ φόρων, τόκων και αποσβέσεων ύψους 14.900 ευρώ.

Ως εισόδημα λαμβάνεται το Καθαρό Αποτέλεσμα προ φόρων, τόκων και αποσβέσεων της τελευταίας χρήσης του 2016 ύψους 20.000 ευρώ, καθώς είναι μεγαλύτερο από τον μέσο όρο των δύο (2) πλέον θετικών καθαρών αποτελεσμάτων προ φόρων τόκων και αποσβέσεων από τις τρεις (3) τελευταίες χρήσεις ήτοι του 2016 και του 2015. Ως εκ τούτου ο λόγος του συνόλου των υφιστάμενων οφειλών κατά την 31η Δεκεμβρίου του 2016 προς το EBITDA ανέρχεται σε 2,25 και ο οφειλέτης κρίνεται βιώσιμος καθώς πληροί και τα 2 κριτήρια βιωσιμότητας.

Η μηνιαία δόση σε περίπτωση καταβολής 120 δόσεων με ενδεικτικό επιτόκιο ρύθμισης 6% ανέρχεται σε 499,59 ευρώ και προκύπτει βάσει του ποσού των προς ρύθμιση οφειλών 45.000 ευρώ όπως προέκυψαν μετά τη διαγραφή του συνόλου των τόκων υπερημερίας, των προστίμων κατά 95% και των προσαυξήσεων κατά 85% συνολικού ποσό των 5.000 ευρώ. Σημειώνεται ότι ως επιτόκιο ρύθμισης στο πλαίσιο υποβολής αντιπροτάσεων λαμβάνεται επιτόκιο ίσο με το επιτόκιο euribor τριμήνου, προσαυξημένο κατά πέντε ποσοστιαίες μονάδες το οποίο παραμένει σταθερό καθ’ όλη την υπό εξέταση περίοδο και βασίζεται στο επιτόκιο euribor τριμήνου που ισχύει κατά την ημερομηνία υποβολής της αίτησης, καθώς δεν είναι εφικτό να προσδιοριστεί το μελλοντικό επιτόκιο euribor τριμήνου που λαμβάνουν υπ’ όψιν οι χρηματοδοτικοί φορείς το οποίο αναπροσαρμόζεται ανά τρίμηνο με έναρξη την ημερομηνία κατάρτισης της σύμβασης προσαυξημένο κατά την εισφορά του Νόμου 128/1975 όπου έχει εφαρμογή.

Για τον υπολογισμό του τελικού αριθμού δόσεων σημαντικό ρόλο διαδραματίζει η ικανότητα αποπληρωμής του οφειλέτη. Προκειμένου να προσδιοριστεί η τελευταία λαμβάνεται υπ’ όψιν το 2,75% του ΕΒΙΤDA του έτους 2016 ύψους 20.000 ευρώ που ανέρχεται σε 550 ευρώ, το οποίο είναι μεγαλύτερο από τη συνολική αρχική μηνιαία δόση 499,59 ευρώ, όπως αυτή προκύπτει βάσει της ρύθμισης των 45.000 ευρώ σε 120 δόσεις με μέσο επιτόκιο 6%, επομένως η συνολική μηνιαία δόση αναπροσαρμόζεται σε 550 ευρώ. Η διαφορά των 50,41 ευρώ κατανέμεται συμμέτρως στους θεσμικούς πιστωτές (Δημόσιο, ΚΕΑΟ και τράπεζες) ανάλογα με την απαίτησή τους και ο αριθμός των δόσεων μειώνεται αναλόγως.