Την ευκαιρία να «νομιμοποιήσουν» εκτάσεις του Δημοσίου που έχουν καταπατήσει βρίσκουν χιλιάδες ιδιοκτήτες ακινήτων, πληρώνοντας βεβαίως στο Κράτος και το ανάλογο αντίτιμο.
Κοινή Υπουργική Απόφαση ανοίγει τον δρόμο για την εξαγορά ακινήτων, τα οποία ναι μεν καταγράφονται στην ιδιωτική περιουσία του Δημοσίου, αλλά τα κατέχουν για μεγάλο χρονικό διάστημα ιδιώτες.
Εισπρακτικό χαρακτήρα είχε λοιπόν για ακόμη μία φορά η λύση που προκρίθηκε από την Πολιτεία για ένα ζήτημα που χρονίζει.
Γράφει ο Βαγγέλης Δουράκης
Βάσει της σχετικής απόφασης, στις 30 Σεπτεμβρίου αρχίζουν οι αιτήσεις για την εξαγορά καταπατημένων ακινήτων του Δημοσίου από ιδιώτες σε 20 Περιφερειακές Ενότητες της χώρας, ενώ από την 31η Οκτωβρίου δεκτές θα γίνονται αιτήσεις για ακίνητα στο σύνολο της επικράτειας.
Η διαδικασία για την υποβολή αίτησης
Οι αιτήσεις για την εξαγορά των ακινήτων θα υλοποιηθούν μέσω του Ολοκληρωμένου Πληροφοριακού Συστήματος «Αιτήσεις Εξαγοράς Δημόσιων Ακινήτων».
Με την υπογραφή της ΚΥΑ «ανοίγει ο δρόμος» για την εξαγορά ακινήτων που καταγράφονται στην ιδιωτική περιουσία του Δημοσίου. αλλά κατέχονται επί μεγάλο χρονικό διάστημα από ιδιώτες, σύμφωνα και με τις προβλέψεις των πρόσφατων νομοθετικών ρυθμίσεων (5113/2024 και 5024/2023).
Οι αιτήσεις για την εξαγορά των διακατεχόμενων εκτάσεων, καθώς και όλες οι σχετικές διαδικασίες και η επικοινωνία των αιτούντων με τις αρμόδιες υπηρεσίες θα πραγματοποιούνται αποκλειστικά μέσω της νέας ψηφιακής πλατφόρμας.
Η είσοδος των αιτούντων γίνεται με κωδικούς ΤaxisΝet, ενώ θα παρέχεται επίσης η δυνατότητα υποβολής της αίτησης εξαγοράς από εξουσιοδοτημένο πρόσωπο, το οποίο πρέπει να συμπληρώσει στο σύστημα τον Α.Φ.Μ. του και να επισυνάψει υπεύθυνη δήλωση εξουσιοδότησης από το gov.gr ή με βεβαίωση γνησίου υπογραφής
Η πρόσβαση στο Ολοκληρωμένο Πληροφοριακό Σύστημα γίνεται μέσω του gov.gr στην ηλεκτρονική διεύθυνση https://aeda.apps.gov.gr.
Πότε υποβάλλονται οι αιτήσεις ανά περιοχή
Οι απαραίτητες διαλειτουργικότητες του συστήματος υλοποιούνται μέσω του Κέντρου Διαλειτουργικότητας της Γενικής Γραμματείας Πληροφοριακών Συστημάτων και Ψηφιακής Διακυβέρνησης του Υπουργείου Ψηφιακής Διακυβέρνησης.
Οι αιτήσεις εξαγοράς των ακινήτων ξεκινούν:
- 30 Σεπτεμβρίου 2024 για τις Περιφερειακές Ενότητες Αιτωλοακαρνανίας, Αρκαδίας, Έβρου, Εύβοιας, Ηρακλείου, Ιωαννίνων, Καρδίτσας, Κέρκυρας, Λάρισας, Λασιθίου, Λέσβου, Μαγνησίας, Ξάνθης, Πιερίας, Ρεθύμνου, Σάμου, Τρικάλων, Φθιώτιδας, Χανίων, Χίου.
Η δυνατότητα υποβολής αιτήσεων για τις περιοχές αυτές λήγει στις 30 Σεπτεμβρίου 2025.
- 31 Οκτωβρίου 2024 για όλες τις υπόλοιπες Περιφερειακές Ενότητες. Η δυνατότητα υποβολής αιτήσεων λήγει στις 31 Οκτωβρίου 2025.
Βασική προϋπόθεση του δικαιώματος υποβολής αίτησης εξαγοράς, είναι η άσκηση από τον ίδιο τον αιτούντα ή τους δικαιοπαρόχους, επί δημοσίου ακινήτου, αδιαλείπτως κατοχή:
α) επί 30 τουλάχιστον έτη με τίτλο,
β) επί 40 τουλάχιστον έτη χωρίς τίτλο, εφόσον ο αιτών χρησιμοποιεί το ακίνητο ως την κύρια κατοικία του ή ως βοηθητικό χώρο αυτής ή για να ασκεί τουριστική, βιοτεχνική, βιομηχανική, εμπορική ή αγροτική δραστηριότητα,
γ) η δήλωση του ακινήτου στο έντυπο «Ε9» για τα 5 τουλάχιστον έτη που προηγούνται της αίτησης, προκειμένου να είναι σαφές ότι οι αιτούντες θεωρούσαν πως το ακίνητο είναι δικό τους.
Υπενθυμίζεται ότι με την ψήφιση του ν.5113/2024 προβλέπεται, επίσης, ότι:
- Αίτηση μπορεί να υποβληθεί και για ακίνητα που δεν έχουν κτίσμα.
- Τίθεται δεκαήμερη προθεσμία για την ενημέρωση του αιτούντος σε περίπτωση που λείπουν δικαιολογητικά.
Δεν ισχύει πλέον η απαίτηση για προσκομιδή αεροφωτογραφιών καθώς δεν εξετάζεται πλέον η ύπαρξη ή μη κτίσματος.
- Επεκτείνεται η δυνατότητα του Δημοσίου να αποφασίσει εξαίρεση από το δικαίωμα εξαγοράς για λόγους δημοσίου συμφέροντος. Τα αρμόδια Υπουργεία θα προσδιορίσουν αιτιολογημένα τις περιοχές ή τα ακίνητα που πρέπει να εξαιρεθούν της διαδικασίας εξαγοράς.
- Επισπεύδεται η προθεσμία υποβολής της συναίνεσης της Εταιρείας Ακινήτων του Δημοσίου σε 2 μήνες από 3 μήνες, που προβλεπόταν αρχικά.
Διαμόρφωση τιμήματος εξαγοράς
Το τίμημα της εξαγοράς θα υπολογίζεται με βάση τις αντικειμενικές αξίες των ακινήτων και κοινωνικά κριτήρια (για ευπαθείς ομάδες, πολύτεκνους, άτομα με αναπηρία). Επιπρόσθετα, το τίμημα εξαγοράς σε ειδικές περιπτώσεις αμφισβήτησης της κυριότητας του δημοσίου ακινήτου διαμορφώνεται με έκπτωση:
- 50% για αιτούντα που έχει αναγνωρισθεί από πρωτοβάθμιο δικαστήριο ως κύριος του ακινήτου ή που έχει αναγραφεί ως κύριος στις πρώτες κτηματολογικές εγγραφές και έχει ασκηθεί αγωγή από το Δημόσιο ή δεν έχει παρέλθει η προθεσμία άσκησης αγωγής.
- 70% αν ο αιτών έχει ασκήσει ένδικο μέσο κατά δικαστικής απόφασης για την αναγνώριση της κυριότητας του ακινήτου έως την 31η.12.2022.
- Ειδική πρόβλεψη υπάρχει για ακίνητο που καλύπτει τις στεγαστικές ανάγκες του αιτούντα ή του αρχικού δικαιοπαρόχου ως αποτέλεσμα μαζικής εγκατάστασης πληθυσμιακών ομάδων πριν το 1964. Σε αυτή την περίπτωση το τίμημα αντιστοιχεί στο 20% της αντικειμενικής αξίας του ακινήτου.