Περιορισμούς στο σχέδιο ανάπτυξης του λιμανιού του Πειραιά (ΟΛΠ) έθεσε το Κεντρικό Αρχαιολογικό Συμβούλιο (ΚΑΣ). Με τις παρατηρήσεις των μελών του, «πέρασε» χτες αργά το βράδυ το Αρχικό Αναπτυξιακό Πρόγραμμα και η Μελέτη Διαχείρισης (Master Plan) του Οργανισμού Λιμένος Πειραιώς (ΟΛΠ), βασικός μέτοχος του οποίου είναι η Cosco.
Η συζήτηση περιστράφηκε γύρω από τις σχεδιαζόμενες υποχρεωτικές και προαιρετικές επενδύσεις, με άξονα την προστασία των παρακείμενων αρχαιοτήτων. Πιο συγκεκριμένα, για την περιοχή της Νότιας Ζώνης του Λιμένα, όπου προβλέπεται να κατασκευαστεί ένας μεγάλος επιβατικός σταθμός κρουαζιέρας, το ΚΑΣ συντάχθηκε με την άποψη της Επιτροπής Σχεδιασμού και Ανάπτυξης Λιμένων (ΕΣΑΛ), δηλαδή η χρήση να περιοριστεί για τις ανάγκες της κρουαζιέρας, αποκλείοντας με αυτό τον τρόπο τη δημιουργία ενός εμπορικού κέντρου περίπου 24.000 τ.μ. Σημειώνεται ότι κοντά στην περιοχή βρίσκεται ο τάφος του Θεμιστοκλή και υπολείμματα του Κονώνειου τείχους.
Ως προς τη χωροθέτηση του σχεδιαζόμενου ξενοδοχείου στο Πόρτο Λεόνε, που γειτνιάζει με το Κονώνειο τείχος, το ΚΑΣ έθεσε ως όρο να μειωθεί σε όγκο και ύψος. Ως προς τη χρήση της Παγόδας (Σταθμός Επιβατών Αγίου Νικολάου), κηρυγμένο μνημείο από το Κεντρικό Συμβούλιο Νεοτέρων Μνημείων (ΚΣΝΜ), που οι επενδυτές επιθυμούν να μετατρέψουν σε ξενοδοχείο, αποφασίστηκε το θέμα να παραπεμφθεί στο αρμόδιο όργανο, δηλαδή στο ΚΣΝΜ.
Για το θέμα των ναυπηγοεπισκευαστικών ζωνών στη Σαλαμίνα, όπου διεξήχθη η περίφημη ναυμαχία, τα μέλη του ΚΑΣ τάχθηκαν κατά της παραπάνω χρήσης στις ζώνες προστασίας Α και Β του αρχαιολογικού χώρου της Κυνόσουρας και των Αμπελακίων, ζητώντας παράλληλα να προβλεφθεί η διαδικασία απομάκρυνσης των υφιστάμενων ναυπηγείων. Στην Ψυττάλεια, το Συμβούλιο ζήτησε η πλωτή δεξαμενή που θέλει να κατασκευάσει ο ΟΛΠ να τοποθετηθεί σε διαφορετική από την προτεινόμενη θέση, ώστε να μην έρχεται σε οπτική επαφή με τον οριοθετημένο αρχαιολογικό χώρο. Τέλος, ζητήθηκε η ενίσχυση της Πολιτιστικής Ακτής του Πειραιά με τη δημιουργία του δημόσιου Μουσείου Εναλίων Αρχαιοτήτων στο Σιλό, για το οποίο υπάρχουν εγκεκριμένες μελέτες.
Κατά τη συνεδρίαση παρέστησαν ο δήμαρχος Πειραιά, δημοτικοί σύμβουλοι, εκπρόσωποι του ΟΛΠ και ευαισθητοποιημένοι πολίτες. Όπως, εξάλλου, αναφέρει σχετική ανακοίνωση του ΥΠΠΟΑ, «η εξέταση της κήρυξης – οριοθέτησης αρχαιολογικού χώρου προηγήθηκε της εξέτασης του master plan του ΟΛΠ, το οποίο αποτελεί χωρική ρύθμιση, προκειμένου με την οριοθέτηση περιοχών που περιέχουν αρχαιότητες να κατοχυρωθεί θεσμικά η έγκρισή του, όπως προβλέπει ρητά ο αρχαιολογικός νόμος. Η διαδικασία εξέτασης από το Κεντρικό Αρχαιολογικό Συμβούλιο στην ίδια συνεδρίαση της κήρυξης – οριοθέτησης αρχαιολογικού χώρου και της χωρικής ρύθμισης της επένδυσης ακολουθήθηκε στο πρόσφατο παρελθόν και στην αντίστοιχη περίπτωση του Ελληνικού, θωρακίζοντας θεσμικά την επένδυση».
Ως προς το ζήτημα του αρχαιολογικού χώρου του Πειραιά, το ΥΠΠΟΑ προσθέτει: «Τα μέλη του ΚΑΣ γνωμοδότησαν ομόφωνα υπέρ της κήρυξης και οριοθέτησης ως αρχαιολογικού χώρου της αρχαίας εντός των τειχών πόλης του Πειραιά, από τα τείχη έως την ακτογραμμή. Όπως έχει επανειλημμένα εξηγηθεί, με την κήρυξη αρχαιολογικού χώρου δεν επηρεάζεται η καθημερινότητα της πόλης ούτε εμποδίζεται η επένδυση στο λιμάνι. Κηρυγμένοι αρχαιολογικοί χώροι υπάρχουν σε πολλά αστικά κέντρα της χώρας, όπως το κέντρο της Αθήνας, χωρίς να εμποδίζεται η οικοδομική ή άλλη οικονομική δραστηριότητα».
Για το ζήτημα του master plan του ΟΛΠ, το ΥΠΠΟΑ τονίζει: «Το ΚΑΣ εξέτασε μόνο όσες επενδύσεις εμπίπτουν στο πεδίο των αρμοδιοτήτων του, σε συνέχεια σχετικής απόφασης της Επιτροπής Σχεδιασμού Ανάπτυξης Λιμένων. Το Συμβούλιο γνωμοδότησε ομόφωνα υπέρ της έγκρισης των υποχρεωτικών επενδύσεων που εξέτασε, οι οποίες αφορούν στην κατεξοχήν λιμενική λειτουργία, με όρους που διασφαλίζουν την αρχαιολογική παρακολούθηση κατά το στάδιο εκτέλεσης των εργασιών και την ανάδειξη των αρχαιοτήτων, όπως εξάλλου προβλέπεται για όλα τα μεγάλα έργα».
«Η προστασία και ανάδειξη των αρχαιοτήτων και της πολιτιστικής κληρονομιάς δεν αποτελεί εμπόδιο για το επενδυτικό πλάνο του ΟΛΠ και την οικονομική ανάπτυξη του Πειραιά, αντίθετα προσδίδει ισχυρή προστιθέμενη αξία με όρους βιωσιμότητας και αειφορίας», καταλήγει η ανακοίνωση του ΥΠΠΟΑ.
Προβληματισμός στελεχών του ΟΛΠ
Τον προβληματισμό τους εξέφρασαν στελέχη του ΟΛΠ για την εμπλοκή του ΚΑΣ στα λιμενικά έργα, αναφέρει δημοσίευμα του ΑΠΕ-ΜΠΕ, σημειώνοντας ότι κάτι τέτοιο θέτει σε κίνδυνο τις επενδύσεις της κινεζικής εταιρείας λόγω των αναμενόμενων καθυστερήσεων που αναμένεται να υπάρξουν από τη γραφειοκρατία.
Στελέχη του οργανισμού, μιλώντας στο ΑΠΕ-ΜΠΕ, δήλωσαν ότι μπορεί η θεσμική κατοχύρωση της έγκρισης του επενδυτικού προγράμματος του ΟΛΠ στο λιμάνι του Πειραιά και από το ΚΑΣ να προϋποθέτει, σύμφωνα με τον νόμο, την οριοθέτηση περιοχών που περιέχουν αρχαιότητες ή ενδείξεις, ωστόσο ανέφεραν ότι όταν ο ΟΛΠ ήταν δημόσιος δεν υπήρχε καμία εμπλοκή του συγκεκριμένου δημόσιου φορέα στην εξέλιξη των λιμενικών έργων.
Τόνισαν ότι η διοίκηση του Οργανισμού αναμένεται τις επόμενες ημέρες να λάβει στα χέρια της την επίσημη απόφαση του ΚΑΣ για το κάθε έργο ξεχωριστά του master plan ενώ πρόσθεσαν ότι η εταιρεία αντιμετωπίζει το επενδυτικό σχέδιο του ΟΛΠ ως ενιαίο και απαραίτητο για την αξιοποίηση του λιμανιού και αναμένεται να υποβάλλει τη νέα πρόταση προς την Επιτροπή Σχεδιασμού και Ανάπτυξης Λιμένων(ΕΣΑΛ).
Συνολικά, οι επενδύσεις που αναμένεται να πραγματοποιήσει η Cosco και ορισμένες εκ των οποίων ήδη έχουν ολοκληρωθεί – υποχρεωτικές και πρόσθετες – ανέρχονται στο ποσό των περίπου 580 εκατ. ευρώ.
Οι υποχρεωτικές επενδύσεις του ΟΛΠ είναι ύψους 293,7 εκατ. ευρώ και θα πρέπει να έχουν ολοκληρωθεί έως το 2021, προκειμένου να μεταβιβαστεί στην Cosco και το υπόλοιπο 16% του μετοχικού κεφαλαίου του ΟΛΠ, εκτός από το 51% που απέκτησε το 2016.
Οι εγκρίσεις της ΕΣΑΛ σχετικά με τις υποχρεωτικές επενδύσεις, δίνονται με την προϋπόθεση της έγκρισής τους από το υπουργείο Πολιτισμού μετά από γνωμοδότηση των αρμοδίων Κεντρικών Συμβουλίων και τον όρο ότι κατά την υλοποίηση των έργων θα ληφθούν όλες οι απαιτούμενες άδειες και εγκρίσεις που απαιτούνται από την ισχύουσα νομοθεσία.