Υπόμνημα με τις θέσεις και παρατηρήσεις του εμπορικού κόσμου για τις εργασιακές και ασφαλιστικές διατάξεις, που προβλέπονται στο νομοσχέδιο του υπουργείου Εργασίας, κατέθεσε ο Πρόεδρος της ΕΣΕΕ, Βασίλης Κορκίδης, στη Διαρκή Επιτροπή Κοινωνικών Υποθέσεων της Βουλής, όπου συζητείται σήμερα το νομοσχέδιο.
Η ΕΣΕΕ ζητά, μεταξύ άλλων, να ενταχθεί στο νομοσχέδιο η σχεδιαζόμενη ρύθμιση των 120 δόσεων για τις ασφαλιστικές οφειλές. Ζητά, επίσης, οι διαδικασίες είσπραξης των οφειλών από το ΚΕΑΟ (Κέντρο Είσπραξης Ασφαλιστικών Οφειλών), να διασφαλίζουν την πλήρη και έγκαιρη ενημέρωση των οφειλετών, πριν την λήψη οποιωνδήποτε μέτρων κατάσχεσης ή αναγκαστικής εκτέλεσης.
Όσον αφορά στις διατάξεις για τα εργασιακά, το υπόμνημα αναφέρει ότι “η ΕΣΕΕ και ο εμπορικός κόσμος πάντοτε ήταν της γνώμης ότι το κλείσιμο της επιχείρησης, σε περίπτωση διαπίστωσης παρανομιών, θα πρέπει να συνιστά ακραίο μέτρο και να αφορά διαβαθμισμένα και αναλόγως πρόθεσης, τους εργοδότες, καθώς η μαζική εφαρμογή του μπορεί να οδηγήσει σε κλείσιμο χιλιάδες επιχειρήσεις, που δεν βρίσκονται ούτε στην «μαύρη» ζώνη της αδήλωτης εργασίας και να χαθούν αντίστοιχα και οι δηλωμένες θέσεις εργασίας που αυτές παρέχουν.
Για όλες δε ανεξαιρέτως τις επιχειρήσεις, θα πρέπει εντέλει να ισχύει, τηρουμένων πάντοτε των αναλογιών, η δεύτερη ευκαιρία. Σκοπός του πλαισίου για την αδήλωτη εργασία δεν πρέπει να είναι το αναφανδόν κλείσιμο των παράνομων επιχειρήσεων αλλά η εισαγωγή τους στην νόμιμη και διαφανή οικονομία, εκτός εάν αυτό εκ των πραγμάτων δεν καθίσταται εφικτό”.
Η Ελληνική Συνομοσπονδία Εμπορίου και Επιχειρηματικότητας έχει κληθεί και θα συμμετάσχει σήμερα Πέμπτη 31 Αυγούστου 2017, εκπροσωπούμενη από τον Πρόεδρο Βασίλη Κορκίδη, στη συνεδρίαση της Διαρκούς Επιτροπής Κοινωνικών Υποθέσεων της Βουλής, με θέμα το σχέδιο νόμου του Υπουργείου Εργασίας, Κοινωνικής Ασφάλισης και Κοινωνικής Αλληλεγγύης «Συνταξιοδοτικές ρυθμίσεις Δημοσίου και λοιπές ασφαλιστικές διατάξεις, ενίσχυση της προστασίας των εργαζομένων, δικαιώματα ατόμων με αναπηρίες και άλλες διατάξεις».
Στο πλαίσιο της συνεδρίασης, ο Πρόεδρος της ΕΣΕΕ, κατέθεσε πλήρες υπόμνημα με τις ολοκληρωμένες θέσεις, παρατηρήσεις και απόψεις του εμπορίου, στα μέλη της Επιτροπής, το οποίο έχει ως ακολούθως:
«Η ΕΣΕΕ και ο Εμπορικός Κόσμος της χώρας θεωρούμε ότι είναι δικαίωμα αλλά και υποχρέωσή μας να προτείνουμε ρεαλιστικές λύσεις για την επίλυση των προβλημάτων του νέου ασφαλιστικού και εργασιακού πλαισίου γενικότερα καθώς και να συμμετέχουμε ενεργά στην διαμόρφωση των απαιτούμενων πολιτικών.
Ειδικά για το ασφαλιστικό, το οποίο βρίσκεται σε διαρκή και μόνιμη κρίση τα τελευταία 7 χρόνια, οφείλουμε μεν να στηρίζουμε τον δημόσιο χαρακτήρα του συστήματος αλλά από την άλλη στόχος μας είναι να μην αφήνουμε κανέναν επαγγελματία που έχει δουλέψει μια ζωή με «πετσοκομμένα» δικαιώματα και διογκωμένες υποχρεώσεις.
Υπάρχουν πολλά προβλήματα στο δημόσιο ασφαλιστικό πλαίσιο και στο εργασιακό σύστημα της χώρας αλλά πάντα υπάρχουν λύσεις και οφείλουμε να τις ανιχνεύουμε και να τις εφαρμόζουμε. Στο πλαίσιο αυτό, οι παρατηρήσεις και προτάσεις μας επί του συγκεκριμένου σχεδίου νόμου είναι οι εξής:
Άρθρο 11
Ικανοποιείται το αίτημα της ΕΣΕΕ για εισαγωγή προαιρετικής αυξημένης καταβολής εισφορών σε σχέση με τις τρέχουσες του ν. 4387/2016, σε όσους ασφαλισμένους το επιθυμούν και το επιδιώκουν.
Θεωρούμε αυτονόητο ότι, αυτή η αυξημένη καταβολή θα οδηγήσει αυτόματα τους συγκεκριμένους ασφαλισμένους σε άμεσα, ξεκάθαρα και σαφή πλεονεκτήματα, τα οποία θα ανταποκρίνονται τόσο σε βελτιωμένη ποσοτικά σύνταξη, όσο και σε ποιοτική αναβάθμιση της ιατροφαρμακευτικής περίθαλψης και νοσηλείας. Κρίνεται μάλιστα δίκαιο, οι επιπλέον παροχές αυτής της δυνατότητας αναβάθμισης, να συμπεριλάβουν και όλους τους ασφαλισμένους επιχειρηματίες και επαγγελματίες που ήδη καταβάλλουν το μάξιμουμ των ασφαλιστικών εισφορών.
Περαιτέρω, στο άρθρο γίνεται αναφορά στο άρθρο 98 ν. 4387/2016, που προβλέπει έκπτωση στις ασφαλιστικές εισφορές των επιστημόνων για το διάστημα 2017-2020. Οι εκπτώσεις αυτές πρέπει, για λόγους ισότητας, να ισχύσουν όχι μόνο για τους επιστήμονες αλλά και για τους ελεύθερους επαγγελματίες.
Στο πλαίσιο βελτίωσης της λειτουργικότητας του νόμου η ΕΣΕΕ επιθυμεί να υποβάλλει και μία πρόταση που, κατά την άποψη του εμπορικού κόσμου της χώρας, θα συνεισφέρει στην βελτίωση και μετεξέλιξη των όρων της ασφαλιστικής μεταρρύθμισης, χωρίς κανένα κόστος στον προϋπολογισμό τόσο του ΕΦΚΑ, όσο και του κράτους.
Ειδικότερα, αναφερόμαστε στους εμπόρους των τουριστικών περιοχών, όπου το μοντέλο επιχειρηματικότητας διαφέρει σημαντικά από αυτό που επικρατεί στην υπόλοιπη Ελλάδα, στηριζόμενο κατά κύριο λόγο στην εποχική λειτουργία. Για την συγκεκριμένη ομάδα επιχειρηματιών, θεωρούμε ότι θα πρέπει η καταβολή των ασφαλιστικών τους εισφορών να ακολουθεί χρονικά αυτήν ακριβώς την εποχικότητα με αντίστοιχες καταβολές στην αντίστοιχη περίοδο. Η υλοποίηση της πρότασής μας θα βοηθήσει τις επιχειρήσεις αυτές να αντιμετωπίσουν τον διαρκώς αυξανόμενο ανταγωνισμό και την γενικότερη κρίση της οικονομίας, βοηθώντας τις ταυτόχρονα να ανταποκριθούν στις μεγάλες απαιτήσεις που έχει από τον κλάδο του τουρισμού η χώρα γενικότερα.
Άρθρο 16
Με το συγκεκριμένο άρθρο προβλέπονται τα του συμψηφισμού και της επιστροφής των αχρεωστήτως καταβληθεισών εισφορών στον ΕΦΚΑ. Συγκεκριμένα, παρέχεται η δυνατότητα ή να εισπράξουν τα επιστρεφόμενα ποσά (μετά τον συμψηφισμό με οφειλόμενα ποσά) ή να αφήσουν τα χρήματα ως «πιστωτικό υπόλοιπο» προκειμένου αυτό να συμψηφιστεί με μελλοντικές εισφορές.
Η διάταξη είναι θετική αλλά αυτό που δεν προβλέπεται είναι τι γίνεται με τις εισφορές που καταβλήθηκαν αχρεωστήτως πριν τον ΕΦΚΑ, οι οποίες, κατά την γνώμη μας, πρέπει να συμπεριληφθούν ρητά στον συγκεκριμένο μηχανισμό.
Παράλληλα, επιβάλλεται να ορισθεί ρητά χρονικό διάστημα εντός του οποίου θα επιστρέφονται οι εισφορές (π.χ. εντός διμήνου από την υποβολή της αίτησης επιστροφής).
Τέλος, το συγκεκριμένο άρθρο κατά ένα μέρος έρχεται σε αντίθεση με το άρθρο 34 ν. 4387/2016, στις περιπτώσεις που καταβλήθηκαν εισφορές χωρίς ασφαλιστέα ιδιότητα. Το ορθό είναι να δοθεί η δυνατότητα στον ασφαλισμένο να δηλώσει εγγράφως, εάν το επιθυμεί, ότι ο χρόνος αυτός είναι ισχυρός και να μην επιστρέφονται οι εισφορές.
Άρθρο 19
Οι ρυθμίσεις του άρθρου αυτού αναφέρονται στην δυνατότητα του Κέντρου Είσπραξης Ασφαλιστικών Οφειλών να έχει απευθείας πρόσβαση στο Σύστημα Μητρώου Τραπεζικών Λογαριασμών.
Αυτό που ζητάμε είναι, οι διαδικασίες είσπραξης των οφειλών από το ΚΕΑΟ, να διασφαλίζουν την πλήρη και έγκαιρη ενημέρωση των οφειλετών, πριν την λήψη οποιωνδήποτε μέτρων κατάσχεσης ή αναγκαστικής εκτέλεσης.
Άρθρο 22
Με τις συγκεκριμένες διατάξεις, αποδεσμεύεται η ασφάλιση από την «ιδιότητα» του μηχανικού και του δικηγόρου και μεταφέρεται στο «επάγγελμα». Καλώς γίνεται αυτό, καθώς διορθώνεται μια αδικία του νόμου για τις συγκεκριμένες κατηγορίες επαγγελματιών. Πλέον, οι μηχανικοί και οι δικηγόροι θα έχουν υποχρέωση καταβολής ασφαλιστικών εισφορών μόνο από την έναρξη της επαγγελματικής τους δραστηριότητας στις Δ.Ο.Υ. και για όσο διάστημα αυτή διαρκεί.
Πέραν αυτών – και αυτό θα πρέπει να ισχύει για όλους τους αυτοαπασχολούμενους και τους ελεύθερους επαγγελματίες – καταθέτουμε πρόταση για υπολογισμό και καταβολή των ασφαλιστικών εισφορών σύμφωνα με το εισόδημα του τρέχοντος έτους, έστω με χρονική καθυστέρηση, αντί του υπολογισμού αυτών επί προηγούμενων ετών, που συνήθως δεν συμβαδίζουν με την μεταβαλλόμενη οικονομική κατάσταση του ασφαλισμένου. Στην κατεύθυνση αυτή, οι δηλώσεις ΦΠΑ θα μπορούσαν ενδεχομένως να αποτελέσουν χρήσιμο εργαλείο.
Παράλληλα με τα ως άνω, παρακαλούμε να ενταχθούν στο παρόν νομοσχέδιο, η σχεδιαζόμενη ρύθμιση των 120 δόσεων για τις ασφαλιστικές οφειλές καθώς και οι νομοθετικές ρυθμίσεις που απαιτούνται για τον ορισμό του πόρου που συλλέγει ο ΟΑΕΔ για λογαριασμό των κοινωνικών εταίρων. Πιο συγκεκριμένα, η άποψη της ΕΣΕΕ είναι ότι η ρύθμιση των 120 δόσεων των βεβαιωμένων μέχρι 30/6/17 ληξιπρόθεσμων ασφαλιστικών οφειλών στο ΚΕΑΟ ύψους 23,3 δισ. ευρώ, θα πρέπει άμεσα να προχωρήσει. Η δυνατότητα σύμφωνα με το άρθρο 15, του πρόσφατου νόμου του εξωδικαστικού μηχανισμού, θα δώσει ανάσα στους μικρομεσαίους της αγοράς, ενώ κατά την ΕΣΕΕ η ΚΥΑ θα πρέπει να περιλαμβάνει και τις οφειλές άνω των 20.000 ευρώ καθώς η ένταξη σε αυτήν πρέπει να είναι όσο το δυνατόν πιο απλή και να γίνεται με πρωτοβουλία του οφειλέτη. Ταυτόχρονα, θα έχει και πολλά άλλα προνόμια σε σχέση με τον πιο πολύπλοκο εξωδικαστικό μηχανισμό ρύθμισης οφειλών, αφού ο οφειλέτης εξαρτάται κατά τον μεγαλύτερο βαθμό μόνο από τον δανειστή του, εν προκειμένω τον ΕΦΚΑ και κατ’ επέκταση το ΚΕΑΟ.
Στο παρόν πλαίσιο βελτίωσης της λειτουργίας του ΕΦΚΑ και του νέου ασφαλιστικού, εντάσσονται και οι γενικότερες επισημάνσεις μας για τις αδυναμίες που παρουσιάζει το νέο σύστημα και μέχρι σήμερα δεν έχουν επιλυθεί. Επιγραμματικά, αυτές συνοψίζονται στα κάτωθι:
-
Παρότι έχουν παρέλθει 15 μήνες από την ψήφιση του νόμου, δεν έχουν εκδοθεί ακόμη βασικές εγκύκλιοι που αφορούν τον υπολογισμό του ποσού σύνταξης όταν υπάρχει παράλληλη ασφάλιση, την διαδοχική ασφάλιση, τις αναπηρικές συντάξεις κλπ.
-
Δεν υπάρχουν οδηγίες για την απασχόληση των συνταξιούχων και τις επιπτώσεις που επέρχονται στη σύνταξη, από τον δε ΕΦΚΑ δίδονται αντιφατικές απαντήσεις που δημιουργούν σύγχυση.
-
Από το άρθρο 11 του ν. 4387/2016 προβλέπεται η θέσπιση νέων ενιαίων κανόνων για τις αναπηρικές συντάξεις μέχρι 31-12-2016. Παρότι από σχετικές επιτροπές, εξ όσων γνωρίζουμε, συντάχθηκε πόρισμα, η νομοθέτηση ενιαίων κανόνων δεν έχει γίνει.
-
Από το άρθρο 32 του ίδιου νόμου προβλέπεται η έκδοση Κανονισμού Ασφάλισης και Παροχών ΕΦΚΑ, που θα αφορά τις παροχές ασθένειας σε είδος και χρήμα, που θα πρέπει να ρυθμισθούν με ενιαίο τρόπο. Κάτι τέτοιο δεν έχει γίνει μέχρι σήμερα παρότι, πρόσφατα, συγκροτήθηκε ειδική προς τούτο Επιτροπή με την συμμετοχή ωστόσο μόνο υπηρεσιακών παραγόντων. Δεν χρειάζεται να τονίσουμε ότι το έργο της συγκεκριμένης Επιτροπής θα πρέπει αφενός να ολοκληρωθεί τάχιστα, αφετέρου να συνεργαστεί για το τελικό αποτέλεσμα με τους Κοινωνικούς Εταίρους.
-
Ακόμη δεν έχουμε πλήρη εικόνα τι ακριβώς ισχύει ιδίως στα «μπλοκάκια» αλλά και τους τίτλους κτήσης (αποδείξεις επαγγελματικής δαπάνης). Ειδικά για το δεύτερο δεν έχει εκδοθεί ακόμη εγκύκλιος για το πώς θα καταβάλλονται εισφορές για αυτήν την κατηγορία.
-
Στην ασφάλιση των μισθωτών, παρά τις ενοποιήσεις και παρότι υποτίθεται ότι πλέον θα έχουμε ενιαίους κανόνες, διατηρούνται οι 900 διαφορετικοί τρόποι και κατηγορίες ασφάλισης, στις οποίες προστίθενται περίπου 90 νέες κατηγορίες. Έχουμε δηλαδή σύστημα πολυσχιδές και περιπλεγμένο, στο οποίο, για να είναι συνεπής κάποιος, θα πρέπει να έχει πολλαπλή και συνεχή ενημέρωση, κάτι που διογκώνει το έμμεσο μη μισθολογικό κόστος.
-
Δεν υπάρχει πλήρης διευκρίνιση, μετά τον νόμο 4387/2016, ποιες ρυθμίσεις του παλιού ασφαλιστικού θα συνεχίσουν να εφαρμόζονται συνδυαστικά με τις νέες διατάξεις. Στα επιμέρους θέματα, αυτά ρυθμίζονται με τις εκδιδόμενες εγκυκλίους που οι εκδότες τους σε πολλές περιπτώσεις στην ουσία νομοθετούν.
-
Στον ΕΦΚΑ δεν υπάρχουν ενημερωμένες υπηρεσίες ούτε ιδιαίτερα τμήματα ενημέρωσης ασφαλισμένων, με αποτέλεσμα όσοι προστρέχουν να μην έχουν την απαιτούμενη και απαραίτητη ενημέρωση. Ιδίως δεν έχει προβλεφθεί η λειτουργία ειδικών τμημάτων, στα οποία οι ασφαλισμένοι θα μπορούν να απευθυνθούν για διορθώσεις που πρέπει να γίνουν στα ενημερωτικά ειδοποιητήρια που τους έχουν αποσταλεί ή έχουν αναρτηθεί και τους αφορούν. Είναι άλλωστε προφανές, ότι, κατά το τρέχον χρονικό διάστημα, υπάρχουν και θα υπάρχουν πολλά προβλήματα, που υπάρχει ανάγκη με ταχείες και απλές διαδικασίες να επιλύονται.
Τελειώνουμε εκφράζοντας για μία ακόμη φορά την αντίθεσή μας στην αλλαγή της ασφαλιστικής νομοθεσίας, αρχής γενομένης από την 1η Ιανουαρίου 2018, από την οποία και μετά θα προσδιορίζεται η βάση υπολογισμού των ασφαλιστικών εισφορών για τους αυτοαπασχολούμενους στα μικτά και όχι στα καθαρά κέρδη, ενώ θα απαιτεί να μην αφαιρούνται ως δαπάνες από το εισόδημα οι ασφαλιστικές εισφορές που καταβλήθηκαν το προηγούμενο έτος. Η προβλεπόμενη μεταβατική περίοδος, όπου η βάση υπολογισμού θα μειωθεί προσωρινά κατά 15% το 2018, χωρίς όμως καμία άλλη μείωση από το 2019 και μετά, δεν λύνει το πρόβλημα. Η έμμεση αυτή αύξηση των ασφαλίστρων για τους εμπόρους, ελευθέρους επαγγελματίες και αυτοαπασχολούμενους επιτηδευματίες, πρακτικά ανατρέπει τους μέχρι σήμερα υπολογισμούς και έρευνες του Ινστιτούτου Εμπορίου και Υπηρεσιών (ΙΝΕΜΥ) της ΕΣΕΕ αναφορικά με το ύψος των εισφορών. Συγκριτικά με τις φετινές ασφαλιστικές εισφορές, δημιουργούνται από του χρόνου νέες επιβαρύνσεις της τάξεως του 18% και 37% για το 2018 και 2019 αντίστοιχα.
Το επιχείρημα των δανειστών, δηλαδή ότι σε καμία ευρωπαϊκή χώρα δεν αφαιρούνται οι ασφαλιστικές εισφορές της προηγούμενης χρονιάς από τη βάση υπολογισμού των ασφαλιστικών εισφορών, δεν αναιρεί το παράδοξο, άλλη να είναι η βάση υπολογισμού των ασφαλιστικών εισφορών και άλλη η βάση υπολογισμού του φόρου εισοδήματος.
Πολύ φοβόμαστε ότι μετά τη συρρίκνωση της μεσαίας τάξης στην Ελλάδα από το 52% στο 20%, στο στόχαστρο των δανειστών φαίνεται να είναι μια αντίστοιχη «δραστική» μείωση των 613.000 μικρομεσαίων της αγοράς, που επιβίωσαν την επταετία των μνημονίων.
Άρθρο 25
Με τις συγκεκριμένες διατάξεις, ενθαρρύνεται η διαδικασία κοινωνικής και εργασιακής επανένταξης των συνταξιούχων στις περιπτώσεις αναπηρίας, δικαιώματος λόγω θανάτου ή ψυχικών νοσημάτων. Συγκεκριμένα, προβλέπεται η μη αναστολή ή περικοπή της αναπηρικής τους σύνταξης σε περίπτωση ανάληψης εργασίας.
Η Συνομοσπονδία μας έχει επανειλημμένως εκφράσει την αδιάκοπη προσήλωσή της σε κάθε πρωτοβουλία ένταξης ή επανένταξης των ευάλωτων και ευπαθών κοινωνικών ομάδων στην αγορά εργασίας. Το μόνο που ζητάμε είναι αυστηρή εφαρμογή των προβλεπόμενων από την διάταξη όρων, για να μην γίνει η διάταξη όχημα ώστε να «ξαναμπούν» γενικώς οι συνταξιούχοι στην αγορά από την πίσω πόρτα και χωρίς περικοπές στην σύνταξή τους.
Ειδικότερα, σε ό,τι αφορά τους συνταξιούχους λόγω θανάτου, θέλουμε με την ευκαιρία αυτή να επαναφέρουμε 3 προτάσεις που είχαμε κάνει στο παρελθόν, για λόγους τόσο λειτουργικούς όσο και κοινωνικής δικαιοσύνης απέναντι στην συγκεκριμένη ευαίσθητη ομάδα συμπολιτών μας:
Την μείωση του ορίου ηλικίας για την απόκτηση του δικαιώματος, από το 55ο έτος στο 46ο έτος της ηλικίας του επιζώντος συζύγου.
Την εισαγωγή προαιρετικού δικαιώματος συνυπολογισμού των ασφαλιστικών εισφορών του θανόντος από τον επιζώντα σύζυγο, προκείμενου ο τελευταίος να θεμελιώσει αυτοτελές δικαίωμα σύνταξης.
Την αύξηση του ποσοστού 50% από την σύνταξη του θανόντος που λαμβάνει ο επιζών σύζυγος (θυμίζουμε ότι με το προηγούμενο πλαίσιο έπαιρνε το 70%).
Άρθρο 30
Το εν λόγω άρθρο προβλέπει την παράταση για ένα εξάμηνο της καταβολής αναπηρικής σύνταξης, εφόσον ο συνταξιούχος είχε ήδη ποσοστό αναπηρίας 67%.
Θεωρούμε ότι ο θεσμός της αναπηρίας και της αντιμετώπισής του από το ασφαλιστικό σύστημα της χώρας χρήζει συνολικής επανεξέτασης.
Άρθρα 34, 35, 36
Με τα συγκεκριμένα άρθρα προβλέπονται μέτρα «αυτοματοποίησης» των διαδικασιών για το προσωρινό ή οριστικό κλείσιμο μιας επιχείρησης, όταν διαπιστωθεί από τους ελέγχους ότι υπάρχουν παραβάσεις που θέτουν σε κίνδυνο την ασφάλεια και την υγεία των εργαζόμενων.
Η ΕΣΕΕ και ο εμπορικός κόσμος πάντοτε ήταν της γνώμης ότι, το κλείσιμο της επιχείρησης, σε περίπτωση διαπίστωσης παρανομιών, θα πρέπει να συνιστά ακραίο μέτρο και να αφορά διαβαθμισμένα και αναλόγως πρόθεσης, τους εργοδότες, καθώς η μαζική εφαρμογή του μπορεί να οδηγήσει σε κλείσιμο χιλιάδες επιχειρήσεις, που δεν βρίσκονται ούτε στην «μαύρη» ζώνη της αδήλωτης εργασίας και να χαθούν αντίστοιχα και οι δηλωμένες θέσεις εργασίας που αυτές παρέχουν. Για όλες δε ανεξαιρέτως τις επιχειρήσεις, θα πρέπει εντέλει να ισχύει, τηρουμένων πάντοτε των αναλογιών, η δεύτερη ευκαιρία. Σκοπός του πλαισίου για την αδήλωτη εργασία δεν πρέπει να είναι το αναφανδόν κλείσιμο των παράνομων επιχειρήσεων αλλά η εισαγωγή τους στην νόμιμη και διαφανή οικονομία, εκτός εάν αυτό εκ των πραγμάτων δεν καθίσταται εφικτό.
Άρθρο 38
Με την προτεινόμενη διάταξη θεσμοθετείται ένα ενοποιημένο σύστημα καταχώρισης όλων των σχετικών στοιχείων μεταβολής του ωραρίου των εργαζομένων στο «Εργάνη», σε πραγματικό χρόνο και πριν την πραγματοποίηση της μεταβολής.
Σε ότι αφορά την συγκεκριμένη υποχρέωση των εργοδοτών να δηλώνουν ηλεκτρονικά και εκ των προτέρων, την υπερεργασία και τις υπερωρίες στο «Εργάνη» εκφράζουμε σοβαρές επιφυλάξεις. Μέχρι στιγμής, ο εργοδότης υποχρεούται να προβαίνει στην αναγγελία των νόμιμων υπερωριών που πραγματοποιήθηκαν κατά τον προηγούμενο μήνα, εντός του πρώτου δεκαπενθημέρου κάθε επόμενου μήνα, ενώ δεν προβλέπεται καμία αναγγελία στο «Εργάνη» για τις υπερεργασίες, που υπενθυμίζουμε ότι ανήκουν στην διακριτική ευχέρεια του εργοδότη.
Η εκ των προτέρων γνωστοποίηση του συνόλου των υπερβάσεων του ωραρίου πριν αυτές γίνουν, θα επιβαρύνει τις επιχειρήσεις που εξ’ αντικειμένου αντιμετωπίζουν μία κατάσταση ανάγκης, η οποία πρέπει να καλυφθεί άμεσα (πχ. αυξημένη απρόοπτη επισκεψιμότητα τουριστικής επιχείρησης). Δεδομένης δε και της πραγματικότητας ότι τις σχετικές αναγγελίες συνήθως πραγματοποιούν οι λογιστές που δεν είναι πάντοτε διαθέσιμοι και οι πολλοί από τους εργοδότες δεν είναι εξοικειωμένοι με την τεχνολογία, η πιθανότητα αβλεψίας, λάθους και ενδεχόμενης παράβασης υψηλής ή πολύ υψηλής σπουδαιότητας είναι εξαιρετικά αυξημένη, πράγμα που μπορεί να οδηγήσει, σύμφωνα και με τις αντίστοιχες νέες διατάξεις του νομοσχεδίου, στο κλείσιμο της επιχείρησης, χωρίς πρόθεση του εργοδότη.
Επισημαίνουμε παράλληλα ότι, μετά την ηλεκτρονική υποβολή, δεν προβλέπεται διαδικασία ηλεκτρονικής υποβολής διόρθωσης. Σε περίπτωση λανθασμένης καταχώρισης στο υποβληθέν έντυπο, ο εργοδότης εκτυπώνει το ηλεκτρονικά υποβληθέν έντυπο, συνοδεύοντας το με :
α) γραπτή επιστολή με διευκρινίσεις ως προς την επιθυμητή διόρθωση και εφόσον είναι αναγκαίο
β) συμπληρωμένο έντυπο με τα ορθά στοιχεία και τα υποβάλλει με προσέλευση στην αρμόδια υπηρεσία.
Λαμβανομένων όλων αυτών υπόψη, η εισαγόμενη με το άρθρο εκ των προτέρων γνωστοποίηση είναι μαθηματικά βέβαιο ότι θα οδηγήσει σε λάθη και σε επιβολή αχρείαστων προστίμων και κυρώσεων για την επιχείρηση χωρίς ουσιαστική υπαιτιότητά της.
Άρθρο 40
Προβλέπεται η υποχρεωτική ηλεκτρονική υποβολή στο «Εργάνη» κάθε περίπτωσης οικειοθελούς αποχώρησης μισθωτού ή καταγγελίας σύμβασης εργασίας αορίστου χρόνου ή λήξης σύμβασης εργασίας ορισμένου χρόνου το αργότερο μέσα σε 2 εργάσιμες ημέρες από την ημέρα αποχώρησης του μισθωτού ή καταγγελίας αυτών των συμβάσεων αντίστοιχα. Η αναγγελία οικειοθελούς αποχώρησης πρέπει να συνοδεύεται υποχρεωτικά είτε από ηλεκτρονικά σαρωμένο έντυπο υπογεγραμμένο από τον εργοδότη και τον εργαζόμενο είτε από εξώδικη δήλωση του εργοδότη προς τον εργαζόμενο, με την οποία τον ενημερώνει ότι ο τελευταίος έχει αποχωρήσει οικειοθελώς. Στην τελευταία περίπτωση, η εξώδικη δήλωση του εργοδότη επιδίδεται στον εργαζόμενο το αργότερο μέσα σε 2 εργάσιμες ημέρες από την οικειοθελή του αποχώρηση και η αναγγελία γίνεται την επόμενη εργάσιμη ημέρα από την επίδοση.
Θεωρούμε ότι, στις περιπτώσεις που ο εργαζόμενος αρνείται τη συνυπογραφή του, η πρόβλεψη να επιδίδει εξώδικο ο εργοδότης και όλα αυτά να συνυποβάλλονται στο «Εργάνη», συνεπάγονται γραφειοκρατικό και χρονικό κόστος γι’ αυτόν, την στιγμή μάλιστα που ο εργαζόμενος μπορεί σήμερα να πληροφορηθεί ότι ώρα θέλει, από τις οικείες υπηρεσίες του ΟΑΕΔ, αν ο εργοδότης είχε προβεί στην δήλωση οικειοθελούς αποχώρησής του.
Οι αδικαιολόγητες συνέπειες για τον εργοδότη επιτείνονται περαιτέρω, καθώς αν κάνει λάθος και δεν τηρήσει εμπρόθεσμα τις υποχρεώσεις αναγγελίας οικειοθελούς αποχώρησης, συμπεριλαμβανομένης της υποβολής των συνοδευτικών εγγράφων της παρούσας, δημιουργείται τεκμήριο εναντίον του ότι είναι αυτός που κατήγγειλε την σύμβαση και όχι ο εργαζόμενος που αποχώρησε οικειοθελώς!
Άρθρο 41
Όταν οι επιχειρήσεις έχουν διαπράξει σοβαρά παραπτώματα των διατάξεων της εργατικής και ασφαλιστικής νομοθεσίας και της νομοθεσίας περί υγείας και ασφάλειας των εργαζομένων, και πρόληψης επαγγελματικού κινδύνου, τότε αποκλείονται για συγκεκριμένο χρονικό διάστημα, από κοινοτικά κονδύλια (ευρωπαϊκά προγράμματα, ΕΣΠΑ) και δημόσιους πόρους (συμβάσεις με φορείς του Δημοσίου κλπ.).
Η διάταξη αυτή είναι υπερβολική όταν η κύρωση τίθεται σε εφαρμογή και παράγει τα αποτελέσματά της αποκλειστικά με διοικητική πράξη. Εάν ο αποκλεισμένος επιχειρηματίας καταφύγει στα δικαστήρια και δικαιωθεί δικαστικά για τις παραβάσεις, τότε θα έχει ζημιωθεί άδικα και θα έχει αποστερηθεί αναίτια του δικαιώματός του να συνάπτει δημόσιες συμβάσεις, χωρίς να συνυπολογίζουμε τον αυτονόητο υποβιβασμό της φήμης της επιχείρησής του.
Επίσης, στον ορισμό του «σοβαρού παραπτώματος» της παρ. 2 του άρθρου που ενεργοποιεί την κύρωση, πρέπει να αποσαφηνιστεί ότι οι αναφερόμενες 3 πράξεις επιβολής προστίμου για παραβάσεις υψηλής σοβαρότητας ή 2 πράξεις πολύ υψηλής σοβαρότητας είναι διαδοχικές και αφορούν περιπτώσεις χρονικά διαχωρισμένης υποτροπής μετά από επανέλεγχο και όχι σωρευτικής τους διαπίστωσης σε έναν και μόνο έλεγχο.
Άρθρα 43, 44 και 45
Οι συγκεκριμένες διατάξεις προβλέπουν την τυπική διαδικασία με την τήρηση πρακτικών για τις διαβουλεύσεις εργοδότη και εργαζομένων και την ενημέρωση των τελευταίων, με ποινή ακυρότητας οποιασδήποτε απόφασης του εργοδότη εκτός αυτής της διαδικασίας.
Θεωρούμε ότι η πρόβλεψη για ακύρωση όποιας απόφασης του εργοδότη λαμβάνεται, αναφορικά με τις συμβάσεις εργασίας ανάμεσα σε αυτόν και τους εργαζόμενους, επειδή δεν τηρείται η διαδικασία της ενημέρωσης και διαβούλευσης με τους εργαζομένους, κρίνεται υπερβολική, καθότι στο υφιστάμενο νομικό πλαίσιο δεν καθιερώνονται ασφαλή κριτήρια τήρησης της διαδικασίας ενημέρωσης και διαβούλευσης. Συνεπώς, η όποια αμφισβήτηση τήρησης της σχετικής διαδικασίας είναι πιθανό να προκαλέσει σοβαρές επιχειρηματικές δυσλειτουργίες, χωρίς αναγκαία πειστικό λόγο.
Άρθρα 49, 50
Προβλέπονται γενικώς τα της δικαστικής επιδίωξης μισθών υπερημερίας και καθυστερούμενων αμοιβών, με αντίστοιχη σύντμηση των προθεσμιών άσκησης και έκδοσης απόφασης.
Εμείς, ως ΕΣΕΕ, παραμένουμε σταθερά προσηλωμένοι στην αρχή ότι οι εργαζόμενοι πρέπει να πληρώνονται στην ώρα τους, πλην όμως οι ίδιες οι εξελίξεις στην οικονομία και στην ζωή πολλές φορές μας ξεπερνούν. Σε διοικητικό επίπεδο, θεωρούμε ότι θα πρέπει να υπάρχει διαβάθμιση της «τιμώρησης» μιας επιχείρησης, ανάλογα με το εάν η μη καταβολή μισθών είναι σκόπιμη εκ μέρους του εργοδότη ή εάν είναι το τελευταίο μέτρο για να κρατήσει την επιχείρησή του ζωντανή. Εννοείται ότι στην δεύτερη περίπτωση, επιπλέον κυρώσεις εναντίον του, απλά θα οδηγήσουν στο σίγουρο κλείσιμο της επιχείρησης και τους εργαζόμενούς του στην ανεργία.
Τέλος, πιστεύουμε ότι είναι πλέον καιρός, εκτός από την επίμονη και συστηματικά σχεδιασμένη, από κάθε Κυβέρνηση των τελευταίων επτά χρόνων, καταδίωξη του παρανομούντα επιχειρηματία, να προβλεφθούν επιτέλους κίνητρα και μέτρα ανταμοιβής του ακριβούς και τακτικού στις καταβολές του εργοδότη, ο οποίος φροντίζει να είναι συνεπής στις υποχρεώσεις του απέναντι στους εργαζόμενούς του, πολλές φορές ακόμα και εις βάρος της προσωπικής και οικογενειακής ποιότητας ζωής του.
Άρθρο 52
Σύμφωνα με τις διατάξεις του άρθρου αυτού, αλλάζουν οι όροι και οι προϋποθέσεις καταβολής από τον ΟΑΕΔ, επιδόματος ανεργίας προς τους ελεύθερους επαγγελματίες και αυτοαπασχολούμενους, βελτιώνεται το τεκμήριο υπαγωγής των ασφαλισμένων του ΕΤΑΑ και δίνεται η δυνατότητα στον Υπουργό να αποφασίζει προγράμματα ενίσχυσης της απασχόλησης των καλυπτόμενων κλάδων.
Με το άρθρο 44 παρ. 2 ν. 3986/2011 συστάθηκε στον ΟΑΕΔ Ειδικός Λογαριασμός Ανεργίας υπέρ των Αυτοτελώς και Ανεξαρτήτως Απασχολουμένων, σκοπός του οποίου είναι η χορήγηση βοηθήματος σε περιπτώσεις αποδεδειγμένης διακοπής του επαγγέλματος και για χρονικό διάστημα τουλάχιστον τριών μηνών.
Η Συνομοσπονδία μας, αντιλαμβανόμενη από την πρώτη στιγμή τα προβλήματα που ήδη έχουν προκύψει, πρότεινε προς το Υπουργείο την αντικατάσταση της αποδεδειγμένης διακοπής από την θέσπιση τεκμηρίου για την διακοπή της εμπορικής δραστηριότητας, ώστε να μπορέσει ο έμπορος που στην πράξη έχει κλείσει την επιχείρησή του, αλλά τυπικά, λόγω οφειλών, έχει ακόμη την εμπορική ιδιότητα, να συμμετάσχει στην διανομή του προβλεπόμενου επιδόματος. Το Υπουργείο εισήγαγε μεν εισοδηματικό τεκμήριο για τους ασφαλισμένους στο ΕΤΑΑ δικηγόρους, μηχανικούς και γιατρούς (το οποίο μάλιστα βελτιώνεται με το παρόν νομοσχέδιο), όμως, παρά τις αντίθετες διαβεβαιώσεις, τελικώς και πάλι δεν εισάγεται το αντίστοιχο τεκμήριο διακοπής για τους ασφαλισμένους του τέως ΟΑΕΕ, που αποτελούν και την μεγάλη μάζα των –υποτίθεται- καλυπτόμενων ελεύθερων επαγγελματιών. Ως αποτέλεσμα, έχει σωρευθεί στον σχετικό ειδικό λογαριασμό ένα τεράστιο ποσό, το οποίο δεν διατίθεται σε επιδόματα ανεργίας αλλά για τελείως άλλους σκοπούς από αυτούς για τους οποίου θεσπίστηκε.
Συνακόλουθα, επανερχόμαστε στην πρότασή μας και ζητούμε εκ νέου την εισαγωγή τεκμηρίου διακοπής και την υπαγωγή στο ειδικό αυτό βοήθημα όλων των εμπόρων ασφαλισμένων στον τέως ΟΑΕΕ, που αποδεδειγμένα έχουν κλείσει την επιχείρησή τους και έχουν περιέλθει σε κατάσταση ένδειας, αλλά παράλληλα, λόγω των σωρευμένων οφειλών τους, δεν μπορούν να διακόψουν την δραστηριότητά τους.
Σε ότι αφορά την διεύρυνση του σκοπού του εν λόγω λογαριασμού για την κατάρτιση προγραμμάτων ενίσχυσης των άνεργων ελευθέρων επαγγελματιών, δεν είμαστε καταρχήν αντίθετοι αλλά από την άλλη δεν μπορούμε να δεχθούμε η πλατιά μάζα των συναδέλφων μας που πένεται και είναι μεταξύ φθοράς και αφθαρσίας να μην μπορεί να πάρει το επίδομα για το οποίο έχει πληρώσει και από την άλλη να καταρτίζονται προγράμματα ενίσχυσης που περιλαμβάνουν και τις άλλες επαγγελματικές ομάδες που συμμετέχουν στον λογαριασμό.
Άρθρο 53
Προβλέπεται η καταβολή στον εργαζόμενο επιδόματος ανεργίας, λόγω απόλυσης εξαιτίας βλαπτικής μεταβολής των όρων εργασίας του, μετά από προσκόμιση αρχικά του εξωδίκου από αυτόν προς τον εργοδότη και μετά από έξι μήνες της σχετικής αγωγής. Η καταβολή του σχετικού επιδόματος θα γίνεται μέχρι την τελεσιδικία της αγωγής αυτής. Προβλέπεται επίσης ότι, αν απορριφθεί η αγωγή του εργαζόμενου, τότε αυτός είναι υποχρεωμένος να επιστρέψει το συνολικό ποσό, που στο μεταξύ έχει λάβει. Με βάση τις τρέχουσες οικονομικές συνθήκες και εάν επαληθευθεί αυτό το ενδεχόμενο, είναι εξαιρετικά απίθανο να μπορεί ο συγκεκριμένος εργαζόμενος να προβεί στην επιστροφή του ποσού, με τελικό αποτέλεσμα να προκληθεί οικονομική ζημιά στον ΟΑΕΔ.
Τελειώνουμε το παρόν υπόμνημα με μερικές πρόσθετες επισημάνσεις. Δεδομένου ότι οι νομοθετικές πρωτοβουλίες του υπό κρίση σχεδίου νόμου στα εργασιακά, αφορά την καταπολέμηση της αδήλωτης εργασίας, υπενθυμίζουμε ότι, στο πλαίσιο της κοινής πρωτοβουλίας του Υπουργείου, των Κοινωνικών Εταίρων και του ILO, μόλις συγκροτήθηκε το Τμήμα για την Αντιμετώπιση της Αδήλωτης Εργασίας στο Ανώτατο Συμβούλιο Εργασίας (Α.Σ.Ε.). Πιστεύουμε ότι, έπρεπε πρώτα το Υπουργείο να λάβει υπόψη τα συμπεράσματα της πρωτοβουλίας η οποία δεν έχει ακόμη ολοκληρωθεί και τις εργασίες του νέου τμήματος του ΑΣΕ, εντός του οποίου θα αναπτυχθεί ο αναγκαίος και απαιτούμενος κοινωνικός διάλογος, πριν προχωρήσει σε οποιεσδήποτε περαιτέρω νομοθετικές ρυθμίσεις.
Στο πλαίσιο της συγκεκριμένης ως άνω πρωτοβουλίας, η ΕΣΕΕ θέτει εκ νέου τα προβλήματα του πιλοτικού προγράμματος του ΣΕΠΕ, το οποίο δεν έχει καμία πρωτοτυπία, εστιάζοντας τους ελέγχους πάλι στο λιανεμπόριο και στην εστίαση, ενώ εξακολουθούν να διατηρούνται σε ισχύ τα πέραν πάσης λογικής εξοντωτικά πρόστιμα, όπως αυτό των 10.500 €, χωρίς ελαφρυντικά. Παράλληλα, επαναφέρουμε την ανάγκη επέκτασης της εφαρμογής του «εργόσημου», το οποίο θα θέσει αυτομάτως εντός νομιμότητας ένα μεγάλο μέρος της αδήλωτης εργασίας στο σύνολο της οικονομίας της χώρας.
Ιδιαίτερη, επίσης, αναφορά θέλουμε να κάνουμε σε όλα τα προγράμματα του ΟΑΕΔ για την καταπολέμηση της ανεργίας που αφορούν συνολικά 22.500 ανέργους. Εξακολουθούμε να υποστηρίζουμε έναν περισσότερο ρεαλιστικό και προσαρμοσμένο στις υφιστάμενες συνθήκες σχεδιασμό τους, καθώς και τη σύνδεσή τους με τις ανάγκες των επιχειρήσεων και της αγοράς, ώστε να διασφαλιστεί η επιτυχία τους και οι προσωρινές «επιδοτούμενες» απασχολήσεις να μετατραπούν σε μόνιμες θέσεις εργασίας.
Τέλος, υπογραμμίζουμε την ανάγκη επίλυσης του προβλήματος της έγκαιρης καταβολής από τον ΟΑΕΔ, των οφειλομένων πόρων του ΛΑΕΚ στους δικαιούχους.
Παραμένουμε στην διάθεση της Επιτροπής και των μελών της για οποιαδήποτε περαιτέρω διευκρίνιση ζητηθεί επί του παρόντος υπομνήματός μας».