Τα προβλήματα που θα αντιμετωπίσει το εμπόριο από το Brexit αποτέλεσαν αντικείμενο των τελευταίων Δ.Σ. της EuroCommerce και βεβαίως του συμβουλίου της ΕΣΕΕ.
Με αφορμή μάλιστα τη πρόσκληση του ΥΠΕΞ τη Δευτέρα 16 Οκτωβρίου στους προέδρους των κοινωνικών εταίρων για συνάντηση ενημέρωσης των εθνικών μας θέσεων σχετικά με το Brexit, η ΕΣΕΕ απέστειλε υπόμνημα όπου διατυπώνει τους προβληματισμούς της στα σημαντικά σημεία του θέματος.
Στην ευρωπαϊκή οργάνωση του εμπορίου EuroCommerce, που η Ελλάδα επισήμως εκπροσωπείται από την ΕΣΕΕ, θεωρείται δεδομένο ότι η αλυσίδα εφοδιασμού τροφίμων θα επηρεαστεί ιδιαιτέρως από το Brexit.
Παρουσιάστηκε λοιπόν η ιδέα της δημιουργίας ενός κοινού κειμένου ανάμεσα σε δύο μεγάλες οργανώσεις, της FoodDrinkEurope και της Copa Cogeca σχετικά με τον αντίκτυπο του Brexit στην αλυσίδα εφοδιασμού τροφίμων και γενικότερα την ελεύθερη κυκλοφορία αγαθών μεταξύ της Ε.Ε. των 27 και του Ηνωμένου Βασιλείου.
Παρόμοια δήλωση για τους κατασκευαστές και τους αγρότες έχει δημοσιοποιηθεί και το περιεχόμενο της ήταν σχετικό με τον αντίκτυπο των διαπραγματεύσεων και τα κενά της διαδικασίας του Brexit. Αρχικά το συμβούλιο αποφάσισε να υιοθετήσει την αρχή μιας τέτοιας κοινής δήλωσης, αλλά οι εκπρόσωποι των βρετανικών εταιρειών που μετέχουν στη EuroCommerce διευκρίνισαν ότι δεν πρέπει να είναι μια πολιτική δήλωση, αλλά να εστιάζουν στην επίδραση του Brexit στην αλυσίδα εφοδιασμού στο σύνολό της. Να περιέχει συγκεκριμένα παραδείγματα και στοιχεία για να καταδειχθεί το γεγονός ότι η εισαγωγή τιμολογίων και οι επαχθείς τελωνειακοί έλεγχοι θα διαταράξουν την αλυσίδα εφοδιασμού.
Ένα τέτοιο κείμενο θα ήταν πράγματι υποστηρικτικό για τις οργανώσεις που μιλάνε με τις κυβερνήσεις τους σε εθνικό επίπεδο, ώστε οι σχετικές διαπραγματεύσεις να αντικατοπτρίζουν τις επιπτώσεις τόσο για το λιανικό όσο και για το χονδρικό εμπόριο. Καθώς μάλιστα η Ιρλανδία εκτίθεται πολύ περισσότερο στο Brexit, η Retail Ireland υποστηρίζει σθεναρά μια τέτοια δήλωση, ενώ προετοίμασε ένα έγγραφο σχετικά με τη θέση της για το Brexit, εξετάζοντας τις συνέπειες.
Επίσης προβληματίζει η απειλή της στρέβλωσης του ανταγωνισμού που δημιουργείται από διαφορετικές εφαρμογές ΦΠΑ ή διαφορετικούς κανόνες προστασίας των καταναλωτών. Τονίστηκε ότι μέχρι στιγμής ο μεγαλύτερος κίνδυνος ενός σκληρού Brexit θα ήταν για το Ηνωμένο Βασίλειο, το οποίο θα μπορούσε να χάσει περισσότερα από πλευράς μεριδίου αγοράς από αυτό που συνέβαλαν μέχρι σήμερα στην ΕΕ.
Το Διοικητικό Συμβούλιο συμφώνησε και δόθηκε εντολή στη EuroCommerce να εκπονήσει ένα κείμενο που να αντικατοπτρίζει τις ακόλουθες τρεις βασικές αρχές:
1. Διατήρηση μακροπρόθεσμης δασμολογικής ελεύθερης κυκλοφορίας εμπορευμάτων μεταξύ του Ηνωμένου Βασιλείου και της ΕΕ των 27
2. Διατήρηση σταθερού και προβλέψιμου περιβάλλοντος για τις επιχειρήσεις
3. Διασφάλιση δίκαιου ανταγωνισμού.
Το κείμενο αυτό, εγκρίθηκε από το διοικητικό συμβούλιο, ώστε να χρησιμεύσει ως βάση για την αναζήτηση κοινής θέσης με την FoodDrinkEurope και την Copa Cogeca.
Τα μέλη του συμβουλίου της EuroCommerce έλαβαν γνώση της περίληψης του κειμένου που κυκλοφόρησε αμέσως μετά την ομιλία του Βρετανίδας πρωθυπουργού Theresa May, στη Φλωρεντία στις 22 Σεπτεμβρίου.
Η ομιλία εξακολούθησε να είναι ασαφής, ως προς το ύψος του ποσού που θα προσφέρει το Ηνωμένο Βασίλειο για την εκπλήρωση των υφιστάμενων δεσμεύσεών του. Φαίνεται να υπάρχει μια απόκλιση από την ακραία προσέγγιση που έλαβαν οι «Brexiteers» ενώ μόλις λίγες μέρες πριν από την ομιλία, ο υπουργός Εξωτερικών Boris Johnson αρνήθηκε κάθε πληρωμή.
Η ομιλία της πρωθυπουργού σηματοδότησε μια ένδειξη ότι το Ηνωμένο Βασίλειο θα μπορούσε να προσφέρει, μέχρι 40 δισ. ευρώ, που προτάθηκαν από πιο συντηρητικές εκτιμήσεις των υποχρεώσεων του Ηνωμένου Βασιλείου. Για μια μεταβατική περίοδο μάλιστα, το Ηνωμένο Βασίλειο θα εξακολουθήσει να συμμετέχει στον προϋπολογισμό της ΕΕ και θα σέβεται όλους τους κανονισμούς και τις αποφάσεις της ΕΕ έναντι της πρόσβασης στην ενιαία αγορά. Πόσο χρονικό διάστημα θα διαρκέσει αυτή η περίοδος δεν είχε διευκρινιστεί, αλλά μπορεί να είναι μόνο για 2 χρόνια. Το Ηνωμένο Βασίλειο θα επιθυμούσε, ωστόσο, να συνεχίσει και μετά το Brexit να πληρώνει τη συμμετοχή του σε ορισμένα προγράμματα της ΕΕ και κυρίως εκπαίδευσης.
Όλες οι πλευρές έχουν ζητήσει μεγαλύτερη σαφήνεια για το τι ακριβώς αυτό σημαίνει σε όλα τα θέματα που δημιουργούνται από το Brexit. Απομένει βεβαίως να δούμε αν αυτό θα αρκεί για να επιτρέψει την έναρξη των συζητήσεων μετά το Ευρωπαϊκό Συμβούλιο του Οκτωβρίου, σχετικά με τις μελλοντικές σχέσεις με το Ηνωμένο Βασίλειο. Μπορεί να ζητηθεί μια «δημιουργική και ευφάνταστη» προσέγγιση, πέρα από μια συμφωνία ελευθέρων συναλλαγών, αλλά με περισσότερη ελευθερία δράσης από ό,τι θα επέτρεπε η συμμετοχή στον Ευρωπαϊκό Οικονομικό Χώρο.
Η ΕΣΕΕ σχετικά με το ζήτημα του Brexit, εκπροσωπώντας το ελληνικό εμπόριο, επιθυμεί να βρεθεί μια συμβιβαστική λύση, χωρίς όμως να της διαφεύγει η αυστηρή δήλωση του Προέδρου Juncker που αναφέρει: “Ο Μάρτιος του 2019 θα έχει μια ημέρα που το Ηνωμένο Βασίλειο θα μετανιώσει. Υπήρξε ανάγκη να σεβαστούμε τη βούληση του λαού του Ηνωμένου Βασιλείου, αλλά η ΕΕ των 27 θα προχωρήσει.”
Το ΙΝΕΜΥ της ΕΣΕΕ στο υπόμνημα που κατέθεσε στο ΥΠΕΞ, αναλύει τα πιθανά προβλήματα που ενδέχεται να δημιουργήσει το Brexit στην ελληνική οικονομία και επ’ αυτού, ο πρόεδρος της ΕΣΕΕ κ. Β. Κορκίδης δήλωσε:
«Μέσω της EuroCommerce μπορεί να συμφωνηθεί καταρχήν ένα κοινό κείμενο με μια σειρά σημείων που θα αντανακλούν στο τέταρτο στάδιο της συζήτησης. Στόχος όλων των ευρωπαϊκών φορέων και της ΕΣΕΕ είναι να γίνει σαφές το γεγονός ότι μία τέτοια δήλωση επιδιώκει να αντιμετωπίσει μόνο τη μεταβατική περίοδο και όχι τις μελλοντικές εμπορικές σχέσεις με τη Βρετανία. Οι ρυθμίσεις θα επιτρέπουν αποκλειστικά τη συνέχεια των μετακινήσεων των προϊόντων διατροφής κατά τη διάρκεια της μετάβασης, αλλά θα πρέπει να σέβονται πλήρως την ακεραιότητα της ενιαίας αγοράς της ΕΕ.
Παρά το γεγονός ότι και από τις δύο πλευρές πολλοί επιθυμούσαν να δουν μία δήλωση να βγαίνει πριν από το Ευρωπαϊκό Συμβούλιο του Οκτωβρίου, το διοικητικό συμβούλιο της EuroCommerce δεν θέλησε στη παρούσα φάση να εκφράσει από πριν τις απόψεις του, ούτε να δεσμευτεί στα όρια του αρχικού χρονοδιαγράμματος. Παρά λοιπόν το γεγονός ότι με εντολή του συμβουλίου της EuroCommerce, ετοιμάστηκε στις 29 Σεπτεμβρίου ένα κοινό έγγραφο το οποίο συζητήθηκε από την επιτροπή εφοδιαστικής αλυσίδας, ορισμένα μέλη και κυρίως οι Γερμανικές οργανώσεις και επιχειρήσεις εμφανίστηκαν να εκφράζουν γενική αντίδραση και βασική ανησυχία, ιδίως για τον αντίκτυπό στις συνεχιζόμενες διαπραγματεύσεις. Η εξέλιξη και ίσως η τελική απόφαση για το επίμαχο κείμενο της κοινής δήλωσης μεταφέρθηκε για το προσεχές Δ.Σ. της EuroCommerce στις 29 Νοεμβρίου. Σαφέστατα πάντως για την ΕΣΕΕ προέχουν οι εθνικές θέσεις όπως αυτές θα διαμορφωθούν μετά από σωστή επεξεργασία.»