Νόμιμους τίτλους ιδιοκτησίας, με καταβολή ποσών που μπορεί να περιορίζονται ακόμα και στο 20% της αντικειμενικής αξίας και σε έως 60 άτοκες δόσεις, θα μπορούν να αποκτήσουν από το φθινόπωρο χιλιάδες ιδιώτες οι οποίοι έχουν στην κατοχή τους ακίνητα που διεκδικεί ως καταπατημένα το Δημόσιο. Η διαδικασία απόκτησης οριστικών τίτλων κυριότητας αναμένεται να «τρέξει» από τον Οκτώβριο με το άνοιγμα της ηλεκτρονικής πλατφόρμας, στην οποία θα υποβάλλονται οι αιτήσεις και τα δικαιολογητικά από τους πολίτες, ενώ δημιουργείται ψηφιακός φάκελος για κάθε δημόσιο ακίνητο, για την εξαγορά του οποίου κατατίθεται αίτηση.
Της ΣΙΣΣΥΣ ΣΤΑΥΡΟΠΙΕΡΡΑΚΟΥ
Νωρίτερα, στις αρχές φθινοπώρου, θα εκδοθούν οι απαραίτητες αποφάσεις και οι εγκύκλιοι ώστε να ανοίξει η πλατφόρμα. Υπολογίζεται πως πάνω από εννέα στα δέκα δημόσια ακίνητα έχουν καταπατηθεί, καθώς σε σύνολο 97.029 καταγεγραμμένων δημόσιων και ανταλλάξιμων κτημάτων έχουν καταπατηθεί τα 89.928, δηλαδή ποσοστό 92%. Στα καταπατημένα δημόσια κτήματα έχουν ανεγερθεί κατοικίες, ακόμη και πολυκατοικίες, εργοστάσια, αποθήκες, αγροτικά ακίνητα, εργαστήρια και κτίρια για οποιαδήποτε επαγγελματική χρήση, που είτε ιδιοκατοικούνται είτε εκμισθώνονται σε τρίτους. Σύμφωνα με τα στοιχεία του υπουργείου Οικονομικών, η μισή Γλυφάδα έχει χτιστεί σε καταπατημένες εκτάσεις, ενώ δεν είναι τυχαίο ότι μεγάλες εκτάσεις, όπως στην Ηλιούπολη (Κτήμα Νάστου), στο Γαλάτσι (Κτήμα Βεΐκου), στη Νέα Ερυθραία, στο Νέο Ηράκλειο και στην Αγία Παρασκευή, δεν έχουν σαφές ιδιοκτησιακό καθεστώς μέχρι σήμερα και το Δημόσιο αντιμάχεται με τους κληρονόμους καταπατημένων εκτάσεων.
Η εξαγορά καταπατημένων εκτάσεων του Δημοσίου αφορά τις εξής περιπτώσεις:
- Κατοχή από ιδιώτη για τουλάχιστον 30 χρόνια, αν υπάρχουν τίτλοι αγοράς ή ιδιοκτησίας και κτίσματα προ του 1992.
- Οταν ο ιδιώτης ασκεί κατοχή αδιαλείπτως για τουλάχιστον 40 έτη επί του ακινήτου στο οποίο:
α) Βρίσκεται η κύρια και μοναδική κατοικία του, που καλύπτει τις στεγαστικές ανάγκες του ίδιου ή της οικογένειάς του.
β) Ασκείται τουριστική, βιοτεχνική, βιομηχανική δραστηριότητα, με χρήση κτιριακών εγκαταστάσεων και άλλων έργων που συνδέονται λειτουργικά με αυτές.
γ) Ασκείται αγροτική δραστηριότητα με χρήση ή μη κτιριακών εγκαταστάσεων. Κάθε αίτηση εξαγοράς υποβάλλεται στον φορέα υποδοχής εντός ενός έτους από την έκδοση των σχετικών αποφάσεων. Με απόφαση του υπουργού Οικονομικών, η προθεσμία μπορεί να παραταθεί για δύο χρόνια. Ως τιμή εξαγοράς των καταπατημένων ακινήτων ορίζεται η αντικειμενική αξία, επί της οποίας εφαρμόζεται σειρά εκπτώσεων που μπορεί να φτάσουν ακόμα και το 80%.
Η αίτηση
Με την υποβολή της αίτησης εξαγοράς, καταβάλλεται παράβολο 300 ευρώ, το οποίο συμψηφίζεται με το τίμημα εξαγοράς. Μετά την υποβολή της αίτησης, στην περίπτωση που εγκριθεί από την αρμόδια επιτροπή, εντός πέντε ημερών εκδίδεται πιστοποιητικό αποδοχής, το οποίο κοινοποιείται στον αιτούντα. Στο πιστοποιητικό αποδοχής περιλαμβάνονται η περι- γραφή του εξαγοραζόμενου ακινήτου (εμβαδόν και όρια), τα στοιχεία του αιτούντος, το τίμημα εξαγοράς, καθώς και το ποσό της εφάπαξ και της τμηματικής καταβολής. Το τίμημα εξαγοράς εξοφλείται είτε εφάπαξ είτε τμηματικά σε 60 ισόποσες, άτοκες, μηνιαίες δόσεις.
Το ποσό της κάθε δόσης δεν μπορεί να μικρότερο των 100 ευρώ. Σε περίπτωση εφάπαξ καταβολής, παρέχεται έκπτωση 10% επί του τιμήματος εξαγοράς. Στην περίπτωση που αποπληρωθεί εφάπαξ, το υπουργείο Οικονομικών εκδίδει την απόφαση εξαγοράς και καταχωρίζεται στο υποθηκοφυλακείο ή στο κτηματολογικό γραφείο. Εάν καταβληθεί τμηματικά το ποσό, η διαδικασία ολοκληρώνεται με την καταβολή της τελευταίας δόσης. Στην περίπτωση που υπάρχει αυθαίρετο κτίσμα εντός του οικοπέδου, μετά την κοινοποίηση του πιστοποιητικού αποδοχής, θα πρέπει ο υπόχρεος να υποβάλει αίτηση για την υπαγωγή του στον Νόμο 4495/2017 (έλεγχος και προστασία του δομημένου περιβάλλοντος), ενώ η απόφαση εξαγοράς δεν εκδίδεται αν δεν καταβληθεί το τίμημα, καθώς και το πρόστιμο υπαγωγής. Από το υπουργείο Ψηφιακής Διακυβέρνησης θα δημιουργηθεί ειδικό πληροφοριακό σύστημα «Αιτήσεων Εξαγοράς Δημοσίων Ακινήτων». Η αίτηση συνοδεύεται από τα ακόλουθα δικαιολογητικά:
- Τοπογραφικό διάγραμμα.
- Αεροφωτογραφίες ή του έτους 1992 ή προγενέστερες ή του 1982, ανάλογα με την περίπτωση.
- Φύλλο προσδιορισμού της αντικειμενικής αξίας οικοπέδου ή γηπέδου.
- Βεβαίωση όρων δόμησης.
- Οικοδομική άδεια, εφόσον αυτή υπάρχει.
- Απόσπασμα κτηματολογικού διαγράμματος.
- Πράξη προσδιορισμού ΕΝΦΙΑ των τελευταίων πέντε ετών.
Απομειώσεις
Το τίμημα εξαγοράς αντιστοιχεί σε ποσοστό 100% της αντικειμενικής αξίας του οικοπέδου ή του γηπέδου. Το τίμημα εξαγοράς απομειώνεται κατά ποσοστό 1% ανά έτος κατοχής μετά την πάροδο 30 ετών (για όσους το όριο είναι 30 έτη) και 40 ετών (για όσους το όριο είναι 40 έτη) με ανώτατο όριο έκπτωσης 50% επί του ποσού που προκύπτει. Δηλαδή, μπορεί το τίμημα να περιοριστεί και στο μισό της αντικειμενικής αξίας του ακινήτου. Το ποσό όμως μπορεί να περιοριστεί και εφόσον ο δικαιούχος εμπίπτει σε μια από τις ακόλουθες περιπτώσεις:
- 30% για αναπήρους (80% αναπηρία και άνω) με ετήσιο ατομικό εισόδημα έως 40.000 ευρώ ή οικογενειακό έως 60.000 ευρώ.
- 20% για αναπήρους με ποσοστό αναπηρίας 67% και άνω με ετήσιο ατομικό εισόδημα έως 18.000 ευρώ ή έως 24.000 ευρώ οικογενειακό.
- 20% εάν είναι πολύτεκνος με ετήσιο ατομικό εισόδημα έως 40.000 ευρώ ή οικογενειακό έως 80.000 ευρώ.
- 15% εάν είναι τρίτεκνος με ετήσιο ατομικό εισόδημα έως 25.000 ευρώ ή οικογενειακό έως 40.000 ευρώ.
- 15% εάν είναι μακροχρόνια άνεργος.
- 20% εάν είναι δικαιούχος του Ελάχιστου Εγγυημένου Εισοδήματος.
- 15% εάν εντός του δημόσιου ακινήτου υφίσταται κτίσμα που αποτελεί την κύρια και μοναδική κατοικία του αιτούντος.
- Οι ανωτέρω εκπτώσεις δεν εφαρμόζονται σωρευτικά και σε κάθε περίπτωση το ποσό που προκύπτει δεν μπορεί να υπολείπεται του 20% του τιμήματος εξαγοράς (δηλαδή της αντικειμενικής αξίας του ακινήτου).
Σύμφωνα με το σχέδιο νόμου, δεν ισχύουν εκπτώσεις για εκτάσεις άνω των 10 στρεμμάτων, ενώ, στην περίπτωση που το ακίνητο πωληθεί πριν από την παρέλευση 10 ετών, επιστρέφονται οι εκπτώσεις.
Επιχειρήσεις
Το σχέδιο νόμου δίνει το δικαίωμα εξαγοράς ακινήτων του Δημοσίου τα οποία χρησιμοποιούνται για επιχειρηματικές δραστηριότητες. Τα ακίνητα που ανήκουν στην ιδιωτική περιουσία το υπουργείου Οικονομικών μπορούν να εξαγοραστούν στο διπλάσιο της αντικειμενικής αξίας, προσαυξανόμενο κατά 25% για τις εγκαταστάσεις. Συγκεκριμένα, η διάταξη ορίζει ότι «τμήματα ακινήτων που ανήκουν στην ιδιωτική περιουσία του Δημοσίου και υπάγονται στην αρμοδιότητα του υπουργείου Οικονομικών, σε όμορα προς τα οποία τμήματα των ιδίων ακινήτων έχουν ανεγερθεί βιοτεχνικές, βιομηχανικές, αγροτικές, κτηνοτροφικές και τουριστικές επιχειρήσεις, εγκαταστάσεις πάσης φύσεως που αποτελούν ενιαίο λειτουργικό σύνολο με τις υπόλοιπες εγκαταστάσεις της επεκταθείσας επιχείρησης, εκποιούνται απευθείας στις επιχειρήσεις αυτές, κατόπιν σχετικής τους αίτησης, με αντάλλαγμα ίσο με το 200% της αντικειμενικής αξίας, προσαυξανόμενο κατά 25% για τις εγκαταστάσεις». Οι εκποιήσεις αυτές επιτρέπονται μόνο εφόσον:
- Το εκποιούμενο τμήμα προς την όμορη επιχείρηση είναι μη άρτιο και μη οικοδομήσιμο και εντάσσεται υποχρεωτικά στο όμορο άρ-τιο και οικοδομήσιμο ακίνητο της επιχείρησης.
- Οι υφιστάμενες εγκαταστάσεις επί των τμημάτων αυτών από τις όμορες επιχειρήσεις έχουν ανε-γερθεί μέχρι τις 28/7/2011.
- Η εκποίηση του τμήματος προς την όμορη επιχείρηση δεν είναι αντίθετη στον ισχύοντα χωροταξικό σχεδιασμό.
Η αίτηση υποβάλλεται στην κτηματική υπηρεσία της περιοχής εντός δύο ετών από την έναρξη ισχύος του νόμου. Το αντάλλαγμα καταβάλλεται εφάπαξ εντός έξι μηνών από την υποβολή της αίτησης. Με την εξόφληση, εκδίδεται η απόφαση εκποίησης.
Ποια εξαιρούνται
Δεν είναι δυνατή η εξαγορά ακινήτων του Δημοσίου, παρά το γεγονός ότι οι υπόχρεοι πληρούν τις προϋποθέσεις, εφόσον συντρέχουν επι- τακτικοί λόγοι δημοσίου συμφέροντος, όπως:
- Εθνικής άμυνας.
- Δημόσιας ασφάλειας.
- Δημόσιας υγείας.
- Χωροταξικού ή πολεοδομικού σχεδιασμού ή άλλης αιτιολογημένης κρατικής ανάγκης.
Μέσα σε έξι μήνες από την έναρξη ισχύος του νόμου, τα αρμόδια υπουργεία θα πρέπει να προσδιορίσουν τις περιοχές ή τα ακίνητα για τα οποία ενδιαφέρονται προκειμένου να εξαιρεθούν από τη διαδικασία εξαγοράς. Επίσης, εξαιρούνται της εξαγοράς ακίνητα ή τμήματα αυτών που βρίσκονται εντός της ζώνης αιγιαλού και παραλίας ή σε χώρο που έχει κηρυχθεί αρχαιολογικός ή εμπίπτουν στις διατάξεις της δασικής νομοθεσίας. Ακόμη, εξαιρούνται όσα ακίνητα έχουν περιέλθει στην αρμοδιότη- τα της ΕΤΑΔ, εφόσον γι’ αυτά έχει ολοκληρωθεί η διαδικασία μεταγραφής ή καταχώρισηςστα κατά τόπους υποθηκοφυλακεία και κτηματολογικά γραφεία.
στο 