Αν και ήταν ήδη ξεκάθαρο πως το «καλάθι» των παροχών για φέτος δεν χωρούσε κάτι ακόμη, ήρθαν και τα στοιχεία του προϋπολογισμού να το επιβεβαιώσουν: Η νέα χρονιά όμως είναι μια … διαφορετική υπόθεση. Τα έσοδα από τους φόρους στα διυλιστήρια γεμίζουν το «σακούλι» του κράτους και διαμορφώνουν τα περιθώρια για έναν νέο πακέτο στήριξης με το… καλημέρα του νέου έτους. Γι’ αυτό άλλωστε υπάρχουν σενάρια για ανακοινώσεις από τον Πρωθυπουργό ενός νέου πακέτου ενίσχυσης των νοικοκυριών το Σάββατο στο τέλος της κουβέντας για τον Προϋπολογισμό.
Γράφει ο Βαγγέλης Δουράκης
Βεβαίως το ότι προέκυψαν έσοδα, αυτό δεν σημαίνει πως είναι απεριόριστα τα χρήματα και φυσικά δεν πρόκειται να ικανοποιηθούν και όλα τα αιτήματα: Για παράδειγμα μοιάζει εξαιρετικά δύσκολο να γίνουν ανακοινώσεις για χορήγηση σε όλους τους συνταξιούχους των αναδρομικών από «κομμένα» δώρα και επικουρικές, όπως αυτά προέκυψαν από τις σχετικές αποφάσεις των ανώτατων δικαστηρίων. Εδώ να θυμίσουμε πως τα αναδρομικά θα τα λάβουν μόνον όσοι τα διεκδίκησαν στις αίθουσες των δικαστηρίων και μόνον αφού τελεσιδικήσει η υπόθεσή τους.
Οι σκέψεις για επιταγή τροφίμων έως 200 ευρώ
Αντίθετα, το πιο πιθανό είναι ο Πρωθυπουργός να κινηθεί προς μια κατεύθυνση ενίσχυσης των νοικοκυριών ώστε να αντεπεξέλθουν στο πεδίο της ακρίβειας στα ράφια των super market, με την χορήγηση του αποκαλούμενου και food pass.
Η κυβέρνηση, λοιπόν, σχεδιάζει τη δημιουργία ενός νέου κουπονιού που θα στοχεύει στη στήριξη των ευάλωτων όσον αφορά στα ψώνια του νοικοκυριού: Η πρόταση –που πιθανόν θα… μετατραπεί σε ανακοίνωση- είναι να διατεθεί ένα ηλεκτρονικό κουπόνι στo πρότυπo του Fuel Pass που δόθηκε το πρώτο εξάμηνο του 2022 για τα καύσιμα, ώστε να ενισχύσει τα νοικοκυριά στη μάχη κατά της ακρίβειας που παρατηρείται στα είδη πρώτης ανάγκης.
Η νέα αυτή επιδότηση αναμένεται να έχει αυστηρά εισοδηματικά και περιουσιακά κριτήρια, σημαντικό ρόλο θα παίζει και η οικογενειακή κατάσταση, ενώ θα καλύπτει ολόκληρο το α’ τρίμηνο της νέας χρονιάς.
Η επιταγή – food pass για την αγορά τροφίμων θα αφορά σε προϊόντα του καλαθιού νοικοκυριού – αν και δεν αποκλείεται να επεκταθεί και σε άλλα προϊόντα που μπορεί κάποιος να προμηθευτεί από κρεοπωλεία, φούρνους, μίνι μάρκετ κτλ.
Σύμφωνα με πληροφορίες το ύψος της επιδότησης θα αρχίζει από 100 ευρώ, ενώ θα ισχύσουν προσαυξήσεις ανάλογα με τον αριθμό των παιδιών που μπορεί να φτάσουν το ποσό έως και τα 200 ευρώ ή και παραπάνω
Πώς προέκυψαν τα χρήματα για το νέο πακέτο ενίσχυσης
Πως προέκυψαν όμως τα χρήματα που θα επιτρέψουν και νέες παροχές; Για να γίνει κατανοητό έχουμε την εκτέλεση του προϋπολογισμού του Νοεμβρίου που δείχνει πως διαμορφώνεται ένα περιθώριο ασφαλούς επίτευξης του στόχου για πρωτογενές έλλειμμα 1,6% του ΑΕΠ το 2022 και προσδοκίες καλύτερων επιδόσεων με περαιτέρω περιορισμό του. Τα στοιχεία αυτά δείχνουν πρωτογενές έλλειμμα στο μισό σε σχέση με τον ετήσιο στόχο.
Πηγές του υπουργείου Οικονομικών ανέφεραν ότι οι εξελίξεις στο μέτωπο του ελλείμματος θα αποτελέσουν το τελευταίο δημοσιονομικό σήμα πριν την επενδυτική βαθμίδα, τοποθέτηση βεβαίως που «έκλεισε» με αυτό τον τρόπο κάθε περιθώριο -παρότι είχε ήδη αποκλειστεί- να υπάρξει νέος κύκλος παροχών με δημοσιονομική επίπτωση στο τρέχον έτος.
Αντίθετα, το γεγονός ότι, σύμφωνα με τον σχετικό ευρωπαϊκό κανονισμό, η Ελλάδα πρέπει να ανακοινώσει έως το τέλος του έτους πώς θα αξιοποιήσει τα χρήματα που θα προκύψουν από τη φορολόγηση των υπερκερδών των διυλιστηρίων στην τρέχουσα χρήση ενισχύει την προοπτική ανακοινώσεων από τον πρωθυπουργό κατά την ψήφιση του προϋπολογισμού.
Σύμφωνα με τους υπολογισμούς του υπουργείου Οικονομικών, από τη φορολόγηση των υπερκερδών των διυλιστηρίων εκτιμάται πως θα βεβαιωθούν έσοδα τουλάχιστον 600 εκατ. ευρώ, τα οποία δεν έχουν εγγραφεί στον προϋπολογισμό του 2023, δημιουργώντας έτσι περιθώριο νέου κύκλου παροχών με εφαρμογή την επόμενη χρονιά, χωρίς να διαταράσσονται οι δημοσιονομικοί στόχοι.
Υπενθυμίζουμε πως ανακοινώθηκε πρωτογενές έλλειμμα ύψους 1.126 εκατ. ευρώ, έναντι στόχου για πρωτογενές έλλειμμα 2.239 εκατ. ευρώ και πρωτογενούς ελλείμματος 7.882 εκατ. ευρώ για την ίδια περίοδο το 2021, σύμφωνα με τα προσωρινά στοιχεία εκτέλεσης του προϋπολογισμού για το Νοέμβριο.
Ποιο είναι το «πακέτο» που έχει ήδη δρομολογηθεί για τη νέα χρονιά
Πέρα όμως από τα νέα πιθανά μέτρα που θα ανακοινώσει ο Πρωθυπουργός και προκύπτουν από τα υπερκέρδη των διυλιστηρίων, υπάρχει και το πακέτο εκείνο που έχει ήδη προγραμματιστεί για τη νέα χρονιά και ενσωματωθεί στον προϋπολογισμό: Στα μέτρα του 2023 περιλαμβάνονται μεταξύ άλλων η κατάργηση της εισφοράς αλληλεγγύης για όλους και η μονιμοποίηση των μειωμένων κατά 3 ποσοστιαίες μονάδες ασφαλιστικών εισφορών, οι μειωμένοι συντελεστές σε καφέ, εστίαση, μεταφορές έως το τέλος Ιουνίου 2023 αλλά και η αναστολή της επιβολής ΦΠΑ στα νεόδμητα ακίνητα έως και το 2024.
Σύμφωνα με τον προϋπολογισμό, οι σχεδιαζόμενες παρεμβάσεις φορολογικού και ασφαλιστικού χαρακτήρα για το 2023 αφορούν:
- στη μόνιμη κατάργηση της καταβολής της ειδικής εισφοράς αλληλεγγύης στους υπαλλήλους του δημοσίου, στους συνταξιούχους και στον ιδιωτικό τομέα από το 2023, με σκοπό την αύξηση του πραγματικού εισοδήματός τους (ετήσιο δημοσιονομικό κόστος 1,24 δισ. ευρώ),
- στη διατήρηση σε μόνιμη βάση της μείωσης κατά τρεις ποσοστιαίες μονάδες των ασφαλιστικών εισφορών των μισθωτών του ιδιωτικού τομέα (ετήσιο δημοσιονομικό κόστος 871 εκατ. ευρώ),
- στη συνέχιση και εντός του 2023 της μείωσης του συντελεστή ΦΠΑ σε υπηρεσίες μεταφοράς προσώπων, σε υπηρεσίες διάθεσης μη αλκοολούχων ποτών και ροφημάτων, στα εισιτήρια κινηματογράφων, θεατρικών παραστάσεων και συναυλιών, στα γυμναστήρια και στις σχολές χορού και στο τουριστικό πακέτο (δημοσιονομικό κόστος 246 εκατ. ευρώ) και
- στην αναστολή του ΦΠΑ για νέες οικοδομές έως το τέλος του 2024 (ετήσιο δημοσιονομικό κόστος 18 εκατ. ευρώ).
Επιπλέον:
- για την εξοικονόμηση ενέργειας επιδοτείται η εγκατάσταση φωτοβολταϊκών πάνελ σε νοικοκυριά, επιχειρήσεις και αγροτικές εκμεταλλεύσεις(δημοσιονομικό κόστος 700 εκατ. ευρώ για το 2023) και επεκτείνεται η εφαρμογή του προγράμματος «Ανακυκλώνω/αλλάζω» (δημοσιονομικό κόστος 140 εκατ. ευρώ για το 2022),
- για την αντιμετώπιση του αυξημένου κόστους στέγασης για τους νέους εισάγεται το πρόγραμμα «Ανακαινίζω/Εξοικονομώ» και «Ανακαινίζω/Ενοικιάζω» (με δημοσιονομικό κόστος 350 εκατ. ευρώ για το 2023), με τα οποία παρέχονται επιδοτήσεις για ανακαίνιση και εξοικονόμηση ενέργειας κατοικιών, καθώς και πρόγραμμα χαμηλότοκου δανεισμού για αγορά πρώτης κατοικίας από νέους και νέα ζευγάρια έως 39 ετών,
- για την αντιμετώπιση της υπογεννητικότητας επεκτείνεται από το 2023 το επίδομα μητρότητας στον ιδιωτικό τομέα από τους 6 στους 9 μήνες, με δημοσιονομικό κόστος 64 εκατ. ευρώ και
- για τη στήριξη των φοιτητών που σπουδάζουν μακριά από τον τόπο κατοικίας τους, δεδομένης της αύξησης του κόστους των μισθωμάτων κατοικίας, χορηγείται αυξημένο επίδομα στέγασης (δημοσιονομικό κόστος 26 εκατ. ευρώ για καθένα από τα έτη 2022 και 2023).
Επίσης, πρόσθετα δημοσιονομικά μέτρα αποτελούν:
- η αναμόρφωση του ειδικού μισθολογίου των ιατρών του ΕΣΥ και οι μισθολογικές παρεμβάσεις για τη στήριξη των στελεχών των Ενόπλων Δυνάμεων (δημοσιονομικό κόστος 103 εκατ. ευρώ για το 2023) και
- η παροχή κινήτρων για την επέκταση της τουριστικής περιόδου και κατά τη χειμερινή περίοδο, κυρίως μέσω της επέκτασης του προγράμματος «Τουρισμός για Όλους» με δημοσιονομικό κόστος 31 εκατ. ευρώ για το 2022 και 20 εκατ. ευρώ για το 2023.
στο 