Νέο ΕΣΠΑ: Ανοίγουν οι “κάνουλες” με 3,9 δισ. ευρώ για μικρομεσαίους – Το σχέδιο για “έξυπνη εξειδίκευση”

Γράφει ο Βαγγέλης Δουράκης

Στόχος του αρμόδιου υπουργείου
είναι οι προσκλήσεις που θα βγουν στο «αέρα» -πέρα από την ουσιαστική
χρηματοδότηση των μικρομεσαίων- να φέρουν αποτελέσματα σε επίπεδο παραγωγικών
επενδύσεων με ταυτόχρονη δημιουργία νέων θέσεων απασχόλησης.

Εάν όλα πάνε
καλά στις σχετικές διαβουλεύσεις με την Ευρωπαϊκή Επιτροπή, δεν αποκλείεται
μέσα στον Νοέμβριο
κιόλας να αρχίσει η έκδοση των πρώτων προσκλήσεων – προκηρύξεων. Στο
μεσοδιάστημα, θα πρέπει να κυρωθεί και από τη Βουλή ο εφαρμοστικός νόμος του
νέου ΕΣΠΑ.

«Έξυπνη εξειδίκευση» για τους
μικρομεσαίους

Ένα
από τα προγράμματα του νέου ΕΣΠΑ που θα αρχίσουν να «τρέχουν» μέσα στην χρονιά
υπολογίζεται πως θα είναι αυτό που αφορά τις μικρομεσαίες επιχειρήσεις και
συγκεκριμένα, το «Ανταγωνιστικότητα
Επιχειρηματικότητα Καινοτομία».

Με
προϋπολογισμό 3,885 δισ. ευρώ το πρόγραμμα «Ανταγωνιστικότητα 2021-2027»
αποτελεί ολοκληρωμένη παρέμβαση που θα υποστηρίξει τους παραγωγικούς,
ανταγωνιστικούς και εξωστρεφείς τομείς της οικονομίας στη μετάβασή τους σε ένα
αναπτυξιακό πρότυπο που καθοδηγείται από την Οικονομία της Γνώσης.

Το
πρόγραμμα είναι το εργαλείο υλοποίησης της στρατηγικής της Έξυπνης Εξειδίκευσης
που συνδέει την έρευνα και την καινοτομία με την επιχειρηματικότητα και την
ενίσχυση των εθνικών και περιφερειακών πλεονεκτημάτων.

Για
την αντιμετώπιση των προκλήσεων της ελληνικής οικονομίας κατά την ΠΠ 2021 -
2027 θα χρειαστούν ολοκληρωμένες πρωτοβουλίες στήριξης, με στόχο να καλυφθεί
όλο το εύρος των αναγκών των επιχειρήσεων σε επίπεδο πληροφόρησης, ενίσχυσης
συνεργασιών, ανάπτυξης νέων επιχειρηματικών προτύπων και εύρεσης τεχνολογικών,
ανθρώπινων και επενδυτικών πόρων.

Σε
μακροπρόθεσμο ορίζοντα στόχος του Προγράμματος είναι η μετατροπή των ελληνικών
επιχειρήσεων από εσωστρεφείς σε εξωστρεφείς. H
ανασύνταξή τους είναι σημαντική για την επαναφορά τους ως μοχλού ανάπτυξης της
ελληνικής οικονομίας.

«Μοιράζει» 26,2 δισ. ευρώ το νέο ΕΣΠΑ

Από το σύνολο των 26,2 δισ. ευρώ που θα πέσουν στην εγχώρια οικονομία μέσω
του νέου ΕΣΠΑ, τα 20,9 δισ. ευρώ αποτελούν την ενωσιακή συνδρομή (κοινοτικά
κονδύλια) και τα 5,3 δισ. ευρώ την εθνική συμμετοχή.

Το νέο ΕΣΠΑ περιλαμβάνει 22 προγράμματα, εκ των οποίων τα 13 είναι
περιφερειακά -ένα για κάθε περιφέρεια της χώρας- και τα 9 είναι τομεακά και θα
τα διαχειρίζονται τα αρμόδια υπουργεία.

Σαφώς κερδισμένες κατά τη νέα προγραμματική περίοδο είναι οι περιφέρειες,
καθώς θα διαχειριστούν κονδύλια 8,1 δισ. ευρώ, έναντι 5,9 δισ. ευρώ της
προγραμματικής περιόδου 2014 – 2020.

Ως
προς τα τομεακά προγράμματα, στο νέο ΕΣΠΑ σε σχέση με το τρέχον υπάρχουν τα
εξής διακριτά προγράμματα: α) Διακριτό Πρόγραμμα για τον Ψηφιακό Μετασχηματισμό
με ενισχυμένους πόρους και νέα Διαχειριστική Αρχή, β) Διακριτό Πρόγραμμα για
την Πολιτική Προστασία και νέα Διαχειριστική Αρχή, γ) Διακριτό Πρόγραμμα για τη
Δίκαιη Μετάβαση και νέα Διαχειριστική Αρχή, δ) Διακριτό Πρόγραμμα για το
Περιβάλλον, Κλιματική Αλλαγή και Ενέργεια, ε) Νέο Πρόγραμμα για την
Ανταγωνιστικότητα με δράσεις ενίσχυσης των επιχειρήσεων, στ) Ενίσχυση και
αναβάθμιση του Προγράμματος Τεχνικής Υποστήριξης για τη θεσμική και
διαχειριστική ικανότητα των δικαιούχων και των φορέων υλοποίησης (Capacity Building).

Ποια είναι τα βασικά προγράμματα

Πέρα
από το πρόγραμμα «Ανταγωνιστικότητα Επιχειρηματικότητα Καινοτομία» τους
περισσότερους πόρους θα λάβουν τα τομεακά προγράμματα, βασικότερα εκ των οποίων
είναι τα εξής:

• Πρόγραμμα «Περιβάλλον και Κλιματική Αλλαγή»

Το
Πρόγραμμα «Περιβάλλον και Κλιματική Αλλαγή», με προϋπολογισμό 3,607 δισ. ευρώ,
στοχεύει στην υλοποίηση της αναπτυξιακής στρατηγικής της χώρας στους θεματικούς
τομείς: α) Του Περιβάλλοντος (Προστασία του φυσικού περιβάλλοντος, Διαχείριση
υγρών – στερεών αποβλήτων και προώθηση κυκλικής οικονομίας, Προστασία του
υδάτινου περιβάλλοντος και της ορθολογικής διαχείρισης των υδάτινων πόρων,
προστασία από την αέρια ρύπανση και τις δυσμενείς επιπτώσεις της ηχορύπανσης)
και β) Της Προσαρμογής στην Κλιματική Αλλαγή και της Ενέργειας (Αντιπλημμυρική
προστασία, πρόληψη – μετριασμός και αντιμετώπιση επιπτώσεων της Κλιματικής
Αλλαγής, Εξοικονόμηση – Ενεργειακή Αποδοτικότητα, Εφαρμογή του Εθνικού Σχεδίου
για την Ενέργεια και το Κλίμα, Προώθηση παραγωγής ενέργειας από ΑΠΕ).

Στις
εμβληματικές του δράσεις περιλαμβάνονται η ενεργειακή εξοικονόμηση και
αποδοτικότητα του ιδιωτικού και δημόσιου κτηριακού αποθέματος, η ενίσχυση της
ενεργειακής ασφάλειας και διασύνδεσης με την ανάπτυξη έξυπνων ενεργειακών
συστημάτων και τεχνολογιών αποθήκευσης ενέργειας, η προώθηση των ΑΠΕ σε όλες
τις μορφές με την ενίσχυση των υποδομών της ηλεκτροκίνησης, ο πράσινος
μετασχηματισμός των επιχειρήσεων κ.ο.κ

• Πρόγραμμα
  «Ανθρώπινο Δυναμικό και Κοινωνική Συνοχή»

Με
προϋπολογισμό 4,162 δισ. ευρώ, το εν λόγω πρόγραμμα στοχεύει στη βελτίωση της
πρόσβασης στην απασχόληση και στην ενίσχυση της απασχολησιμότητας του συνόλου
του ανθρώπινου δυναμικού, με ιδιαίτερη έμφαση στους νέους έως 29 ετών που
βρίσκονται εκτός Απασχόλησης, Εκπαίδευσης και Κατάρτισης (ΕΑΕΚ), στην προώθηση
ίσης πρόσβασης σε ποιοτική και χωρίς αποκλεισμούς εκπαίδευση, κατάρτιση και διά
βίου μάθηση, στην αντιμετώπιση της υλικής στέρησης, στην εξασφάλιση ίσης
πρόσβασης σε ποιοτικές υπηρεσίες υγείας, στην προώθηση της κοινωνικής ένταξης.

• Πρόγραμμα
  «Ψηφιακός Μετασχηματισμός»

Ο
προϋπολογισμός του ανέρχεται στα 943 εκατ. ευρώ και στοχεύει κυρίως στην παροχή
νέων και αναβαθμισμένων δημόσιων ψηφιακών υπηρεσιών και εφαρμογών προς τις
επιχειρήσεις και τους πολίτες, με ταυτόχρονη διασφάλιση της ιδιωτικότητας και
της προστασίας δεδομένων, καθώς και της προσβασιμότητας, τηρώντας την αρχή του
καθολικού σχεδιασμού, στη διασφάλιση της διαλειτουργικότητας ψηφιακών
συστημάτων και υπηρεσιών, στην ανάπτυξη ψηφιακών πλατφορμών για την υποστήριξη
της επιχειρηματικής δραστηριότητας, στην εξασφάλιση συνδεσιμότητας υπερυψηλής
ταχύτητας και στην κάλυψη των αναγκών σε ψηφιακές δεξιότητες στο πλαίσιο της
υποστήριξης του ψηφιακού μετασχηματισμού της χώρας, εστιάζοντας στην αξιοποίηση
και ενσωμάτωση τεχνολογιών αιχμής. Σημείο αναφοράς, για την υλοποίηση του
Προγράμματος, αποτελεί η Βίβλος Ψηφιακού Μετασχηματισμού 2020 -2025, η οποία
περιλαμβάνει μεταξύ άλλων τους στρατηγικούς άξονες του ψηφιακού
μετασχηματισμού: Συνδεσιμότητα, Ψηφιακές ικανότητες και δεξιότητες, Ψηφιακός
μετασχηματισμός των επιχειρήσεων, Ψηφιακές Δημόσιες Υπηρεσίες, Ψηφιακή
Καινοτομία, Αξιοποίηση προηγμένων τεχνολογιών.

• Πρόγραμμα
  «Μεταφορές»

Στόχος
του προγράμματος προϋπολογισμού 2,224 δισ. ευρώ είναι η διασφάλιση ασφαλούς,
ομαλής και οικονομικά αποτελεσματικής λειτουργίας του τομέα μεταφορών και η
ενίσχυση της ανάπτυξης προσβάσιμων, υψηλής ποιότητας, πολυτροπικών, ανθεκτικών
στην κλιματική αλλαγή, έξυπνων και βιώσιμων υποδομών και συστημάτων μεταφορών,
με σκοπό να συμβάλουν στην αντιμετώπιση της πρόσφατης κρίσης, στην οικονομική
ανάκαμψη, στη μείωση των ανισοτήτων μεταξύ των Περιφερειών, και παράλληλα στην
επιδίωξη για μία πράσινη, χωρίς αποκλεισμούς, ψηφιακή και ανθεκτική Ευρώπη.
Στις εμβληματικές του δράσεις περιλαμβάνονται η επέκταση του προαστιακού
σιδηροδρόμου της Αττικής και σύνδεση του αεροδρομίου «Ελ. Βενιζέλος» με το
λιμάνι του Λαυρίου, η κατασκευή Βόρειου Οδικού Άξονα Κρήτης (ΒΟΑΚ) στο τμήμα
Χανιά – Χερσόνησος, σε συνέργεια με το Ταμείο Ανάκαμψης και Ανθεκτικότητας, η
κατασκευή Γραμμής 4 του Μετρό Αθήνας, στο τμήμα Άλσος Βεΐκου – Γουδή και η
βελτίωση λιμενικών υποδομών σε μικρά απομακρυσμένα νησιά με παράλληλη
αναδιοργάνωση ακτοπλοϊκών γραμμών για την εξασφάλιση της διασυνδεσιμότητάς
τους.

• Πρόγραμμα
  «Πολιτική Προστασία»

Ο
προϋπολογισμός του προγράμματος ανέρχεται στα 714 εκατ. ευρώ και στοχεύει στη
δημιουργία ενός σύγχρονου και αποτελεσματικού μηχανισμού πολιτικής προστασίας
που εστιάζει στην πρόληψη, στην ετοιμότητα ανταπόκρισης και επέμβασης με στόχο
την προστασία της ζωής, της υγείας και της περιουσίας των πολιτών, του
περιβάλλοντος, της πολιτιστικής κληρονομιάς, των υποδομών, των
πλουτοπαραγωγικών πηγών, των υπηρεσιών ζωτικής σημασίας, των υλικών και άυλων
αγαθών από φυσικές και τεχνολογικές καταστροφές και λοιπές απειλές συναφούς
προέλευσης, που προκαλούν ή ενδέχεται να προκαλέσουν καταστάσεις εκτάκτου
ανάγκης.

• Πρόγραμμα
  «Δίκαιη Αναπτυξιακή Μετάβαση»

Με
προϋπολογισμό 1,629 δισ. ευρώ, το πρόγραμμα δίκαιης μετάβασης σε μια οικονομία
κλιματικά ουδέτερη στη Δυτική Μακεδονία και την ευρύτερη περιοχή της
Μεγαλόπολης εστιάζει στην αναδιάρθρωση του παραγωγικού συστήματος, στην
υποστήριξη του ανθρώπινου δυναμικού και των κοινοτήτων που πλήττονται από την απολιγνιτοποίηση,
και στην άμβλυνση των αρνητικών συνεπειών στο περιβάλλον από την εξόρυξη και
την παραγωγή ενέργειας από τον λιγνίτη, την υγεία και την ασφάλεια, καθώς και
την πρόληψη της δημιουργίας νέων παραγόντων ρύπανσης. Μια διακριτή κατηγορία
επιλέξιμων περιοχών είναι τα νησιά (Βορείου Αιγαίου, Νοτίου Αιγαίου και
Κρήτης), που καλύπτουν τις ενεργειακές τους ανάγκες κυρίως από αυτόνομους
σταθμούς ηλεκτροπαραγωγής με καύσιμο το πετρέλαιο. Στις εμβληματικές του
δράσεις περιλαμβάνονται η Ζώνη Καινοτομίας στη Δυτική Μακεδονία, το Κέντρο
Υδρογόνου και το Ζωντανό Εργαστήριο Έξυπνης Πόλης (Smart City Living Lab),
το Πράσινο Κέντρο Δεδομένων και Υπερυπολογιστή Δυτικής Μακεδονίας για την
κάλυψη των υπολογιστικών αναγκών της ακαδημαϊκής και ερευνητικής κοινότητας, η
Δημιουργία του Επιχειρηματικού Πάρκου Μεγαλόπολης «Πράσινο Σχολείο» του ΟΑΕΔ
στη Δυτική Μακεδονία και την ευρύτερη περιοχή της Μεγαλόπολης.