Μόνιμος μηχανισμός χρηματοδότησης των συντάξεων

Οι δικαιούχοι

Νέα φιλοσοφία

Όπως αναφέρουν υψηλόβαθμα στελέχη του υπουργείου Εργασίας στην «R», δεν θα δοθεί ξανά στους συνταξιούχους οικονομική ενίσχυση με τη μορφή της επιδοματικής πολιτικής, όπως έγινε τον Μάιο, λίγες μέρες πριν από τη διεξαγωγή των εθνικών εκλογών με την καταβολή της επονομαζόμενης 13ης σύνταξης. Στόχος της κυβέρνησης είναι να καλλιεργηθεί ασφαλιστική συνείδηση και εμπιστοσύνη απέναντι στο νέο σύστημα, το οποίο θα εγγυάται την καταβολή συντάξεων ανταποδοτικών με τις εισφορές που έχουν καταβάλει οι ασφαλισμένοι. Την ίδια στιγμή, θα επιστρέφονται χρήματα στους συνταξιούχους -μέσω ενός μηχανισμού μόνιμου χαρακτήρα- από τα έσοδα του κράτους από επενδύσεις και φόρους. «Τα μέτρα για την ενίσχυση των συνταξιούχων πρέπει να είναι προγραμματισμένα και να χορηγούνται σε τακτό χρονικό διάστημα», αναφέρουν χαρακτηριστικά στην «R». Υπενθυμίζεται ότι η κυβέρνηση ΣΥΡΙΖΑ έδωσε τον περασμένο Μάιο 13η σύνταξη σε 2,5 εκατ. συνταξιούχους, χρησιμοποιώντας κονδύλι ύψους 830 εκατ. ευρώ. Συγκεκριμένα, όσοι είχαν κύρια μεικτή σύνταξη έως 500 ευρώ, έλαβαν επιπλέον το 100% της σύνταξής τους. Οσοι συνταξιούχοι λάμβαναν κύρια σύνταξη από 501 έως 600 ευρώ, έλαβαν το 70% της σύνταξής τους. Οσοι συνταξιούχοι είχαν μεικτή κύρια σύνταξη από 601 έως 1.000 ευρώ, έλαβαν το 50% της σύνταξής τους, ενώ όσοι είχαν μεικτή κύρια σύνταξη πάνω από 1.000 ευρώ, έλαβαν το 30% της σύνταξης. Μάλιστα, τα ποσά που έλαβαν οι συνταξιούχοι είχαν παρακράτηση 6% υπέρ ΕΟΠΥΥ.

Δικλείδες ασφαλείας

Πρόθεση της κυβέρνησης είναι να υπάρξει ένας μηχανισμός με δικλείδες ασφαλείας, ώστε να ελέγχεται η αξιοπιστία των στοιχείων που θα προσκομίζουν οι συνταξιούχοι. Για παράδειγμα, θα πρέπει να εξετάζεται το οικογενειακό φορολογητέο εισόδημα των συνταξιούχων που υποβάλουν κοινή δήλωση, αλλά εκδίδεται ξεχωριστό εκκαθαριστικό για τον καθένα εκ των δύο. Ενα ακόμα ζήτημα που είναι ανοιχτό και συζητείται είναι τι θα γίνει με τις αντισταθμιστικές παροχές που δόθηκαν σε όσους συνταξιούχους κόπηκε το ΕΚΑΣ. Υπενθυμίζεται ότι οι συνταξιούχοι, δικαιούχοι του ΕΚΑΣ, απαλλάσσονται έως το τέλος του έτους από τη συμμετοχή τους στα φάρμακα.

Τίτλοι τέλους για το ΕΚΑΣ

Στο τέλος Νοεμβρίου θα καταβληθεί για τελευταία φορά το ΕΚΑΣ των 12 ευρώ τον μήνα που λάμβαναν φέτος περίπου 420.000 χαμηλοσυνταξιούχοι. Από τη συνολική περικοπή του ΕΚΑΣ, το διάστημα 2015-2019 οι συνταξιούχοι έχασαν 2,5 δισ. ευρώ, σύμφωνα με την έκθεση του Γενικού Λογιστηρίου του Κράτους. Το συνολικό κονδύλι φέτος για το ΕΚΑΣ περιορίστηκε στα 33 εκατ. ευρώ. Φέτος το έλαβαν όσοι έχουν συνολικό καθαρό ετήσιο εισόδημα από συντάξεις, μισθούς, ημερομίσθια και λοιπά επιδόματα έως 7.720 ευρώ, συνολικό ετήσιο ατομικό φορολογητέο, καθώς και απαλλασσόμενο ή φορολογούμενο με ειδικό τρόπο εισόδημα έως 8.884 ευρώ, συνολικό ετήσιο οικογενειακό φορολογητέο, καθώς και απαλλασσόμενο ή φορολογούμενο με ειδικό τρόπο εισόδημα έως 11.000 ευρώ, συνολικό ακαθάριστο ποσό κύριας και επικουρικής σύνταξης που καταβλήθηκε τον Ιούνιο του 2018 έως 643 ευρώ.

Τα σενάρια για τη φετινή παροχή

Η αξιοποίηση του υπερπλεονάσματος του 2019 που θα κατευθυνθεί προς νέες φορολογικές ελαφρύνσεις ή προς στοχευμένους τομείς, όπως η υγεία και η αντιμετώπιση του μεταναστευτικού, έχει τεθεί επί τάπητος σε κυβερνητικές συσκέψεις τις τελευταίες ημέρες και εξετάζεται παράλληλα με το αρχικό σχέδιο για στήριξη των ευπαθών κοινωνικών ομάδων.

– Η πρώτη έχει περισσότερο αναπτυξιακά χαρακτηριστικά και προβλέπει την περικοπή μόνο για ένα έτος είτε της εισφοράς αλληλεγγύης είτε του τέλους επιτηδεύματος, ενώ εναλλακτικά εξετάζεται, με μικρότερες πιθανότητες, επιπλέον μείωση ΕΝΦΙΑ για χαμηλά εισοδήματα. Μέσω αυτής της πρότασης εκτιμάται ότι τονώνεται η ανάπτυξη και ενισχύεται η ιδιωτική κατανάλωση. Παράλληλα, μέρος του πλεονάσματος θα κατευθυνθεί στη δημιουργία υποδομών στις περιοχές που θα «σηκώσουν» το βάρος των κέντρων υποδοχής προσφύγων ως ένα από τα αντισταθμιστικά οφέλη που σκοπεύει να κατευθύνει η κυβέρνηση προς τις τοπικές κοινωνίες αλλά και στην ενίσχυση των υποδομών του κράτους που έχουν πληγεί λόγω κρίσης, όπως είναι τα νοσοκομεία και η πυροπροστασία.

– Η δεύτερη εισήγηση, που… εξασθενεί τις τελευταίες ημέρες, προβλέπει τη στήριξη των δικαιούχων του Κοινωνικού Επιδόματος Αλληλεγγύης, των χαμηλοσυνταξιούχων που από το 2020 χάνουν το ΕΚΑΣ και των μακροχρόνια ανέργων. Είναι ενδεικτικό ότι ο πρωθυπουργός είχε υποστηρίξει σε τηλεοπτική του συνέντευξη ότι το μέρισμα «θα πάει στοχευμένα στους πιο αδύναμους».

Με δεδομένο ότι μέρος του φετινού υπερπλεονάσματος διατέθηκε την περασμένη άνοιξη για την προεκλογική καταβολή της αποκαλούμενης «13ης σύνταξης» λειτουργεί μάλλον αποτρεπτικά στην πρόσθετη στήριξη των συνταξιούχων. Τις τελικές αποφάσεις για το ύψος του μερίσματος ανάπτυξης -όπως το έχει χαρακτηρίσει ο ίδιος ο πρωθυπουργός- αλλά και το πώς θα κατανεμηθεί θα λάβει ο Κυριάκος Μητσοτάκης στις αρχές Δεκεμβρίου, αφού ζυγίσει όλα τα δεδομένα που θα έχει στη διάθεσή του.

Δημοσιονομικός χώρος

Ο διαθέσιμος δημοσιονομικός χώρος για τη διανομή του μερίσματος θα προσδιοριστεί όχι μόνο από τα περίπου 436 εκατ. ευρώ του υπερπλεονάσματος, όπως καταγράφεται στον Προϋπολογισμό, αλλά και από το αδιάθετο ποσό του αποθεματικού του 2019. To αποθεματικό ήταν 380 εκατ. ευρώ, αλλά εξ αυτών θα εκταμιευτούν τα 68 εκατ. ευρώ του επιδόματος θέρμανσης. Επιπλέον, από τον διαθέσιμο δημοσιονομικό χώρο θα αφαιρεθούν οι δαπάνες έως 200 εκατ. ευρώ για τις υπηρεσίες κοινής ωφέλειας που θα καταβάλει το Δημόσιο στη ΔΕΗ. Ενα σημαντικό μέρος, περίπου 200 εκατ. ευρώ, θα παραμείνει ως μαξιλάρι ασφαλείας, προκειμένου να διοχετευθεί σε έκτακτες ή αστάθμητες ανάγκες, όπως αναφέρουν παράγοντες του υπουργείου Οικονομικών. Σε αυτή την κατηγορία εντάσσονται οι δαπάνες για δικαστικές αποφάσεις που αφορούν διεκδικήσεις συνταξιούχων για τα αναδρομικά. Οι δανειστές έχουν διαμηνύσει ότι την απόφαση θα την πάρει η κυβέρνηση, αλλά εκδηλώνουν σαφώς την προτίμησή τους στη δεύτερη κατηγορία, των κοινωνικά ασθενέστερων. «Μέρισμα» θα εισπράξουν στο τέλος του χρόνου και οι επιχειρήσεις, αφού θα τους επιστραφεί το 5% του φόρου εισοδήματος του 2020, το οποίο έχουν προκαταβάλει.