Νέα μέτρα οικονομικής στήριξης ενδέχεται να εφαρμοστούν μετά τις εκλογές καθώς από το Πρόγραμμα Σταθερότητας 2023-2026 προκύπτει δημοσιονομικός χώρος σχεδόν 900 εκατ. ευρώ για το 2023.
Ωστόσο για το 2025 και 2026 τα περιθώρια στενεύουν και ενδεχομένως να χρειαστούν περιοριστικά μέτρα της τάξης των 500 εκατ. ευρώ, εφόσον το Σύμφωνο Σταθερότητας επιβάλλει πρωτογενή πλεονάσματα πάνω από 2% του ΑΕΠ.
Το πρόγραμμα
Το πρόγραμμα που κατατέθηκε το Σάββατο στην Κομισιόν από την κυβέρνηση είναι μια μεσοπρόθεσμη πρόβλεψη αλλά και δέσμευση για την οικονομική πολιτική που θα ακολουθηθεί.
Για το 2023:
Οι προβλέψεις για το τρέχον έτος έχουν βελτιωθεί λόγω του ισχυρότερου ρυθμού ανάπτυξης της οικονομίας αλλά και καλύτερων από των αναμενόμενων δημοσιονομικών αποτελεσμάτων του 2022.
Συνεπώς το πρωτογενές πλεόνασμα αναμένεται να ανέλθει στο 1,1% του ΑΕΠ έναντι 0,7% του ΑΕΠ, σύμφωνα με τον προϋπολογισμό. Ωστόσο, η κυβέρνηση αναφέρει στο Πρόγραμμα Σταθερότητας πως διατηρείται ο στόχος του 0,7% του ΑΕΠ και αφήνει ανοιχτό το ενδεχόμενο να υπάρξουν νέες παροχές, ακόμη κι αν συνυπολογισθεί το κόστος μιας δεύτερης εκλογικής αναμέτρησης που εκτιμάται σχεδόν στα 150 εκατ. ευρώ με 200 εκατ. ευρώ καθώς και το κόστος ορισμένων από τα μέτρα που εξήγγειλε ο πρωθυπουργός, Κυριάκος Μητσοτάκης με εφαρμογή από φέτος.
Η εκτίμηση για πλεόνασμα 1,1% του ΑΕΠ «δεν λαμβάνει υπόψη της απρόβλεπτες δαπάνες ή μετεκλογικά μέτρα που μπορεί να προκύψουν στη διάρκεια της χρονιάς», αναφέρεται μεταξύ άλλων στο πρόγραμμα. Ωστόσο οι οίκοι αξιολόγησης θα προτιμούσαν το πρωτογενές πλεόνασμα να υπερβαίνει το 1% του ΑΕΠ το 2023 όπως αυτό έχει τονιστεί από στελέχη του οικονομικού επιτελείου της κυβέρνησης.
Για τα επόμενα έτη
Για το 2024 προβλέπεται πρωτογενές πλεόνασμα 2,1% του ΑΕΠ, 2,3% του ΑΕΠ το 2025 και για το 2026 στο 2,5% του ΑΕΠ. Στις προβλέψεις αυτές έχουν συνυπολογισθεί οι αυξήσεις που θα υπάρξουν στο μισθολόγιο των υπαλλήλων του Δημοσίου τομέα αλλά και στις συντάξεις. Ωστόσο στα παραπάνω δεν συμπεριλαμβάνονται τα προεκλογικά μέτρα του Πρωθυπουργού, Κυριάκου Μητσοτάκη.
Τα προεκλογικά μέτρα
Υπενθυμίζεται πως ο Πρωθυπουργός εξήγγειλε μέτρα που αφορούν μεταξύ άλλων τα εξής:
- τη μείωση των τεκμηρίων διαβίωσης,
- τη σταδιακή κατάργηση του τέλους επιτηδεύματος,
- τη σταδιακή μείωση κατά 1% επιπλέον των ασφαλιστικών εισφορών
αλλά και την αύξηση:
- του αφορολογήτου κατά 1.000 ευρώ για οικογένειες με παιδιά,
- του Ελάχιστου Εγγυημένου Εισοδήματος κατά 8%,
- του επιδόματος μητρότητας στους ελεύθερους επαγγελματίες και αγρότες από τους 4 στους 9 μήνες στο ύψος του κατώτατου μισθού,
αλλά και το νέο μόνιμο πρόγραμμα 10.000 θέσεων εργασίας για τους νέους.
Το συνολικό κόστος των παραπάνω μέτρων διαμορφώνεται στο 0,1% του ΑΕΠ για το 2024 και στο 0,3% του ΑΕΠ για το 2025 και το 2026.
Συνεπώς εάν εφαρμοστούν τα μέτρα αυτά, τότε το πρωτογενές πλεόνασμα θα διαμορφωθεί στο 2% του ΑΕΠ το 2024 και το 2025 και στο 2,2% του ΑΕΠ το 2026.
Διευκρινίσεις δε για το θέμα των πρωτογενών πλεονασμάτων δίνει το υπουργείο Οικονομικών.
«Δεν διαταράσσεται ο στόχος για πρωτογενές πλεόνασμα στην περιοχή του 2% του ΑΕΠ» τονίζει, ωστόσο επισημαίνει πως εάν η Κομισιόν ζητήσει στο πλαίσιο του νέου Συμφώνου Σταθερότητας – που είναι πολύ πιθανό- τότε θα πρέπει να ληφθούν περιοριστικά μέτρα.
Για παράδειγμα εάν το 2025 θα πρέπει τα πρωτογενή πλεονάσματα να είναι 2,2%-2,3%, τότε θα πρέπει να ληφθούν περιοριστικά μέτρα 0,2%-0,3% του ΑΕΠ σχεδόν 500 εκατ. ευρώ . Ωστόσο δεν έχει συμφωνηθεί κάτι συγκεκριμένο ακόμη. Πάντως είναι σίγουρο ότι από το 2024 και κυρίως το 2025 τα δημοσιονομικά περιθώρια θα στενέψουν σημαντικά στο πλαίσιο της εφαρμογής του νέου Συμφώνου.
Οι προβλέψεις για την ανάπτυξη
Σύμφωνα με τον προϋπολογισμό, η ανάπτυξη προβλέπεται στο 2,3% για το 2023 από 1,8% που ήταν η αρχική η εκτίμηση του, σκαρφαλώνει στο 3% το 2024 και το 2025 και επιβραδύνεται στο 2,1% το 2026. Σημαντικό ρόλο αυτό θα συμβάλλουν οι επενδύσεις. Συγκεκριμένα οι επενδύσεις θα αυξηθούν κατά 13,2% το 2023, στο 9,7% το 2024, στο 10,7% το 2025 και στο 7,2% το 2026. Σύμφωνα με το πρόγραμμα, οι επενδύσεις του 2023 θα αντιπροσωπεύουν το 15,3% του ΑΕΠ. Το ποσοστό αυτό είναι πολύ πιο υψηλό από αυτό του 2019 που ήταν 10,7%
Όσον αφορά το θέμα του χρέους, αυτό αναμένεται να ανέλθει σε 135,2% του ΑΕΠ το 2026 από 171,3% του ΑΕΠ που ήταν το 2022. Ο πληθωρισμός αναμένεται να ανέλθει στο 4,5% το 2023 και να υποχωρήσει στο 2,4% το 2024 και 2% τα δύο επόμενα έτη ( 2025 -2026).
Το πρόγραμμα περιλαμβάνει και δύο σενάρια ευαισθησίας:
- Πρώτο: Ο πληθωρισμός είναι υψηλότερος κατά 0,5% έναντι της πρόβλεψης για 4,5% το 2023 . Αυτό θα μειώσει τον χαμηλότερο ρυθμό ανάπτυξης κατά 0,25%.
- Δεύτερο: Τα επιτόκια θα αυξηθούν κατά 0,5 ποσοστιαίες μονάδες. Δηλαδή περισσότερο από την πρόβλεψη του βασικού σεναρίου, μειώνοντας το ΑΕΠ κατά 0,1%.
Σημειώνεται δε πως το Πρόγραμμα Σταθερότητας θα είναι η βάση για το Μεσοπρόθεσμο Πρόγραμμα που περνάει από τη Βουλή. Η Κομισιόν πάντως θα εκδώσει το τελευταίο δεκαήμερο του Μαΐου τις συστάσεις της για το 2024, λαμβάνοντας υπόψη και την πρόσφατη μεταπρογραμματική αξιολόγηση της χώρας.