«Γκρέμισε»
τις αγορές η μετάλλαξη Ο με τους επενδυτές να φεύγουν άρον –άρον
από τις πιο ευπαθείς σε μεταβολές αξίες και να ψάχνουν καταφύγιο σε ασφαλή
λιμάνια όπως ο χρυσός.
Ποιος είναι ο λόγος όμως που έκανε τις αγορές να
τρομάξουν; Και τι μπορεί αυτό να σημάνει για την πραγματική οικονομία;
Γράφει ο Βαγγέλης Δουράκης
Η εμφάνιση της μετάλλαξης Ο αν και δεν έχει
ακόμη κατηγοριοποιηθεί η επικινδυνότητά της, εντούτοις φοβίζει τους επενδυτές
που δεν αποκλείουν να δούμε σκληρά περιοριστικά μέτρα, εξέλιξη βεβαίως που θα
έχει άμεσο αντίκτυπο στην ζήτηση για προϊόντα και υπηρεσίες, κάτι που
αποτυπώθηκε και στην πρώτη φάση της πανδημίας όταν παγκοσμίως η κοινωνία και η
οικονομία είχε «παραλύσει».
«Φόβοι» για σκληρά περιοριστικά μέτρα
Ενδεικτική είναι η «βουτιά» της τιμής του πετρελαίου, με φόντο τις
ανησυχίες ότι η νέα μετάλλαξη κορονοϊού – η οποία εντοπίστηκε στη Νότια Αφρική
– θα οδηγήσει σε πιθανά νέα μέτρα lockdown τα οποία θα μπορούσαν να πλήξουν την παγκόσμια ανάκαμψη της ζήτησης. Αν
θα μπορούσε να δει κανείς κάτι θετικό σε μια τέτοια εξέλιξη εκτεταμένων lockdown είναι ότι θα έχουμε αποσυμπίεση των
υψηλών τιμών, σε προϊόντα όπως το πετρέλαιο.
Όμως τα πράγματα δεν είναι τόσο απλά όσο ακούγονται αφού νέα εκτεταμένα
περιοριστικά μέτρα θα προκαλέσουν μια σειρά από αλυσιδωτές εξελίξεις, που
εντέλει οδήγησαν και στην «τέλεια καταιγίδα» ανατιμήσεων,
που αυτή την στιγμή έχει εξαπλωθεί παγκοσμίως: Και αυτό γιατί η έκρηξη του
κόστους ενέργειας είναι μεν ένα βασικό συστατικό αυτού του «κοκτέιλ» παραγόντων
που διαμορφώνουν το συγκεκριμένο πληθωριστικό περιβάλλον, αλλά δεν είναι το
μόνο.
Υπολογίστηκε πως
το 13% του παγκόσμιου στόλου είχε «ρίξει άγκυρα» και βρισκόταν σε πολυήμερη
αναμονή στα λιμάνια και αυτό γιατί μέσα στο καλοκαίρι, η μετάλλαξη
Δέλτα δεν άφησε να επαναλειτουργήσουν πλήρως μεγάλα εμπορικά λιμάνια, κυρίως
στην Ασία και ειδικά στην Κίνα.
Αυτή η εξέλιξη –απόρροια βεβαίως της
πανδημίας- πρακτικά σημαίνει ότι ουδείς ήταν σε θέση να γνωρίζει πότε ακριβώς
θα παραλάμβανε τα εμπορεύματα που είχε παραγγείλει!
Με τα πλοία δεμένα στα λιμάνια
Αλλά
δεν ήταν μόνο τα λιμάνια που δεν επαναλειτούργησαν: Τα πλοία έμεναν δεμένα στα λιμάνια και επειδή ενίοτε…
δεν είχαν τι να παραλάβουν!
Η πανδημία ώθησε το Πεκίνο για παράδειγμα σε επαναφορά σκληρών
περιορισμών όχι μόνο σε λιμάνια, αλλά και σε εργοστάσια της Κίνας κάτι που
συνδυαστικά επέφερε νέο πλήγμα τόσο στη διαθεσιμότητα όσο και στη διακίνηση
αγαθών.
Οι
βιομηχανίες δεν μπορούσαν να επαναλειτουργήσουν στο πλήρες δυναμικό τους, είτε
λόγω περιοριστικών μέτρων είτε εξαιτίας έλλειψης προσωπικού είτε λόγω έλλειψης
πρώτων υλών ή άλλων εξαρτημάτων.
Είναι
ενδεικτικό ότι η έλλειψη μικροτσίπ (σ.σ: που προκλήθηκε επίσης μέσα από μια
«τέλεια καταιγίδα» με άξονες την πανδημία, τον εμπορικό πόλεμο ΗΠΑ- Κίνας, τις
ιδιομορφίες της ίδιας της αγοράς ημιαγωγών, ακόμη και μια… ξηρασία που έπληξε
την Ταϊβάν και «φρέναρε» την παραγωγή) έχει «γονατίσει» ολόκληρους κλάδους, από
εταιρείες ηλεκτρονικών μέχρι και αυτοκινητοβιομηχανίες οι οποίες θέλουν να
βάλουν εμπρός τις μηχανές της παραγωγής και δεν μπορούν.
Η
Nissan,
για παράδειγμα, θα κατασκευάσει εφέτος 500.000 αυτοκίνητα λιγότερα λόγω των
ελλείψεων αυτών, ενώ εταιρείες όπως η Τζένεραλ Μότορς έχουν κατασκευάσει
οχήματα τα οποία όμως δεν μπορούν ακόμη να κινηθούν επειδή τους λείπουν τέτοιοι
μικροεπεξεργαστές.
Ακόμη
και η Apple
έχει προειδοποιήσει για προβλήματα στην παραγωγή έξυπνων κινητών τηλεφώνων λόγω
της έλλειψης μικροτσίπ, ενώ το αφεντικό της Intel
Πατ Γκέλσινγκερ προειδοποιεί ότι θα χρειαστεί ένα με δύο χρόνια μέχρι η
προσφορά να καλύψει πλήρως τη ζήτηση.
Με
φόντο λοιπόν τις αναταράξεις στην παραγωγική διαδικασία, τις ελλείψεις σε
πρώτες ύλες και με τα πλοία καθηλωμένα στα λιμάνια να … αναμένουν εμπορεύματα το
μεταφορικό κόστος είχε εκτοξευτεί. Είναι ενδεικτικό, το κόστος μεταφοράς ενός
στάνταρντ κοντέινερ 40 ποδών από τη Σανγκάη προς το Ρότερνταμ ή τη Νέα Υόρκη
έχει ξεπεράσει τα 13.500 δολάρια. Πρόκειται για ιλιγγιώδεις αυξήσεις της τάξεως
του 635% και του 285% αντίστοιχα!
Και
οι εξελίξεις αυτές έχουν αντίκτυπο τόσο στις πωλήσεις όσο και τελικά στις τιμές
προϊόντων, ειδικά εκείνων που μεταφέρονται από την Ασία προς την Ευρώπη και τις
ΗΠΑ.
«Τσουχτερές» τιμές και ελλείψεις
Με
αυτές τις ιδιαίτερα «τσουχτερές» τιμές στα μεταφορικά κόστη και τις ελλείψεις
που παρατηρούνται στην αγορά, έμποροι και άλλοι επαγγελματίες προσπαθούν να
αναπληρώσουν τα στοκ τους, δηλαδή τα αποθέματά τους, ενώ στην εξίσωση προστέθηκαν
και οι αυξημένες παραγγελίες που γίνονται από τις επιχειρήσεις για την περίοδο
των Χριστουγέννων.
Η νέα μετάλλαξη Ο λοιπόν το χειρότερο που μπορεί να
προκαλέσει είναι νέα σκληρά περιοριστικά μέτρα, περιορίζοντας όμως ταυτόχρονα
και για κάποιο διάστημα τις πληθωριστικές πιέσεις. Κάτι βεβαίως που θα
λειτουργήσει για περιορισμένο διάστημα.
Όπως
και να έχει και μόνον η εμφάνιση της νέας μετάλλαξης διαμορφώνει διαφορετικές συνθήκες
στην αγορά και προκαλεί ισχυρές ανησυχίες για νέες ανωμαλίες στην αλυσίδα
παραγωγής, μεταφοράς προϊόντων και τιμών πώλησης: Και φυσικά τροφοδοτεί και
«γιγαντώνει» την «τέλεια καταιγίδα» ανατιμήσεων με αρκετούς πλέον να θεωρούν ότι θα έχει
μεγάλη ένταση και διάρκεια τουλάχιστον μέχρι την Άνοιξη του 2022.
Και αυτό
γιατί οι ελλείψεις σε πρώτες ύλες σε συνδυασμό με το εξαιρετικά υψηλό
ενεργειακό και μεταφορικό κόστος δημιουργούν συνθήκες ασφυξίας στον παραγωγικό
ιστό και αυξήσεις στις τιμές των καταναλωτικών αγαθών με πιθανές μελλοντικές
ελλείψεις που θα γίνουν ορατές με «μισογεμάτα ράφια» τη περίοδο των εορτών
στο 