Νέα μελέτη αποκαλύπτει πως η κλιματική αλλαγή μπορεί να προκαλέσει σημαντική μείωση στην παραγωγικότητα των εργαζομένων στην Ελλάδα.
Η μελέτη εκπονήθηκε από τον Δρ Ανδρέα Δ. Φλουρή και τον Δρ Λεωνίδα Γ. Ιωάννου του Εργαστηρίου Περιβαλλοντικής Φυσιολογίας FAME Lab (Πανεπιστήμιο Θεσσαλίας) και αναμένεται να δημοσιοποιηθεί το προσεχές διάστημα. Όπως τονίζουν οι συντάκτες, η δουλειά τους εστιάζει τόσο στη θερμική καταπόνηση των εργαζομένων όσο και στις οικονομικές επιπτώσεις που επιφέρει η υπερθέρμανση του πλανήτη σε διάφορους κλάδους της ελληνικής οικονομίας.
Εργασία σε υψηλές θερμοκρασίες: «Κρυφός» κίνδυνος για την παραγωγικότητα
Σύμφωνα με τη μελέτη, η οποία αξιοποιεί δεδομένα φυσιολογίας και πολυάριθμες μετρήσεις πεδίου, η αυξανόμενη θερμοκρασία λόγω της κλιματικής αλλαγής επιβαρύνει σημαντικά την υγεία των εργαζομένων και επιδρά αρνητικά στις δυνατότητές τους να εκτελούν αποτελεσματικά την εργασία τους. «Το φαινόμενο της θερμικής καταπόνησης δεν αφορά μόνο τους καύσωνες. Οι εργαζόμενοι σε πολλούς κλάδους δέχονται καθημερινά επιβάρυνση ακόμη και σε ημέρες που δεν καταγράφονται ακραία καιρικά φαινόμενα» υπογραμμίζει ο Δρ Ανδρέας Φλουρής, ο οποίος είναι καθηγητής Φυσιολογίας στο Πανεπιστήμιο Θεσσαλίας και Σύμβουλος του Παγκόσμιου Οργανισμού Υγείας. Συνεχίζοντας, επισημαίνει ότι «Η Ελλάδα και η υπόλοιπη Ευρώπη θερμαίνονται πιο γρήγορα από τον παγκόσμιο μέσο όρο.»
Στη μελέτη επισημαίνεται ότι η θερμοκρασία του σώματος ενός εργαζομένου δεν πρέπει να υπερβαίνει τους 38°C για μεγάλο χρονικό διάστημα. «Αν ξεπεραστεί αυτό το όριο, αυξάνεται ο κίνδυνος θερμικής εξάντλησης και θερμοπληξίας, ενώ η νοητική ικανότητα και τα αντανακλαστικά του ατόμου ελαττώνονται, με πιθανές αρνητικές συνέπειες στην ασφάλεια αλλά και στην αποδοτικότητά του» αναφέρει ο Δρ Φλουρής.
Ποιοι κλάδοι επηρεάζονται περισσότερο
Η μελέτη, χρησιμοποιώντας προσομοιώσεις βασισμένες σε πραγματικές συνθήκες εργασίας, αναλύει 88 κλάδους της ελληνικής οικονομίας. Τα αποτελέσματα αναδεικνύουν ότι ο πρωτογενής και ο δευτερογενής τομέας της Ελλάδας (π.χ. γεωργία, δασοκομία, διύλιση πετρελαίου, κατασκευές) εμφανίζουν συχνότερα έντονη μείωση της παραγωγικότητας λόγω θερμικής καταπόνησης. Ωστόσο, δεν εξαιρείται και ο τριτογενής τομέας, αφού δραστηριότητες όπως η εστίαση, ο τουρισμός και οι ταχυμεταφορές εκθέτουν τους εργαζόμενους σε επικίνδυνα επίπεδα ζέστη, ειδικά όταν η εργασία γίνεται σε εξωτερικούς χώρους.
«Τα δεδομένα μάς δείχνουν ότι καθώς το κλίμα γίνεται θερμότερο, η μειωμένη παραγωγικότητα μπορεί να ενταθεί και να επεκταθεί σε περισσότερους κλάδους, ιδιαίτερα εκεί όπου η συνεχής σωματική δραστηριότητα ή η εργασία σε εξωτερικό χώρο είναι απαραίτητη» σημειώνει ο Δρ Φλουρής, εξηγώντας ότι «οι προσομοιώσεις που έγιναν για την Αθήνα, τη Θεσσαλονίκη και τη Λάρισα δείχνουν ότι η θερμική επιβάρυνση αυξάνεται διαχρονικά, με το φαινόμενο να είναι εντονότερο στη Θεσσαλία.»
Πτώση παραγωγικότητας και σενάρια για το μέλλον
Ένα από τα σημαντικά σημεία της νέας μελέτης είναι ότι χρησιμοποιεί διαφορετικά σενάρια για την εξέλιξη των εκπομπών αερίων του θερμοκηπίου. Τα αποτελέσματα υποδεικνύουν πως αν η ανθρωπότητα πάρει επαρκή μέτρα,θα μειωθεί σε αξιόλογο βαθμό ο αριθμός κλάδων που θα έχουν σοβαρή απώλεια παραγωγικότητας στην Ελλάδα.
Αν όμως δεν υιοθετηθούν τα μέτρα που χρειάζονται για να σταματήσει η κλιματική αλλαγή, τις επόμενες δεκαετίες έως και το 44% των κλάδων της ελληνικής οικονομίας μπορεί να υποστεί μέτρια έως πολύ έντονη πτώση στην παραγωγικότητα, ιδιαίτερα σε περιοχές όπως η Θεσσαλία. «Αυτό είναι ένα κρίσιμο μήνυμα για την αγορά εργασίας και την ελληνική οικονομία ευρύτερα. Εάν δεν ληφθούν επαρκή μέτρα προσαρμογής και μείωσης εκπομπών, οι επιπτώσεις μπορεί να είναι ιδιαίτερα δυσμενείς σε όρους ανταγωνιστικότητας και βιωσιμότητας» σχολιάζει ο Δρ Φλουρής.
Ανάγκη για αποτελεσματικές στρατηγικές μετριασμού
Οι ερευνητές προτείνουν συγκεκριμένες στρατηγικές για τον περιορισμό των επιπτώσεων της θερμικής καταπόνησης στην εργασία, όπως:
- Αξιολόγηση της θερμικής καταπόνησης με την κατανόηση περισσότερων παραμέτρων (π.χ. υγρασίας, ταχύτητας του ανέμου και ηλιακής ακτινοβολίας), αντί της απλής μέτρησης της θερμοκρασίας περιβάλλοντος.
- Υιοθέτηση του δείκτη ΘΥΒΜΑΣ (Θερμοκρασία Υγρού Βολβού και Μαύρου Σφαιριδίου) στη χάραξη πολιτικής για την εργασία.
- Υιοθέτηση μέτρων για την προστασία της υγείας και της παραγωγικότητας των εργαζομένων, όπως διαλείμματα, κατάλληλη ενυδάτωση και σωστή ένδυση, ειδικά σε εξωτερικούς χώρους.
- Ενημέρωση των εργοδοτών, των εργαζομένων και των αρμόδιων αρχών για τις συνέπειες της θερμικής καταπόνησης.
«Σε καθεστώς κλιματικής αλλαγής, η Ελλάδα μπορεί να πρωτοπορήσει στην εφαρμογή επιστημονικά τεκμηριωμένων μέτρων για την προστασία των εργαζομένων. Εφαρμόζοντας καλές πρακτικές σε μόνιμη βάση, μπορούμε να ενισχύσουμε την υγεία του εργατικού δυναμικού και παράλληλα να περιορίσουμε τις οικονομικές απώλειες» τονίζει ο Δρ Φλουρής.
Συμπερασματικά
Η υπό ολοκλήρωση μελέτη του FAME Lab, τονίζει στο Αθηναϊκό-Μακεδονικό Πρακτορείο Ειδήσεων ο Δρ Ανδρέας Δ. Φλουρής, αναδεικνύει το πόσο σημαντική είναι η προσαρμογή της εργασίας στη θερμότερη πραγματικότητα. Προσεγγίζοντας ολιστικά το ζήτημα, οι συγγραφείς επισημαίνουν ότι η έγκαιρη και καλά σχεδιασμένη δράση μπορεί να θωρακίσει την ελληνική οικονομία από επερχόμενες μεγάλες απώλειες παραγωγικότητας και να διασφαλίσει ασφαλέστερες συνθήκες εργασίας για χιλιάδες εργαζομένους.
Ωστόσο, όλα θα εξαρτηθούν από το πόσο θα ενσωματωθούν έγκαιρα στη νομοθεσία αλλά και στη συνείδηση εργοδοτών και εργαζομένων τα μέτρα μετριασμού της θερμικής καταπόνησης, που ήδη έχουν αποδειχθεί επιτυχή σε πολλές άλλες χώρες. Όπως συνοψίζει ο Δρ Φλουρής: «Το ζήτημα δεν είναι να σταματήσουμε να δουλεύουμε λόγω ζέστης, αλλά να μάθουμε να δουλεύουμε με τρόπο βιώσιμο και ασφαλή, λαμβάνοντας υπόψη τα νέα κλιματικά δεδομένα και αξιοποιώντας έξυπνα τους διαθέσιμους πόρους».
στο 