Η 1η κυλιόμενη επαναλαμβανόμενη τετραμηνιαία Έρευνα Τάσεων στο Λιανεμπόριο FMCG του
Ινστιτούτου Έρευνας Λιανεμπορίου Καταναλωτικών Αγαθών (ΙΕΛΚΑ) καταγράφει τις
απόψεις των στελεχών επιχειρήσεων του κλάδου για τα κύρια κλαδικά θέματα και
προκλήσεις. Η πρώτη αυτή έρευνα διεξήχθη από τις 8 ως τις 18 Σεπτεμβρίου 2016
με τη χρήση δομημένου ερωτηματολογίου και δείγμα 180 ανώτερα Στελέχη
Επιχειρήσεων (Λιανεμπόριο και Προμηθευτές FMCG) από τη Γενική Διεύθυνση και τα
τμήματα Marketing, Πωλήσεων. Αγορών, Οικονομικών, Πληροφορική κλπ.
Τα αποτελέσματα καταγράφουν ένα συγκρατημένο κλίμα με την πλειοψηφία
των συμμετεχόντων να περιμένουν σχετική μείωση των πωλήσεων το επόμενο
διάστημα. Οι προβληματισμοί των στελεχών οι οποίοι επηρεάζονται κυρίως από τις
μακροοικονομικές εξελίξεις στη χώρα και αφορούν τις μειωμένες πωλήσεις, τα
οικονομικά προβλήματα του κοινού, τα λειτουργικά κόστη και την φορολογία (ΦΠΑ).
Οι επιχειρήσεις όμως δείχνουν ένα δυναμισμό αφού μεταξύ των άμεσων
προτεραιοτήτων τους είναι η ενίσχυση των πωλήσεων, η καινοτομία και η
αναβάθμιση του δικτύου. Ακολουθούν τα βασικά αποτελέσματα της ανάλυσης.
Σε σχέση με τις πωλήσεις του κλάδου τα στελέχη στην πλειοψηφία τους
αναμένουν συνέχεια της μείωσης των πωλήσεων. Συγκεκριμένα το 46% θεωρεί ότι την
περίοδο Σεπτεμβρίου-Δεκεμβρίου 2016 οι πωλήσεις θα είναι μειωμένες σε σχέση με
την περίοδο Μαΐου-Αυγούστου 2016 (σχήμα 1). Το 34% αναμένει σχεδόν αμετάβλητες
πωλήσεις και το 29% αύξηση. Συγκριτικά με το προηγούμενο έτος (σχήμα 2) τα
στελέχη έχουν πιο δυσοίωνες προβλέψεις με το 66%, δηλαδή 2 στους 3, να εκτιμούν
ότι οι πωλήσεις το διάστημα Σεπτεμβρίου-Δεκεμβρίου 2016 θα είναι μειωμένες σε
σχέση με το αντίστοιχο διάστημα του 2015 και μάλιστα το 37% ότι θα είναι
μειωμένες άνω του 5%. Το εύρημα αυτό έχει ιδιαίτερη αξία καθώς στην εξεταζόμενη
περίοδο περιλαμβάνεται και η περίοδος των εορτών, στην οποία παραδοσιακά
πραγματοποιείται άνω του 10% των πωλήσεων του έτους για τον κλάδο. Βέβαια οι
πωλήσεις στο λιανεμπόριο τροφίμων σχετίζονται άμεσα με την ψυχολογία των
καταναλωτών και την ευρύτερη οικονομική κατάσταση. Αυτό φαίνεται και στις
παρακάτω απαντήσεις. Άρα το πρόσημο μπορεί να αλλάξει θετικά αν υπάρξει μία
βελτίωση σε μακροοικονομικό επίπεδο.
Ιδιαίτερο ενδιαφέρον παρουσιάζουν οι απόψεις των στελεχών σε σχέση με
βασικά προβλήματα που αντιμετωπίζουν οι εταιρείες τους (σχήμα 3). Συγκεκριμένα,
βασικό πρόβλημα θεωρείται ο υψηλός ΦΠΑ με 57% με σημαντική διαφορά σε σχέση με
το δεύτερο πρόβλημα των μειωμένων πωλήσεων. Σημειώνεται ότι πρόκειται για
κυρίως εταιρείες τροφίμων, πολλά από τα προϊόντα των οποίων τον τελευταίο χρόνο
άλλαξαν συντελεστή ΦΠΑ από το 13% στο 24%. Άλλα σημαντικά προβλήματα θεωρούνται
οι αλλαγές στις καταναλωτικές συνήθειες των πελατών τους κυρίως λόγω του
κοινωνικο-οικονομικού περιβάλλοντος και της αρνητικής ψυχολογίας, η χαμηλή
κερδοφορία και τα υψηλά κόστη λειτουργίας. Αξίζει να σημειωθεί ότι το 30%
θεωρεί βασικό πρόβλημα τη μεγάλη γραφειοκρατία που αντιμετωπίζει (παρά τις
όποιες βελτιώσεις που έγιναν τα τελευταία χρόνια), ενώ το 26% θεωρεί ότι
σημαντικό πρόβλημα είναι οι Έλεγχοι Κεφαλαίων.
Οι προτεραιότητες των επιχειρήσεων αντικατοπτρίζουν τον δυναμισμό του
κλάδου και την αύξηση της ανταγωνιστικότητας τους και των οργανωτικών δομών
λόγω της οικονομικής ύφεσης (σχήμα 4). Με διαφορά σημαντικότερη προτεραιότητα
και ζητούμενο είναι η αύξηση των πωλήσεων, παράλληλα με την μείωση του κόστους
λειτουργίας προκειμένου προφανώς να επιτευχθεί κερδοφορία. Σημαντικό εύρημα
είναι τα σημαντικά ποσοστά που θεωρούν βασικές προτεραιότητες την καινοτομία σε
προϊόντα και υπηρεσίες, την αναβάθμιση του δικτύου, την αύξηση της
παραγωγικότητας και σε υπηρεσίες εξυπηρέτησης πελατών.
Τέλος, όσον αφορά τις εκτιμήσεις των στελεχών για τις προτεραιότητες
του καταναλωτή (σχήμα 5), η συντριπτική πλειοψηφία σε ποσοστό 81% θεωρεί ότι το
ζητούμενο είναι οι χαμηλότερες τιμές, ενώ ακολουθούν η μείωση της σπατάλης και
η αύξηση των προσφορών και προωθητικών ενεργειών. Βέβαια αυτές οι 3
προτεραιότητες πιέζουν χαμηλότερα τις πωλήσεις των επιχειρήσεων, κάτι που
εξηγεί τα προαναφερθέντα ευρήματα. Αξιοσημείωτο είναι επίσης ότι ως πρώτη
προτεραιότητα μετά τις καθαρά οικονομικές ανάγκες είναι η υγιεινή διατροφή και
τα ποιοτικά επώνυμα προϊόντα (άρα έμφαση σε υψηλής αξίας brands) καθώς και νέες
υπηρεσίες και καλύτερη εξυπηρέτηση (άρα έμφαση στο αναβαθμισμένο δίκτυο, φυσικό
και ψηφιακό).
Η επόμενη έρευνα είναι σχεδιασμένο να πραγματοποιηθεί τέλος Δεκεμβρίου
2016 με τα αποτελέσματα να δημοσιεύονται τον Ιανουάριο 2017.